شورش در طرابلس
طی روزهای اخیر بار دیگر لیبی شاهد شورشهای خونین و درگیری مسلحانه بین گروههای مختلف بوده است. شورشهایی که از سال 2011 پس از سرنگونی معمر قذافی در این کشور و دخالتهای خارجی به صورت دورهای ادامه داشته و حاکمیت در این کشور آفریقایی واقع در حاشیه مدیترانه را چند پاره کرده است. این شورشها در شهر طرابلس بوده و عمدتا بین نیروهای مستقر در طرابلس و یگانهای اعزامی از شهر مصراته رخ داده که منجر به وقوع درگیریهای پراکنده و سپس گسترده در سطح شهر شد. حملات عمده به مقر آژانس نیروهای «پشتیبانی و ثبات» وابسته به شورای ریاست جمهوری صورت گرفت و فرمانده این نیرو، عبدالغنی الککلی کشته شد. تصاویر منتشرشده از رسانهها جسد او را نشان داده و برخی منابع از مرگ دهها نفر در این درگیریها خبر دادهاند.
همچنین طبق اخبار منتشرشده، نیروهای مهاجم موفق شدند مقر این آژانس را تصرف کنند و خودروهای نظامی آن را به آتش بکشند. از سوی دیگر وزارت کشور لیبی در پی این درگیریها از شهروندان خواست برای حفظ امنیت، در خانه مانده و جز در موارد ضروری از خانه خارج نشوند. صدای تیراندازی در نقاط مختلف طرابلس شنیده میشد و در بیمارستانها وضعیت فوقالعاده اعلام شد. رسانههای محلی و شبکههای اجتماعی لیبی نیز به درگیریها پرداختند و اعلام کردند بسیاری از بیمارستانها در وضعیت فوقالعاده قرار گرفته و خیابانهای طرابلس خالی از جمعیت غیرنظامی شد.
مقامات دولت لیبی نیز برای جلوگیری از سرایت درگیری به مناطق دیگر، برخی هواپیماهای لیبیایی و خارجی را از فرودگاه معیتیقه خارج و به فرودگاه مصراته منتقل کردند. وزارت کشور لیبی اعلام کرد تلاشهایی برای کنترل مناطق جنوب و غرب طرابلس و مهار اوضاع در جریان است. سازمان ملل متحد نیز همه طرفهای درگیر را به توقف فوری جنگ و برقراری آرامش فراخواند.
* درگیری بین گروههای قدرت
در پی این درگیریها آژانس «پشتیبانی و ثبات» که وابسته به شورای ریاستی لیبی است، نیروهای خود را در طرابلس به حالت آمادهباش کامل درآورد. در شهر مصراته نیز چندین گردان از جمله گردان «حطین» با اعلام وضعیت اضطراری، جلساتی فوری برگزار کردند. همچنین، منابع محلی از بسته شدن ناگهانی مقر این آژانس در مصراته خبر دادند. از سوی دیگر فرمانده این گروه، «عبدالغنی الککلی» معروف به «غنیوه» در جریان تیراندازی در محل برگزاری نشستی امنیتی در اردوگاه «التکبالی» در جنوب شرق طرابلس کشته شد. طبق گزارشات، هدف این جلسه، بررسی راهکارهای کاهش تنشهای نظامی اخیر بوده است. بر اساس جزئیات ارائهشده از سوی یک مقام امنیتی به روزنامه «العربی الجدید»، درگیریها پس از بروز مشاجره و تیراندازی میان تیمهای حفاظتی در اطراف محل نشست آغاز شد. این حادثه منجر به کشته شدن الککلی و چند تن از محافظانش شد، همچنین تعدادی دیگر از سایر تیمهای حفاظتی زخمی شدند. هویت دیگر شرکتکنندگان در نشست هنوز مشخص نشده است. پس از این درگیریها بود که وزارت دفاع لیبی نیز صبح دیروز از تسلط نیروهای «لشکر ۴۴۴» بر منطقه ابوسلیم، مقر اصلی آژانس پشتیبانی و ثبات و بازگشت نسبی آرامش به پایتخت خبر داد.
* اعتراضات پس از شورشهای مسلحانه
پس از شورشها، اعتراضات سراسری در این کشور بویژه در شهر طرابلس آغاز شد. این اعتراضات به دلیل بحران سیاسی و نارضایتی عمومی از دولت وحدت ملی به ریاست عبدالحمید الدبیبه شکل گرفته است. معترضان در شهرهای مختلف از جمله طرابلس و بنیولید تجمع کرده و خواستار برکناری دولت و برگزاری انتخابات آزاد شدند. این اعتراضات با شعارهایی مانند «مردم خواهان سرنگونی دولتند» و «ما انتخابات میخواهیم» همراه بود. شعارهایی که در زمان سرنگونی قذافی نیز توسط مردم لیبی سر داده میشد. در جریان این اعتراضات یک نیروی امنیتی نیز کشته شد و دستکم 6 وزیر از جمله وزیر نفت استعفا کردند که نشاندهنده بحران مشروعیت دولت است.
* برکناری نخستوزیر
در پی افزایش موج اعتراضات و استعفای مقامات دولت لیبی، پارلمان این کشور دستور بازجویی از الدبیبه را صادر کرد. طبق گزارشات منتشرشده توسط رسانههای عرب، پارلمان لیبی روز شنبه اعلام کرد «صدیق الصور» دادستان کل این کشور مأمور رسیدگی قضایی به عملکرد «عبدالحمید الدبیبه» نخستوزیر دولت وحدت ملی شده و این مقام بلندپایه تا اطلاع ثانوی ممنوعالخروج است. در بیانیه رسمی پارلمان لیبی آمده است: این تحقیقات، با توجه به پایان دوره مأموریت دولت وحدت ملی، بویژه درباره استفاده دولت از خشونت علیه معترضان صلحجو آغاز شده است. پارلمان لیبی تأکید کرد سرکوب تظاهرات، به مرگ و جراحت شمار زیادی از شهروندان انجامیده و طرابلس را به میدانی برای نبرد خیابانی و ویرانی بدل کرده است. نهاد قانونگذاری لیبی در ادامه تاکید کرد در تلاش برای مکلف کردن شخص دیگری به تشکیل دولت و آغاز به کار دولت جدید طی روزهای آتی است. در مقابل اما نخستوزیر وعده داده است طی روزهای آتی درباره عملیات امنیتی در منطقه ابوسلیم و رخدادهای اخیر در طرابلس شفافسازی خواهد کرد. در مجموع، اعتراضات اخیر لیبی بازتابدهنده نارضایتی عمیق مردم از وضعیت سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشور است که با بحران مشروعیت دولت و تشدید درگیریهای مسلحانه همراه شده و جامعه بینالمللی نیز نگرانی خود را از اوضاع امنیتی لیبی ابراز کرده است.