آمریکا اول یا نتانیاهو اول؟
گروه سیاسی: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، شامگاه یکشنبه در یک گفت‌وگوی تصویری در پاسخ به پرسش کریستن والکر، مجری برنامه «ملاقات با مطبوعات» ان‌بی‌سی‌نیوز مبنی بر اینکه آیا هدف مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران محدودسازی برنامه هسته‌ای تهران است یا برچیدن کامل آن، گفت: «برچیدن کامل، من فقط همین را می‌پذیرم». مواضع تند ترامپ درباره عدم غنی‌سازی حتی در سطوح تجاری در ایران، در حالی است که رفتار گذشته ترامپ و همین طور مواضع ویتکاف در ۳ دور مذاکره غیرمستقیم با عراقچی، برخلاف این موضع بوده است. آمریکایی‌ها ابتدا انجام غنی‌سازی در سطح 3.67 درصد در ایران را پذیرفته بودند و همین موضوع تبدیل به یکی از مبانی مشترک طرفین در ۳ دور مذاکرات قبلی شده بود. اما به مرور مواضع آمریکایی‌ها درباره غنی‌سازی در ایران تغییر کرد و ترامپ و ویتکاف نیز همانند مارکو روبیو، بر عدم غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران تاکید کردند.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند تغییر موضع ترامپ درباره غنی‌سازی در ایران، تحت تاثیر لابی رژیم صهیونیستی در آمریکا قرار گرفته است. نتانیاهو در ۲ هفته اخیر در چندین نوبت تاکید کرد توافق احتمالی آمریکا با ایران باید شامل برچیده شدن کامل برنامه غنی‌سازی در ایران باشد. او همچنین از مدل لیبی برای توافق مطلوب خود و رژیم صهیونیستی نام برد. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی حتی پا را از این فراتر نهاد و از حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران سخن گفت.
همزمان با مواضع تند نتانیاهو، منابع رسانه‌ای در آمریکا گزارش دادند لابی رژیم صهیونیستی دست به کار شده و رایزنی‌های گسترده‌ای را با اعضای مجلس نمایندگان و سنا انجام داده تا آنها مانع هر نوع توافقی شوند که حق غنی‌سازی اورانیوم در ایران را شامل می‌شود. بر همین اساس، کارشناسان معتقدند تغییر مواضع ترامپ و ویتکاف درباره غنی‌سازی در ایران، تحت تأثیر مواضع نتانیاهو و لابی صهیونیستی در آمریکا، بویژه در دولت ترامپ قرار گرفته است.
* کنایههای عراقچی به ترامپ
در پاسخ به موضع جدید ترامپ درباره عدم غنی‌سازی در ایران، وزیر امور خارجه تاکید کرد: تنها یک راه برای تحقق توافق وجود دارد: دیپلماسی، بر مبنای احترام و منافع متقابل. سیدعباس عراقچی در پیامی که در شبکه ایکس منتشر کرد، نوشت: حمایت از نسل‌کشی نتانیاهو در غزه از طریق ارسال سلاح‌های مرگبار و جنگ‌طلبی به نمایندگی از نتانیاهو در یمن، هیچ دستاوردی برای مردم آمریکا نداشته است». عراقچی در ادامه نوشته است: «نتانیاهو با وقاحت تلاش می‌کند به رئیس‌جمهور ترامپ دیکته کند در دیپلماسی خود با ایران چه کاری می‌تواند انجام دهد و چه کاری نمی‌تواند. جهان همچنین فهمیده نتانیاهو چگونه مستقیماً در دولت ایالات متحده دخالت می‌کند تا آن را به فاجعه دیگری در منطقه ما بکشاند». وی افزوده است: «نتانیاهو تیم شکست‌خورده بایدن را فریب داد تا ۲۳ میلیارد دلار از پول مالیات‌دهندگان آمریکایی را به او بدهند. این مبلغ، در برابر هزینه هر حرکت اشتباهی که بخواهند علیه ایران انجام دهند، رقمی به شمار نمی‌رود». وزیر امور خارجه با اشاره مستقیم به سخنان شامگاه یکشنبه ترامپ آورده است: «اگر هدف غایی آنطور که رئیس‌جمهور ترامپ باز هم گفت باشد، یعنی «تنها چیزی که آنها نمی‌توانند داشته باشند سلاح هسته‌ای است»، توافق قابل دستیابی است اما تنها یک راه برای تحقق آن وجود دارد: دیپلماسی بر مبنای احترام و منافع متقابل».
وی در آخر نوشته است: اقلیت «نتانیاهو اول» در آمریکا که از دیپلماسی وحشت دارند، اکنون برنامه واقعی خود را افشا کرده‌اند. جهان باید توجه داشته باشد اولویت واقعی آنان چیست.
عراقچی در واکنش به اظهارات اخیر ترامپ، هم تصویری از وضعیت دولت ترامپ و مناسبات آن با رژیم صهیونیستی ارائه کرده است و هم به صورت غیرمستقیم به ترامپ کنایه زده که برخلاف مواضع گذشته او درباره نتانیاهو، حالا دولت ترامپ نیز تحت تأثیر مواضع نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی درباره ایران موضع‌گیری می‌کند. وی در آخر نوشته است: اقلیت «نتانیاهو اول» در آمریکا که از دیپلماسی وحشت دارند، اکنون برنامه واقعی خود را افشا کرده‌اند. جهان باید توجه داشته باشد اولویت واقعی آنان چیست.
ترامپ ۲۰ دی‌ماه سال گذشته، در شبکه اجتماعی تروث، پستی منتشر کرد که باعث عصبانیت نتانیاهو شد. تا جایی که نتانیاهو گفت ترامپ باید از او عذرخواهی کند. در این پست، ترامپ صحبت‌های چند سال قبل جفری ساکس، استاد دانشگاه کلمبیا درباره تلاش نتانیاهو برای کشاندن پای آمریکا به جنگ علیه ایران را بازنشر کرده بود.
ساکس در این اظهارات با اشاره به جنگ عراق، گفته بود نتانیاهو تلاش می‌کند به بهانه‌های مختلف یک جنگ علیه ایران را آغاز کند و آمریکا را نیز مستقیما وارد این جنگ کند. ساکس همچنین به این موضوع اشاره کرده بود که این جنگ به ضرر آمریکا است اما نتانیاهو در راستای منافع رژیم صهیونیستی، می‌خواهد آمریکا را فریب دهد تا دولت ایالات متحده به صورت مستقیم یا خود این جنگ را علیه ایران آغاز کند یا اینکه مستقیما در این جنگ مشارکت داشته باشد. ساکس در انتهای صحبت‌های خود نتانیاهو را یک «حرامزاده» توصیف کرده بود. اقدام ترامپ در بازنشر صحبت‌های جفری ساکس، این ذهنیت را ایجاد کرد که او در دولت دوم خود، تلاش می‌کند فریب نقشه‌های نتانیاهو برای جنگ‌افروزی علیه ایران را نخورد. اگرچه ترامپ طی بیش از ۳ ماه گذشته تلاش کرد در ظاهر نشان دهد مواضع او درباره ایران، با مواضع و اهداف نتانیاهو متفاوت است اما طی ۲ هفته اخیر با تغییر موضع نسبت به محتوای مذاکرات بویژه تغییر موضع نسبت به موضوع غنی‌سازی توسط ایران، این گمانه را ایجاد و تقویت کرد که او برخلاف مواضع اولیه‌اش، فعلا تحت تأثیر مواضع نتانیاهو و لابی صهیونیستی قرار گرفته است.
عراقچی در توئیت خود به همین نکته اشاره و تلاش کرده به ترامپ یادآوری کند مواضع اخیر او درباره غنی‌سازی اورانیوم در ایران، تحت‌تاثیر نتانیاهو و لابی صهیونیستی است. عراقچی البته به این نکته مهم هم اشاره کرده که مواضع اولیه ترامپ یعنی تضمین عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای در توافق احتمالی با ایران، می‌تواند منجر به حصول توافق شود. در واقع توئیت عراقچی به ترامپ یادآوری می‌کند که با توجه به مواضع فعلی، به نظر می‌رسد این نتانیاهو است که برای آمریکا تصمیم می‌گیرد. در حالی که اگر ترامپ همچنان روی موضع اولیه خود باشد، توافق کاملا در دسترس است اما اگر بخواهد تحت تاثیر نتانیاهو و لابی صهیونیستی قرار گرفته و روی زیاده‌خواهی عدم غنی‌سازی در ایران لجاجت کند، مذاکرات به شکست انجامیده و توافق به دست نخواهد آمد. برخی منابع خبری آمریکایی و صهیونیستی پس از به تعویق افتادن دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا مدعی شدند دلیل این تعویق زمانی، طرح مطالبات جدید آمریکا در حوزه‌های غنی‌سازی، توان دفاع موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران، بویژه درباره جبهه مقاومت بوده است.
***
رایزنی منطقه‌ای عراقچی با مقامات کشور پاکستان
وزیر امور خارجه کشورمان در سفر به پاکستان با رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و همچنین همتای پاکستانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد. شهباز شریف در دیدار با سیدعباس عراقچی، نگرانی جدی پاکستان را درباره تنش‌های موجود در جنوب آسیا در نتیجه «رفتار تحریک‌آمیز هند» از زمان رخداد حمله در پهلگام در ایالت جامو و کشمیر ابراز کرد. او هر گونه تلاش برای مرتبط کردن پاکستان به این حمله بدون ارائه شواهد را مردود دانست.
نخست‌وزیر پاکستان همچنین گفت اسلام‌آباد پیشنهاد کرده تحقیقاتی بین‌المللی، بی‌طرفانه و موثق برای مشخص شدن ابعاد این حمله انجام شود.
وزیر امور خارجه ایران نیز در این دیدار تعهد ایران را برای تقویت روابط با پاکستان و نقش‌آفرینی در ایجاد صلح و ثبات در جنوب آسیا ابراز داشت. وی همچنین دعوت رسمی رئیس‌جمهور ایران از نخست‌وزیر پاکستان را برای سفری رسمی به تهران در سال جاری تکرار کرد.
عراقچی پیش از دیدار با نخست‌وزیر پاکستان با محمد اسحاق‌دار، همتای پاکستانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر امور خارجه پس از دیدار با اسحاق‌دار درباره اهداف سفر خود به این کشور در جمع خبرنگاران در اسلام‌آباد گفت: سفر من به پاکستان 3 هدف اصلی دارد؛ نخستین مورد بررسی آخرین وضعیت در منطقه و آنچه که بین هند و پاکستان اتفاق افتاده و جریان دارد، هدف دوم، توجیه دوستان‌مان درباره آخرین وضعیت مذاکرات بین ایران و آمریکا و بالاخره هدف سوم، مرور روابط دوجانبه بین ایران و پاکستان.