بازار نفت علیه نفتی‌ها
گروه اقتصادی: در پی افزایش تنش‌های تجاری بین آمریکا و چین، قیمت نفت در معاملات کاهش یافت و بازار جهانی نفت در آستانه ثبت بزرگ‌ترین افت ماهانه از نوامبر ۲۰۲۱ قرار گرفت. این کاهش قیمت نتیجه مستقیم اعمال تعرفه‌های جدید آمریکا بر واردات کالا و واکنش چین به این تصمیم بود که موجب تشدید جنگ تجاری میان 2 کشور شد. طی ماه جاری، قیمت نفت خام برنت و آمریکا به‌ترتیب ۱۵ و ۱۷ درصد کاهش یافته‌اند که بزرگ‌ترین افت قیمت در 3 سال گذشته محسوب می‌شود. این روند نزولی پس از اعلام دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا درباره اعمال تعرفه‌های جدید شدت گرفت.
در کنار این موارد، نگرانی‌ها درباره کاهش عرضه نفت از سوی اعضای اوپک و متحدانش (اوپک‌پلاس) احتمالا بازار آن را با تغییرات جدیدی روبه‌رو کند. البته منابع آگاه اعلام کرده‌اند برخی اعضای اوپک‌پلاس در نشست ۱۵ اردیبهشت پیشنهاد افزایش تولید نفت برای دومین ماه متوالی در ماه ژوئن را مطرح خواهند کرد که ممکن است موجب افت بیشتر قیمت نفت شود.
با توجه به این عوامل، به نظر می‌رسد بازار نفت در کوتاه‌مدت همچنان در مسیر نزولی باقی بماند، مگر اینکه مذاکرات تجاری میان آمریکا و چین به نتایج مثبتی برسد یا اوپک‌پلاس تصمیم بگیرد سطح تولید خود را کنترل کند.
تحولات اخیر در بازار نفت نشان‌دهنده افزایش تنش‌های تجاری و اثرات سیاست‌های اقتصادی جهانی بر قیمت‌ها است. نگرانی از رکود اقتصادی و کاهش تقاضا، همراه با سیاست‌های اوپک‌پلاس، موجب کاهش مداوم قیمت نفت در هفته‌های اخیر شده است. اخیرا ترامپ در توئیتی اعلام کرد هر کشوری از ایران نفت بخرد اجازه تجارت با آمریکا را نخواهد داشت. این مساله می‌تواند به‌شدت روی بازار نفت تاثیرگذار باشد، چرا که در حال حاضر ایران سهم بالایی در تامین نفت دارد. از سوی دیگر عمده خریدار نفت ایران کشور چین است و از آنجا که تعرفه بالای آمریکا علیه چین مانع ادامه روند گذشته صادرات چین به آمریکا می‌شود، عملا به نظر می‌رسد این سیاست جدید آمریکا علیه نفت ایران ناکارآمد است.
از سوی دیگر عربستان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک‌پلاس، با افزایش قیمت نفت از طریق کاهش عرضه مخالفت کرده و این پیام را به متحدان خود رسانده است. همزمان برخی اعضای اوپک‌پلاس پیشنهاد افزایش تولید نفت برای دومین ماه متوالی را مطرح کرده‌اند که می‌تواند فشار بیشتری بر قیمت‌ها وارد کند. بنابراین در مقطع کنونی باید منتظر جلسه اوپک‌پلاس در 15 اردیبهشت بود؛ اینکه این سازمان چه تصمیمی درباره وضعیت عرضه نفت خواهد گرفت.
بر اساس نظرسنجی رویترز، اعمال تعرفه‌های تجاری از سوی ترامپ احتمال رکود اقتصادی جهانی را افزایش داده، که این نگرانی‌ها تأثیر قابل‌توجهی بر رفتار سرمایه‌گذاران گذاشته است. از سوی دیگر، فعالیت کارخانه‌های چین در ماه آوریل به کمترین سطح طی ۱۶ ماه اخیر رسیده که نشانه‌ای از کاهش شدید رشد اقتصادی این کشور و در نتیجه افت احتمالی تقاضا برای نفت است. به طور قطع یکی از سیاست‌های دولت آمریکا برای افزایش تحریم‌های نفتی علیه ایران جلوگیری از افت بیشتر نفت در بازار جهانی است، چرا که آنها تصور دارند تحریم‌های جدید احتمال دارد تقاضا برای بازار نفت ایران را کاهش دهد، در نتیجه نسبت تقاضا بیشتر از عرضه سایر کشورها خواهد بود، بنابراین قیمت نفت بالا می‌رود. البته واقعیت این است که ایران خریداران متنوع نفتی ندارد. به همین دلیل این سیاست ترامپ بعید به نظر می‌رسد تغییر خاصی در بازار جهانی داشته باشد.
دنیل هاینس، استراتژیست ارشد کالا در بانک ای‌ان‌زد، اعلام کرده که این تحولات بر احساسات بازار و نگرانی سرمایه‌گذاران تأثیر جدی گذاشته است. علاوه بر این، ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا نیز افزایش یافته است. همچنین مؤسسه نفت آمریکا اعلام کرد ذخایر نفت خام این کشور هفته گذشته ۳.۸ میلیون بشکه افزایش یافته است، در حالی که تحلیلگران رویترز پیش‌بینی کرده بودند این افزایش تنها ۴۰۰ هزار بشکه باشد.
این اطلاعات متناقض حکایت از این دارد که آمریکایی‌ها به دنبال تاثیرگذاری بر بازار نفت هستند به گونه‌ای که با ارائه داده‌های متفاوت درباره میزان تولید و عرضه نفت قصد دارند بازار را نوسانی کنند.
همزمان، کاهش تنش‌های تجاری از طریق تصمیم ترامپ برای کاهش تعرفه‌های خودرو موجب کاهش نگرانی‌های سرمایه‌گذاران شده است. با این حال، تحلیلگران بر این باورند بازار نفت همچنان تحت فشار خواهد ماند، زیرا اولویت دولت ترامپ مدیریت تورم آمریکا از طریق کاهش قیمت نفت است.
* تغییرات در تولید و ذخایر نفتی
بر اساس تحقیقات بلومبرگ، تولید نفت کشورهای عضو اوپک در ماه آوریل ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و به 27.24 میلیون بشکه در روز رسیده است. این افت تولید بیشتر ناشی از تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا بوده که باعث خروج شرکت‌های بین‌المللی مانند شورون از این کشور شده است.
قبلا عربستان و امارات که انتظار می‌رفت تولید خود را بر اساس توافق اوپک افزایش دهند، به جای آن سطح تولید خود را کاهش دادند. امارات ۸۰ هزار بشکه در روز از تولید خود کم کرده و عربستان نیز افزایشی ناچیز ۲۰ هزار بشکه‌ای داشته است.
در همین حال، اجلاس ویدئویی اوپک‌پلاس برای بررسی سطح تولید در ماه ژوئن برنامه‌ریزی شده که تصمیم نهایی کشورهای تولیدکننده نفت را مشخص کند، چراکه پیش از این عربستان در واکنش به عدم مدیریت عرضه نفت توسط دولت عراق، برخی سیاست‌ها همچون افزایش عرضه موقت را اعمال کرد و سپس دوباره سطح عرضه را کاهش داد. بنابراین برای اینکه وضعیت بلندمدت عرضه این کشورها مشخص شود، در نخستین جلسه اوپک پلاس، بازار نفت و پیش‌بینی قیمت‌ها بررسی می‌شوند.
از طرف دیگر باید توجه داشت چشم‌انداز اقتصادی و تأثیرات نفت بر بازارهای جهانی و کشورهای خاورمیانه تاثیرگذار است.
صندوق بین‌المللی پول در گزارش جدید خود اشاره کرده که تنش‌های تجاری و عدم قطعیت سیاست‌های اقتصادی باعث تضعیف رشد جهانی شده است. این نهاد پیش‌بینی کرده قیمت نفت در سال ۲۰۲۵ به 66.90 دلار در هر بشکه برسد که کمتر از پیش‌بینی قبلی آن است. دلیل این کاهش، رشد عرضه نفت و کاهش تقاضای جهانی عنوان شده است.
همچنین صندوق بین‌المللی پول توصیه کرده کشورهای صادرکننده نفت منابع درآمد غیرنفتی خود را توسعه داده و یارانه‌های انرژی را در صورت لزوم حذف کنند. به دنبال افت ۱۳ درصدی قیمت نفت در یک ماه گذشته، این نهاد نرخ رشد اقتصادی عربستان را از 3.3 درصد به ۳ درصد کاهش داده که نشان‌دهنده اثرات مخرب کاهش قیمت نفت بر اقتصاد این کشور است.
بنابراین احتمال این وجود دارد که اوپک‌پلاس یک تصمیم خاص اتخاذ کند که بر مبنای آن بودجه کشورهای نفتی کمتر تحت تاثیر سیاست‌های اقتصادی آمریکا قرار بگیرد.
به طور کلی باید توجه داشت بازار نفت تحت فشار عوامل متعددی از جمله تحریم‌های اقتصادی، تنش‌های تجاری، سیاست‌های اوپک‌پلاس و تغییرات ذخایر نفتی آمریکا قرار دارد.
بنابراین افت شدید قیمت نفت و احتمال رکود اقتصادی می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای جهانی و رشد اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت داشته باشد.