کاهش امید به زندگی در پی آلودگی هوا

مطابق آمار مطالعات جهانی، آلودگی هوا پس از فشار خون بالا،‌ دومین عامل خطرناک مرگ‌ومیر در جهان است به طوری که فقط در سال ۲۰۲۱ منجر به مرگ بیش از ۸ میلیون نفر و ۲۱۶ میلیون سال زندگی از دست رفته زودرس در جهان شده است، از همین رو، امروز آلودگی هوا بزرگ‌ترین عامل خطر محیط‌زیستی برای سلامت بشر بوده و به دلیل سرعت زیاد افزایش نسبت شهرنشینی، چالشی است که به سرعت در حال گسترش است. عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جمعیت کشور با بیان اینکه آلودگی هوا به خطری جدی برای سلامت و اقتصاد بدل شده است، با استناد به داده‌های سال ۱۴۰۰، گفت: آلودگی هوا جان ۵۱ هزار ایرانی را گرفته، امید زندگی را برای زنان و مردان به‌ترتیب 1.4 و 1.7 سال کاهش داده و منجر به از دست رفتن بیش از ۴۱۴ هزار سال عمر مفید افراد در کشور شده؛ این در حالی است که بار اقتصادی و اجتماعی این مرگ‌های خاموش، نه‌تنها سلامت عمومی بلکه بهره‌وری نیروی کار را نیز به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. دکتر محمد ساسانی‌پور گفت: براساس گزارش جدید موسسه سیاست انرژی در دانشگاه شیکاگو، آلودگی هوا که عمدتاً نتیجه سوزاندن سوخت‌های فسیلی است، 2.2 سال از میانگین امید زندگی در بدو تولد جهانی کم می‌کند. بر اساس این گزارش، دود سیگار دست اول به طور متوسط 1.9 سال امید زندگی را کاهش می‌دهد. مصرف الکل و مواد مخدر به طور متوسط ۹ ماه، آب و فاضلاب ناسالم ۷ ماه‌ و ایدز ۴ ماه در بدو تولد را کاهش می‌دهد. وی در ادامه به وضعیت آلودگی هوا در ایران پرداخت و تصریح کرد: آلودگی هوا در بسیاری از شهرهای ایران به سطوح خطرناکی رسیده، به طوری که غلظت برخی آلاینده‌ها در کلانشهرهای ایران 3 برابر بیشتر از استانداردهای ملی و دستورالعمل کیفیت هوای سازمان جهانی بهداشت است.  ساسانی‌پور خاطرنشان کرد: براساس به‌روزترین داده‌های مطالعه جهانی بیماری‌ها، ۵۱ هزار مورد از کل مرگ و میر رخ داده در کشور در سال ۱۴۰۰، منتسب به آلودگی هوا است. از این تعداد، حدود ۲۸ هزار مرگ مربوط به مردان است؛ به این معنی که ۵۵ درصد مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا در مردان و ۴۵ درصد در زنان رخ داده است و میزان مرگ ناشی از آلودگی هوا در کشور ۶۰ در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت محاسبه شده است. همچنین آلودگی هوا، عامل ۱۲ درصد از کل مرگ و میر مردان و زنان کشور در سال ۱۴۰۰ بوده است. این جمعیت‌شناس ادامه داد: شاخص امید به زندگی در بدو تولد و در ۶۰ سالگی برای مردان ۷۲ سال و ۱۸ سال بوده است که مقایسه این رقم با شاخص امید به زندگی در بدو تولد زنان کشور نشان می‌دهد در سال مورد مطالعه زنان ایرانی ۵ سال بیشتر از مردان عمر می‌کنند. 
از سوی دیگر، با حذف مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا در سطح مردان، شاخص امید به زندگی در بدو تولد به 73.8 سال افزایش می‌یابد بنابراین می‌توان گفت آلودگی هوا باعث کاهش 1.8 سال در شاخص امید به زندگی در بدو تولد مردان ایرانی در سال ۱۴۰۰ شده است. وی به ایسنا گفت: سال ۱۴۰۰ حدود ۴۲۰ هزار سال عمر از دست رفته زودرس ناشی از مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در کشور رخ داده است که از این تعداد ۲۶۶ هزار سال آن مربوط به مردان کشور است؛ این بدین معنی است که سال‌های عمر از دست رفته زودرس ناشی از این عامل مرگ 1.8 است. میزان سال‌های عمر از دست رفته زودرس ناشی از آلودگی هوا در کشور برای مردان و زنان به ترتیب ۶۳۰ و ۳۶۰ در ۱۰۰ هزار نفر جمعیت محاسبه شده است. این ارقام نشان می‌دهد هم در سطح مردان و هم زنان، 8.5 درصد از کل سال‌های عمر از دست رفته زودرس ناشی از مرگ‌ها به علت آلودگی هوا است.