بی‌توجهی به نیازهای عاطفی مدارس را ناامن می‌کند
علیرضا کاظمی؛ وزیر آموزش و پرورش، در جلسه‌ای با موضوع «نظام مراقبت از دانش‌آموزان در برابر آسیب‌های اجتماعی»، خودکشی را به عنوان یکی از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی در میان دانش‌آموزان معرفی کرد و هشدار داد که تاب‌آوری در نسل جدید به طور چشمگیری کاهش یافته است.
وی ضرورت توجیه مدیران مدارس و پرهیز از برخوردهای ناهنجار با دانش‌آموزان را یادآور شد. وزیر آموزش و پرورش همچنین بر لزوم افزایش صبر و تحمل کادر آموزشی و خودداری از برخوردهای تند به دلیل انجام ندادن تکالیف تأکید کرد و افزود: «این دانش‌آموزان تاب‌آوری پایینی دارند و ما باید برخوردمان را با آن‌ها تنظیم کنیم.»
با این حال به نظر می‌رسد آنچه در مدارس اتفاق می‌افتد، اغلب از دید عموم پنهان است و میزان توجه به حقوق دانش‌آموزان و جلوگیری از آزارهای کلامی و روحی در مدارس نامشخص باقی مانده است.
صاحب‌نظران نیز معتقدند نسل جدید دانش‌آموزان به دلیل فشارهای روانی و اجتماعی، واکنش‌های شدیدتری مانند ترک تحصیل، قهر از مدرسه یا خودکشی نشان می‌دهند. این موضوع نشان می‌دهد که روش‌های سنتی تربیتی و آموزشی دیگر کارآمد نیستند و نیاز به بازنگری و اصلاح دارد.
در همین ارتباط آذر سیفی مشاور مدرسه و روانشناس کودک و نوجوان در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم درباره آسیب‌های اجتماعی شایع در مدارس گفت: متأسفانه، آسیب‌های روانی و اجتماعی مانند اضطراب، افسردگی، مسائل هویت جنسی، اعتیاد و حتی خودکشی در میان نوجوانان مشاهده می‌شود. گرایش به همجنس نیز به‌صورت پنهان وجود دارد و در طول سال، شاید یک یا دو مورد در مدرسه و کلینیک مراجع در اینباره مشاهده شود البته بیشتر این موارد ناشی از کنجکاوی و هیجانات دوره نوجوانی است.
کاهش آستانه تحمل در نسل جدید
وی افزود: نسل جدید در مقایسه با دهه‌های 50 و 60، صبر و تحمل کمتری دارد. یکی از دلایل این مسئله، کاهش صمیمیت در خانواده‌هاست. بسیاری از والدین زمان کافی برای ارتباط با فرزندان خود اختصاص نمی‌دهند و ساعت‌ها بیرون از خانه هستند. وقتی والدین به خانه بازمی‌گردند، فرزندان به جای خوشحالی، گاهی با جملاتی مانند «باز هم مادر یا پدر آمد» واکنش نشان می‌دهند. این فاصله‌ی عاطفی می‌تواند تأثیر منفی بر سلامت روان کودکان و نوجوانان بگذارد.
اهمیت بازی و ارتباط با فرزندان
این روانشناس کودک و نوجوان گفت: بازی و صحبت کردن با کودکان و نوجوانان نقش مهمی در پیشگیری از آسیب‌های روانی دارد. وقتی از دانش‌آموزانی که به کلینیک مراجعه می‌کنند می‌پرسم که آیا والدین با آن‌ها بازی می‌کنند، اکثراً پاسخ منفی می‌دهند. در حالی که ارتباط صمیمی و بازی با فرزندان می‌تواند به سلامت روان آن‌ها کمک کند.
سیفی با اشاره به اینکه کاهش تاب‌آوری در نوجوانان ممکن است به شکل خشم، ناراحتی و استرس بروز کند، متذکر شد: برای مقابله با این مسئله، کودکان و نوجوانان به مهارت‌های زندگی مانند کنترل هیجانات (مانند خشم)، نه گفتن در برابر آسیب‌ها و مدیریت استرس نیاز دارند. همچنین، قدرت حل مسئله و تصمیم‌گیری از جمله مهارت‌هایی است که به افزایش تاب‌آوری کمک می‌کند. متأسفانه، این مهارت‌ها به اندازه‌ی کافی به دانش‌آموزان و والدین آموزش داده نمی‌شود و مدارس نیز زمان کافی برای آموزش این مهارت‌ها اختصاص نمی‌دهند.
نقش مدرسه و کادر آموزشی
وی بیان کرد: مدیران و معاونان مدارس باید آگاهی بیشتری درباره مهارت‌های زندگی و نحوه‌ی رفتار مناسب با دانش‌آموزان داشته باشند. متأسفانه، در برخی موارد، وقتی دانش‌آموز خطایی مرتکب می‌شود، مدیران و معاونان با رفتار خشک و نامناسب با آن‌ها برخورد می‌کنند. این رفتارها نه تنها مشکل را حل نمی‌کند، بلکه ممکن است به افزایش آسیب‌های روانی منجر شود.
سیفی ادامه داد: مدیران و معلمان باید با دانش‌آموزان ارتباط برقرار کنند و از آن‌ها حمایت عاطفی و روانی به عمل آورند. حمایت عاطفی می‌تواند از بسیاری از آسیب‌ها مانند خودکشی، فرار از مدرسه یا ترک تحصیل جلوگیری کند.
فراموشی محیط امن عاطفی در مدرسه
این مشاور مدرسه بیان کرد: مدرسه باید محیطی امن و حمایت‌گر برای دانش‌آموزان باشد تا آن‌ها بتوانند مشکلات خود را بدون ترس و با آرامش بیان کنند. هرچه حمایت عاطفی از دانش‌آموزان بیشتر باشد، تاب‌آوری آن‌ها نیز افزایش می‌یابد. معلمان، به‌عنوان افرادی که بیشترین ارتباط را با دانش‌آموزان دارند، می‌توانند نقش مهمی در شناسایی دانش‌آموزان دارای مشکلات و آموزش مهارت‌های زندگی ایفا کنند. یکی از راهکارهای مؤثر این است که معلمان این مهارت‌ها را در کلاس‌های درس آموزش دهند، چرا که اغلب به مشاوران فرصت کافی برای حضور در کلاس‌های درس داده نمی‌شود.
انتهای پیام/