اسقاطی
گروه اقتصادی: روزنامه انگلیسیزبان «نیو عرب» در گزارشی اعلام کرد رژیم صهیونیستی پس از جنگ ۱۲ روزه با ایران، با زیان مستقیم تقریبی ۱۲ میلیارد دلار مواجه شده است. این خسارات شامل هزینههای نظامی، آسیبهای ناشی از حملات موشکی، پرداخت غرامت به شهروندان و کسبوکارها و همچنین هزینههای بازسازی زیرساختها میشود. منابع اقتصادی صهیونیست هشدار دادهاند در صورت تداوم جنگ، این رژیم ممکن بود با فروپاشی کامل اقتصادی روبهرو شود.
تحلیلگران اقتصاد پیشبینی میکنند با احتساب خسارات غیرمستقیم و غرامتهای مدنی، مجموع زیانها ممکن است به ۲۰ میلیارد دلار نیز افزایش یابد. بر اساس گزارش پایگاه عبری «یدیعوت آحارانوت»، وزارت خزانهداری اسرائیل تاکنون زیانی معادل ۲۲ میلیارد شِکِل (حدود 6.46 میلیارد دلار) را ثبت کرده است. در همین راستا، ارتش اسرائیل درخواست بودجهای معادل ۴۰ میلیارد شِکِل (حدود 11.7 میلیارد دلار) برای جبران ذخایر تسلیحاتی، تقویت سامانههای دفاعی و حفظ نیروهای ذخیره ارائه کرده است. این در حالی است که پیش از آغاز جنگ نیز درخواستهایی برای دریافت ۱۰ و سپس ۳۰ میلیارد شِکِل مطرح شده بود.
این ارقام شامل هزینههای جاری مانند اسکان موقت افراد در مناطق تخلیهشده یا بازسازی املاکی که هنوز برآورد نهایی نشدهاند، نمیشود. بازسازی این املاک ممکن است بین یک تا 1.5 میلیارد شِکِل (حدود ۲۹۴ تا ۴۴۰ میلیون دلار) هزینه در بر داشته باشد. پیشبینی میشود کسری بودجه اسرائیل که پیشتر در جریان جنگ غزه افزایش یافته بود، به حدود ۶ درصد تولید ناخالص داخلی برسد. همچنین رشد اقتصادی این رژیم دستکم 0.2 درصد کاهش خواهد یافت که منجر به افت درآمدهای مالیاتی خواهد شد.
یک منبع در وزارت دارایی رژیم به «یدیعوت آحارانوت» گفته است اسرائیل ممکن است برای جبران هزینههای جنگ و تأمین نیازهای فوری دفاعی، از ایالات متحده درخواست کمک مالی یا تضمین وام کند. آدام بلومبرگ، معاون اقتصادی اتحادیه کارگری «هیستادروت»، در گفتوگو با وبسایت خبری «معاریو» اعلام کرد تعطیلی اقتصادی ناشی از جنگ، روزانه حدود ۱,۵ میلیارد شِکِل (۲۹۴ میلیون دلار) به اقتصاد اسرائیل زیان وارد کرده و در مجموع بیش از 3.5 میلیارد دلار خسارت طی ۱۲ روز به بار آورده است.
بازارها اکنون پیشبینی میکنند کسری بودجه سرزمینهای اشغالی از سقف تعیینشده 4.9 درصدی فراتر رفته و به بیش از ۶ درصد برسد. این در حالی است که رژیم صهیونیستی میلیاردها دلار دیگر نیز برای مقابله با حملات موشکی و پهپادی ایران هزینه کرده است؛ حملاتی که موجب اختلال در تأمین انرژی و سوخت و نیز آسیب به بازارهای سرمایه این رژیم شده است. به گزارش «فایننشال اکسپرس»، اسرائیل در هفته نخست حملات به ایران حدود ۵ میلیارد دلار هزینه کرده که شامل ۵۹۳ میلیون دلار برای عملیات تهاجمی و ۱۳۲ میلیون دلار برای دفاع و بسیج نظامی در هر روز بوده است. همچنین «والاستریت ژورنال» برآورد کرده است هزینه روزانه سامانههای دفاع موشکی اسرائیل بین ۱۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار بوده است.
همچنین ناصر عبدالکریم، استاد اقتصاد دانشگاه آمریکایی فلسطین، در گفتوگو با خبرگزاری آناتولی تأکید کرده است این جنگ نهتنها بودجه نظامی، بلکه ظرفیت تولیدی اسرائیل را نیز تحت تأثیر قرار داده است. وی مجموع خسارات مستقیم و غیرمستقیم را تا ۲۰ میلیارد دلار برآورد کرده و هشدار داده است که رژیم صهیونیستی ممکن است برای جبران کسری بودجه به کاهش هزینههای عمومی در بخشهایی چون بهداشت و آموزش، افزایش مالیات یا استقراض بیشتر روی آورد؛ اقداماتی که میتواند نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی را به بیش از ۷۵ درصد برساند.
حملات ایران، از جمله حمله به پالایشگاه نفت «بازان» (بزرگترین پالایشگاه اسرائیل)، زیرساختهای حیاتی در تلآویو و حیفا را هدف قرار داد. به گزارش «فایننشال تایمز»، این حملات موجب زیان روزانه ۳ میلیون دلاری شد. فرودگاه بینالمللی بنگوریون در پی حملات تلافیجویانه ایران فعالیت خود را متوقف کرد. این فرودگاه که بهطور معمول روزانه حدود ۳۰۰ پرواز و ۳۵ هزار مسافر را جابهجا میکند، تنها به صورت محدود برای خروج اضطراری بازگشایی شده است. همچنین شرکت هواپیمایی «العال» اسرائیل پروازهای خود را تعلیق کرده و مسیرهای پروازی را تغییر داده است؛ اقدامی که حدود ۶ میلیون دلار زیان به همراه داشته است.
بازارهای مالی اسرائیل نیز در پی تشدید درگیریها آسیب جدی دیدهاند. طبق گزارشها، یکی از موشکهای ایرانی به بورس الماس اسرائیل که حدود ۸ درصد از صادرات این رژیم را تشکیل میدهد اصابت کرده که موجب وحشت سرمایهگذاران و فروش گسترده سهام در آن شده است. تنها در مؤسسه علمی وایزمن، زیانها حدود ۲ میلیارد شِکِل (۵۴۰ میلیون دلار) برآورد شده است. پالایشگاه بازان در حیفا نیز خسارات سنگینی را متحمل شده است.
جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، افزون بر خسارات نظامی و انسانی، تبعات اقتصادی گستردهای برای رژیم صهیونیستی و حتی اقتصاد منطقهای و جهانی به همراه داشت. وزارت خزانهداری رژیم اعلام کرده تنها در 2 هفته نخست، بیش از ۳ میلیارد دلار خسارت ثبت شده است. هزینه روزانه جنگ برای اسرائیل بین ۷۰۰ میلیون تا 1.5 میلیارد دلار برآورد شده است.
در حوزه زیرساختی و اجتماعی، حملات موشکی ایران به مراکز حیاتی رژیم مانند پالایشگاه نفت بازان، مؤسسه علمی وایزمن و بورس الماس اسرائیل، میلیاردها دلار خسارت به بار آورده است. همچنین بیش از ۵۰ هزار درخواست غرامت از سوی شهروندان و کسبوکارها ثبت شده که فشار مضاعفی بر بودجه عمومی رژیم وارد آورده است.
در سطح کلان اقتصادی، پیشبینی میشود کسری بودجه اسرائیل به ۶ درصد تولید ناخالص داخلی برسد، نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی نیز ممکن است از ۷۵ درصد فراتر رود. رشد اقتصادی اسرائیل دستکم 0.2 درصد کاهش خواهد یافت و بازارهای مالی این رژیم دچار نوسانات شدید شدهاند.
در سطح منطقهای و جهانی نیز این جنگ اثرات قابلتوجهی برجا گذاشت. اختلال در صادرات گاز از میادین لوویاتان و کاریش اسرائیل، تأمین انرژی کشورهای همسایه آن مانند مصر و اردن را مختل کرد. همچنین شاخصهای بورس در آمریکا، اروپا و آسیا کاهش یافتند، در حالی که قیمت طلا و سهام شرکتهای نظامی بهطور قابلتوجهی افزایش پیدا کرد.
در مجموع، جنگ اخیر نهتنها ساختار اقتصادی رژیم صهیونیستی را با چالشهای جدی مواجه کرده، بلکه پیامدهای آن در سطح بینالمللی نیز احساس شده و بر روندهای اقتصادی جهانی سایه افکنده است.
*****
«وطن امروز» گزارش میدهد؛ تبعات اقتصادی جنگ ۱۲ روزه برای رژیم صهیونیستی
شِکِلهای سوخته
هزینههای نظامی رژیم روزانه ۷۲۵ میلیون دلار بود
امین راستی: جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونی علیه جمهوری اسلامی ایران تأثیرات عمیقی بر اقتصاد رژیم گذاشته است. این درگیری که با حملات هوایی اسرائیل به نیرو و تأسیسات نظامی و هستهای ایران آغاز شد و با پاسخ موشکی ایران ادامه یافت، نهتنها خسارات انسانی و نظامی به همراه داشت، بلکه اقتصاد رژیم صهیونی را با چالشهای جدی مواجه کرد. این گزارش به بررسی خسارات اقتصادی، آسیبهای زیرساختی بویژه در بخش انرژی، هزینههای مستقیم جنگ و چالشهای اقتصادی آینده میپردازد. اطلاعات ارائهشده در این گزارش بر اساس منابع معتبر بینالمللی مانند The National News و Al Jazeera و همچنین رسانههای اسرائیلی مانند The Times of Israel گردآوری شده است، زیرا اطلاعات مستقیم از منابع رسمی رژیم یا بانک مرکزی آن در دسترس نبوده و نیست.
1 - بررسی اجمالی درگیری
جنگ رژیم صهیونی علیه ایران در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ با حملات ناجوانمردانه به تأسیسات نظامی و هستهای ایران آغاز شد. این حملات با هدف جلوگیری از پیشرفت برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران انجام شد و به شهادت تعدادی از فرماندهان ارشد نظامی و دانشمند هستهای کشور منجر شد. در پاسخ و جهت دفاع از کشور و صیانت از عزت ملی، جمهوری اسلامی ایران حملات موشکی و پهپادی را به شهرها و نقاط کلیدی رژیم صهیونی از جمله تلآویو و حیفا انجام داد. در این میان، یکی مهمترین راهبردهایی که همواره جمهوری اسلامی ایران در پشیمان کردن و از پا درآوردن رژیم به کار گرفت، ضربههای اقتصادی به این باند جنایتکار بود تا به واسطه اختلال در تجارت، بنادر و تاسیسات انرژی، رژیم ناچار به عقبنشینی شود. در واقع، تاثیرات و چالشهای اقتصادی این جنگ، آزمونی برای تابآوری اقتصادی رژیم صهیونی در برابر فشارهای چندجانبه بود که به نظر میرسد یکی از دلایل اصلی که این رژیم ناچار به عقبنشینی شد، همین آسیبپذیری شدید اقتصادی بود.
2 - خسارات اقتصادی
جنگ تحمیلی علیه ایران خسارات اقتصادی قابلتوجهی به رژیم وارد کرد. بر اساس گزارش The National News، کل خسارات اقتصادی حدود ۶ میلیارد دلار تخمین زده شده که معادل یک درصد تولید ناخالص داخلی رژیم صهیونی، یعنی ۲۰ میلیارد شِکِل (تقریباً 5.9 میلیارد دلار) است. با این حال، Al Jazeera برآورد بالاتری ارائه داده و خسارات را تا ۲۰ میلیارد دلار تخمین زده است. این تفاوت در برآوردها ممکن است به دلیل روشهای مختلف محاسبه یا در نظر گرفتن اثرات غیرمستقیم مانند کاهش تولید، اختلال در بازارها و کاهش اعتماد سرمایهگذاران باشد.
علاوه بر این، بسته شدن موقت فضای هوایی اسرائیل، اختلال در بخشهای تولیدی و کشاورزی و نوسانات ارزش شِکِل (که به 3.7 در برابر دلار کاهش یافت) این خسارات را تشدید کرد. همچنین فرودگاه بنگوریون که روزانه ۳۰۰ پرواز و ۳۵,۰۰۰ مسافر را مدیریت میکند، با اختلالاتی مواجه شد که هزینههای عملیاتی شرکت هواپیمایی العال را تا ۶ میلیون دلار افزایش داد.
3 - آسیبهای زیرساختی
حملات موشکی جمهوری اسلامی ایران به شهرهای کلیدی مانند تلآویو و حیفا باعث آسیب جدی به زیرساختهای اسرائیل شد. مؤسسه وایزمن، از مراکز علمی برجسته رژیم و پالایشگاه نفت بازان در حیفا از جمله اهداف اصلی بودند. پالایشگاه بازان که نقشی حیاتی در تأمین سوخت اسرائیل دارد، به دلیل حملات موشکی ایران تعطیل شد و خسارت روزانه ۳ میلیون دلاری را به همراه داشت. علاوه بر این، خسارات به املاک و مستغلات شامل ۴۱,۶۵۱ ادعای جبران خسارت بود که ۳۲,۹۷۵ مورد مربوط به سازهها، ۴,۱۱۹ مورد مربوط به وسایل نقلیه و ۴,۴۵۶ مورد مربوط به تجهیزات و محتویات بود. هزینه تخمینی این خسارات حدود ۵میلیارد شِکِل (1.47 میلیارد دلار) برآورد شده است که تقریباً 2 برابر ادعاهای جبران خسارت ناشی از حملات حماس است.
4 - بخش انرژی
بخش انرژی اسرائیل یکی از آسیبپذیرترین بخشها در این درگیری بود. پالایشگاه بازان که بزرگترین پالایشگاه نفت اسرائیل است، به دلیل حملات موشکی ایران تعطیل شد و روزانه ۳ میلیون دلار خسارت دید. این تعطیلی نهتنها عرضه سوخت داخلی را مختل کرد، بلکه اسرائیل را مجبور به افزایش واردات سوخت کرد که هزینههای اضافی و احتمال کمبود سوخت را به همراه داشت. نگرانیهای امنیتی درباره سایر زیرساختهای انرژی نیز افزایش یافته است که ممکن است منجر به افزایش هزینههای بیمه و کاهش سرمایهگذاری در این بخش شود. گزارشها نشان میدهد این اختلالات تأثیرات گستردهای بر صنایع وابسته به سوخت، مانند حملونقل و تولید داشته است.
5 - هزینههای جنگ
هزینههای مستقیم جنگ شامل هزینههای نظامی، دفاع موشکی و عملیات تهاجمی بود. بر اساس گزارش Al Jazeera، هفته اول جنگ ۵ میلیارد دلار هزینه داشت، با هزینههای روزانه حدود ۷۲۵ میلیون دلار که شامل ۵۹۳ میلیون دلار برای حملات تهاجمی و ۱۳۲ میلیون دلار برای دفاع بود. هزینههای سیستمهای دفاع موشکی، مانند گنبد آهنین، بین ۱۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار در روز متغیر بود. اگر جنگ برای یک ماه ادامه مییافت، هزینه کل ممکن بود به بیش از ۱۲ میلیارد دلار برسد. علاوه بر این، نیاز به بازسازی زرادخانه نظامی باعث افزایش کسری بودجه شده است.
6 - چالشهای اقتصادی آینده
جنگ تأثیرات بلندمدتی بر اقتصاد رژیم خواهد داشت. پیشبینی رشد اقتصادی برای سال ۲۰۲۵ از 3.3 درصد به 1.7 درصد کاهش یافته است که نشاندهنده کاهش 1.6 درصدی در رشد واقعی تولید ناخالص داخلی است. کسری بودجه از 5.5 درصد به 8.5 درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یافته و بدهی عمومی از ۶۹ درصد به ۷۴ درصد رسیده است. علاوه بر این، دولت با بیش از ۳۶,۴۶۵ ادعای جبران خسارت مواجه است که هزینههای مالی قابلتوجهی را به همراه خواهد داشت. تخصیص ۸۵۷ میلیون دلار به وزارت دفاع و کاهش ۲۰۰ میلیون دلاری بودجههای
* سلامت، آموزش و خدمات اجتماعی نیز فشار بیشتری بر اقتصاد وارد میکند.
علاوه بر این، نگرانیهای سرمایهگذاران و خروج برخی نیروهای کار خارجی از اسرائیل به دلیل ناامنی، میتواند رشد اقتصادی را در بلندمدت تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، بخش فناوری پیشرفته اسرائیل که ۱۲ درصد نیروی کار را استخدام میکند و ۶۴ درصد صادرات را تشکیل میدهد همچنان به عنوان یک نقطه قوت باقی مانده است، اگرچه رشد تعداد کارکنان این بخش از سال ۲۰۲۲ متوقف شده است.
* نتیجهگیری
جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران، چالشهای اقتصادی قابلتوجهی برای رژیم صهیونی ایجاد کرده است. خسارات مستقیم و غیرمستقیم جنگ، همراه با آسیب به زیرساختهای کلیدی، بویژه در بخش انرژی، اقتصاد کلان و اداره آن را تحت فشار قرار داده است. کاهش پیشبینی رشد اقتصادی، افزایش کسری بودجه و افزایش بدهی عمومی نشاندهنده مسیری پیچیده برای بهبود اقتصاد و سرپا شدن دوباره است. همچنین این نکته را نیز باید اضافه کرد که مسیر تجاری، بنادر، دریایی، انتقال نفت و گاز نیز به مبادی ناامن و اهداف مشروع برای جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت بدل شده است. به علاوه اینکه تاسیسات و زیرساختهای نفت و گاز، آب شیرینکن و بنزین (که رژیم وابستگی زیادی به آن دارد)، در تیررس نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران قرار دارد و از این به بعد، این مساله نیز یک تهدید همیشگی برای این رژیم خواهد بود که تاثیر مستقیم بر ریسک سرمایهگذاری خارجی در مناطق اشغالی فلسطین خواهد گذاشت.
******
گزارش «وطن امروز» از هزینههای اقتصادی تحمیل شده به رژیم صهیونیستی در جنگ 12 روزه علیه ایران
اقتصاد تلآویو در باتلاق بحرانهای پساجنگ
در پی جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران برآورد میشود ۸,۷ میلیارد دلار به صورت هزینههای مستقیم بر رژیم خسارت وارد شده است و با در نظر گرفتن هزینههای غیرمستقیم این رقم به ۲۰ میلیارد دلار میرسد
گروه اقتصادی: در پی جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی معادلات راهبردی منطقه غرب آسیا دگرگون شد؛ برخلاف تصور رسانههای غربی، اینبار ایران نه فقط به تهدیدات پاسخ داد، بلکه ضربات اقتصادی و زیرساختی بیسابقهای به اسرائیل وارد کرد.
به گزارش «وطن امروز»، هزینههای مستقیم نظامی رژیم صهیونیستی در جریان این جنگ، به شکل کمسابقهای بالا بود. بر اساس گزارش The Economic Times، رژیم صهیونیستی فقط در هفته اول جنگ، روزانه حدود ۷۲۵ میلیون دلار صرف حملات و دفاع کرد. این رقم، ترکیبی است از ۳۷۵ میلیون دلار برای حملات هوایی و تهاجمی، ۱۳۲ میلیون دلار برای سامانههای دفاع موشکی و بیش از ۲۱۸ میلیون دلار برای بسیج و لجستیک ارتش. در مجموع، در ۱۲ روز درگیری، هزینه نظامی اسرائیل به بیش از 8.7 میلیارد دلار رسید؛ آن هم بدون دستاورد نظامی مشخص، چرا که هیچیک از اهداف کلیدی این رژیم در خاک ایران به طور جدی تخریب نشد و پاسخ کوبنده ایران عملا همه معادلات راهبردی تلآویو را بر هم زد.
در پی جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل غرب آسیا شاهد یکی از نقاط عطف تاریخی خود بود. رژیم صهیونیستی که پیش از این خود را قدرت نظامی بلامنازع منطقه میدانست، این بار در برابر پاسخ کوبنده ایران قرار گرفت و نهتنها نتوانست به اهداف خود دست یابد، بلکه با هزینههای اقتصادی و نظامی بیسابقهای مواجه شد. در ادامه به بررسی برخی هزینههای اقتصادی که جنگ اخیر به اسرائیل تحمیل کرد، میپردازیم و با استناد به منابع بینالمللی، بررسی میکنیم چگونه این رژیم خود را در باتلاقی از بحرانهای مالی و اجتماعی فرو برده است.
رژیم صهیونیستی با حمله به ایران و به شهادت رساندن چند نفر از فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان هستهای کشور و شهادت جمعی از مردم و غیرنظامیان، جنگ جدیدی را در منطقه آغاز کرد. پاسخ ایران سریع و قاطع بود و صدها موشک بالستیک به سمت سرزمینهای اشغالی شلیک شد که با نرخ بالایی به هدف اصابت کرد و خسارات گستردهای به زیرساختهای حیاتی و اقتصادی رژیم اشغالگر قدس وارد آورد. این رویارویی، صرفاً یک درگیری نظامی نبود، بلکه ضربهای اقتصادی و روانی بود که رژیم را با چالشهای بیسابقهای مواجه کرد.
* هزینههای تحمیلشده روزانه جنگ بر رژیم صهیونیستی
بر اساس گزارش economictimes، اسرائیل در هفته اول جنگ، روزانه حدود ۷۲۵ میلیون دلار صرف عملیات نظامی و دفاعی کرد. این رقم ترکیبی از هزینههای حملات هوایی، سامانههای دفاع موشکی و بسیج نیروهای ذخیره و لجستیک ارتش بود. در مجموع، فقط در ۱۲ روز جنگ، هزینه نظامی اسرائیل به بیش از 8.7 میلیارد دلار رسید. این در حالی است که هیچیک از اهداف کلیدی اسرائیل در خاک ایران به طور جدی تخریب نشد و پاسخ ایران، عملا همه معادلات راهبردی تلآویو را بر هم زد.
همچنین والاستریت ژورنال گزارش داد هزینه عملیاتی سیستمهای دفاع موشکی مانند گنبد آهنین، طبق گزارشها بین ۱۰ میلیون تا ۲۰۰ میلیون دلار در روز در نوسان بوده است.
به گفته مؤسسه سیاستگذاری اقتصادی آرون، اگر درگیری یک ماه کامل ادامه مییافت، مجموع هزینهها میتوانست از ۱۲ میلیارد دلار فراتر رود اما خسارات گستردهتر، از جمله کاهش بهرهوری، آسیب به زیرساختها و پرداخت غرامت به غیرنظامیان آواره میتواند این رقم را به حدود ۲۰ میلیارد دلار برساند. در همین ارتباط «ناصر عبدالكریم» استاد مالی دانشگاه آمریکایی فلسطین گفت: «این جنگ فقط مربوط به هزینههای نظامی نیست». عبدالكریم به خبرگزاری آناتولی گفت: «این جنگ تأثیرات زنجیرهای بر اقتصاد دارد. تولید تحت تأثیر قرار گرفته، کسری بودجه در حال افزایش است و امور مالی عمومی با پرداخت غرامتها تحت فشار قرار گرفته».
اداره مالیات اسرائیل گزارش داد در هفته اول درگیریها بیش از ۳۶۰۰۰ درخواست غرامت ثبت شد، در حالی که بیش از ۱۰ هزار نفر از شهروندان اسرائیلی آواره شدهاند. برای مقابله با فشار فزاینده مالی، دولت رژیم صهیونیستی اکنون در حال بررسی اقدامات ریاضتی است؛ از جمله کاهش هزینهها در حوزههای سلامت و آموزش، افزایش مالیات یا استقراض که این اقدامات میتواند بدهی عمومی را به بیش از ۷۵ درصد درآمد رژیم برساند.
به گزارش روزنامه مالی «گلوبس» چاپ اسرائیل، وزارت دارایی رژیم پیشاپیش خواستار بودجه اضافی ۸۵۷ میلیون دلاری برای هزینههای دفاعی شده بود، به همراه ۲۰۰ میلیون دلار کاهش بودجه در وزارتخانههای غیرنظامی. بخش زیادی از بودجه اضطراری برای پرداخت حقوق ۴۵۰ هزار نیروی ذخیره که در جریان درگیری فراخوانده شدند، اختصاص خواهد یافت.
این شرایط در حالی است که اعتماد سرمایهگذاران نیز خدشهدار شده است. شِکِل (واحد پول اسرائیل) در اوج درگیری به نرخ 3.7 در برابر دلار آمریکا سقوط کرد، قبل از آنکه به 3.5 بازگردد.
از سویی، اهداف نظامی در «اسرائیل» در جریان جنگ شامل مراکز اصلی زیرساختی نیز بود. به گزارش فایننشال تایمز، حملات موشکی ایران به پالایشگاه بزان، بزرگترین پالایشگاه نفتی اسرائیل منجر به زیانی معادل ۳ میلیون دلار در روز شد. فعالیت فرودگاه بنگوریون نیز برای چند روز متوقف شد که باعث اختلال در بیش از ۳۰۰ پرواز روزانه و سرگردانی حدود ۳۵۰۰۰ مسافر شد. اگرچه این فرودگاه اکنون تا حدی بازگشایی شده اما تعطیلی اولیه و انحراف پروازها در حالت اضطراری، برای اسرائیل حدود ۶ میلیون دلار هزینه در پی داشت.
یکی از نمادینترین حملات، برخورد موشکی در نزدیکی بورس الماس اسرائیل بود؛ بخشی که حدود ۸ درصد کل صادرات رژیم را تشکیل میدهد. این حادثه باعث آشفتگی در بورس تلآویو شد به طوریکه فروشهای گسترده و افت بازار را در پی داشت؛ امری که به گفته اقتصاددانان میتواند پیامدهای کوتاهمدت برای ثبات اقتصادی داشته باشد.
* مقایسه با جنگهای گذشته
هزینههای جنگ اخیر، بسیار فراتر از جنگهای قبلی اسرائیل با گروههای مقاوت فلسطینی بود. برای مثال، هزینه جنگ غزه تا پایان ۲۰۲۴ بیش از ۲۵۰ میلیارد شکل (حدود 67.5 میلیارد دلار) بود که شامل هزینههای مستقیم نظامی، حمایت از غیرنظامیان و کاهش درآمدهای دولتی میشد اما در جنگ ۱۲ روزه با ایران، سرعت افزایش هزینهها و حجم خسارات وارده به زیرساختها بیسابقه بود.
بر اساس گزارش والاستریت ژورنال، هزینه عملیات سامانههای دفاع موشکی اسرائیل (مانند گنبد آهنین) بین ۱۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار در روز متغیر بود. این رقم، نشاندهنده فشار سنگین مالی بر بودجه دفاعی اسرائیل است که برای سالها بر اقتصاد این رژیم سایه خواهد انداخت.
* خسارات زیرساختی و اقتصادی رژیم در جنگ 12 روزه
در طول جنگ ۱۲ روزه، دهها موشک ایرانی به اهداف کلیدی اسرائیل اصابت کرد. از جمله تأسیسات نفتی بزان در حیفا، مؤسسه وایزمن در رخوت و ساختمان مرکزی ستاد کل ارتش اسرائیل (به اصطلاح پنتاگون اسرائیل) در تلآویو مورد اصابت قرار گرفت. این حملات، علاوه بر خسارات مستقیم، باعث اختلال در شبکه حملونقل، توقف پروازهای فرودگاه بینالمللی بنگوریون و توقف فعالیتهای اقتصادی در شهرهای بزرگ شد.
بر اساس گزارشهای رسمی اسرائیل، تنها هزینه بازسازی خانههای آسیبدیده بین ۲۹۴ تا ۴۴۰ میلیون دلار برآورد شده است. علاوه بر این، دولت اسرائیل برای جبران خسارات وارده به شهروندان و کسبوکارها، بودجهای معادل 1.5 میلیارد دلار اختصاص داده است. تاکنون بیش از ۴۰ هزار درخواست خسارت از سوی شهروندان و کسبوکارها ثبت شده و پیشبینی میشود این رقم به ۵۰ هزار مورد نیز برسد.
جنگ نهتنها هزینههای مستقیم نظامی و بازسازی را برای رژیم صهیونیستی افزایش داد، بلکه باعث کاهش شدید تولید و اختلال در زنجیره تأمین شد. بسیج بیش از ۳۰۰ هزار نیروی ذخیره (بسیاری از آنها در بخشهای کلیدی مانند فناوری و صنعت) باعث کاهش بهرهوری و افزایش هزینههای نیروی کار شد. برآورد میشود هر روز بسیج ۱۰۰ هزار نیروی ذخیره، حداقل ۲۷ میلیون دلار هزینه اضافی برای دولت اسرائیل دارد. همچنین هزینههای غیرمستقیم ناشی از کاهش تولید، روزانه ۱۰۰ میلیون شکل (حدود ۲۷ میلیون دلار) هزینه بر اقتصاد اسرائیل تحمیل میکند.
* تأثیر جنگ بر بودجه و کسری دولت نتانیاهو
جنگ ۱۲ روزه باعث شد کسری بودجه اسرائیل بشدت افزایش یابد. بر اساس گزارش وزارت اقتصاد اسرائیل، کسری بودجه در ۵ ماه اول ۲۰۲۵ به 15.9 میلیارد شکل (حدود 4.56 میلیارد دلار) رسید. در پایان سپتامبر ۲۰۲۴، این کسری به 8.5 درصد تولید ناخالص داخلی رسیده بود که پس از آن به حدود ۵ درصد کاهش یافت اما جنگ اخیر دوباره این رقم را افزایش داد و به حدود ۶ درصد رساند.
جنگ باعث شد پیشبینی رشد اقتصادی اسرائیل کاهش یابد. همچنین افزایش هزینههای نظامی و کاهش درآمدهای مالیاتی، فشار مضاعفی بر بودجه عمومی وارد کرده است. علاوه بر این، توقف فعالیتهای اقتصادی در بخشهای کلیدی مانند گردشگری، حملونقل و صنعت، باعث کاهش درآمدهای دولت و افزایش بیکاری شده است.
* بحران اجتماعی و روانی در بین صهیونیستها
در طول جنگ، بیش از ۱۰ هزار نفر از شهروندان اسرائیلی مجبور به ترک خانههای خود شدند. تا پایان هفته اول، بیش از ۳۶ هزار درخواست جبران خسارت ثبت شد که این رقم در روزهای بعد به بیش از ۴۰ هزار مورد افزایش یافت؛ این بحران، نهتنها هزینههای مالی، بلکه فشار روانی و اجتماعی شدیدی بر جامعه اسرائیل وارد کرده است.
همچنین جنگ باعث شد بازارهای مالی اسرائیل با رکود مواجه شود. به عنوان مثال، بورس الماس اسرائیل که حدود ۸ درصد صادرات رژیم را تشکیل میدهد، با کاهش شدید ارزش سهام و خروج سرمایهگذاران مواجه شد. همچنین شرکت هواپیمایی العال با تعلیق پروازها و تغییر مسیر هواپیماها بیش از ۶ میلیون دلار خسارت دید.
وزارت جنگ اسرائیل پیشبینی کرده هزینههای دفاعی در سال ۲۰۲۶ بین ۲۵ تا ۳۰ میلیارد شکل افزایش خواهد یافت. این رقم، نشاندهنده فشار مداوم جنگ بر اقتصاد اسرائیل است. همچنین پیشنهاد شده در دهه آینده ۲۷۵ میلیارد شکل (حدود ۷۴ میلیارد دلار) دیگر به بودجه دفاعی اضافه شود تا سامانههای دفاعی مانند گنبد آهنین و دیواره امنیتی دره اردن ارتقا یابد.
جنگ و ناامنی، باعث کاهش سرمایهگذاری خارجی و داخلی در اسرائیل شده است. بسیاری از شرکتهای بینالمللی و داخلی، فعالیتهای خود را محدود کردهاند و برخی نیروهای متخصص و کارآفرینان، اسرائیل را ترک کردهاند. این روند، آینده اقتصادی اسرائیل را با چالشهای جدی مواجه کرده است.
در نهایت میتوان گفت جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران، نهتنها نتوانست به اهداف راهبردی این رژیم دست یابد، بلکه ضربه اقتصادی و اجتماعی بیسابقهای به اسرائیل وارد کرد. هزینههای مستقیم و غیرمستقیم جنگ، کسری بودجه و بدهی عمومی را افزایش و رشد اقتصادی را کاهش داد و جامعه اسرائیل را با بحرانهای اجتماعی و روانی مواجه کرد.
از سوی دیگر، پاسخ کوبنده ایران به حملات اسرائیل نشان داد تهران نهتنها توان دفاعی خود را حفظ کرده، بلکه قادر است ضربات اقتصادی و روانی سنگینی به دشمن وارد کند. این رویداد، معادلات راهبردی منطقه را دگرگون و ثابت کرد سیاستهای تهاجمی اسرائیل، نهتنها امنیت این رژیم را تأمین نمیکند، بلکه آن را در باتلاقی از بحرانهای اقتصادی و اجتماعی فرو میبرد.
***
جیپیمورگان پیشبینی رشد اقتصادی اسرائیل را بشدت کاهش داد
به گزارش کلیکسیت، بزرگترین بانک سرمایهگذاری جهان، جیپیمورگان (JPM) پیشبینی رشد اقتصادی خود برای اقتصاد اسرائیل را برای سال جاری با کاهش ۱.۲ درصدی، ۲ درصد اعلام کرد.
این بانک که در اسرائیل بسیار فعال است، همچنین پیشبینی کسری بودجه اسرائیل را از ۵ درصد به 6.2 درصد افزایش داد.
در بررسی منتشرشده توسط این موسسه مالی آمریکایی آمده است: «ما انتظار داریم شوک پس از این جنگ، تورم را تشدید کند و کاهش نرخ بهره توسط بانک اسرائیل را به تاخیر بیندازد. با این حال، پایان جنگ با کاهش حق بیمه ریسک و افت ارزش شِکِل همراه خواهد بود؛ عواملی که ممکن است در را برای کاهش نرخ بهره باز کند».
جیپیمورگان همچنین نوشت: «ما پیشبینیهای خود را برای اسرائیل با توجه به درگیری نظامی بین اسرائیل و ایران بهروزرسانی کردهایم. عدم قطعیت زیاد است اما شوک وارده، قابل توجه به نظر میرسد و نیاز به بهروزرسانی، جنبهای ضروری از واقعیت است. وخامت قابل توجه وضعیت امنیتی، پس از مختل شدن عملکرد عادی اقتصاد، بر فعالیت اقتصادی تاثیر خواهد گذاشت. گمان میرود عمق شوک مشابه نتیجه ۷ اکتبر باشد. با این حال، آسیب به بازار سرمایه همچنان بالا خواهد بود و تاثیر آن بر ظرفیت تولیدی اقتصاد نیز بالا خواهد بود».
این بررسی همچنین به تورم میپردازد و توضیح میدهد: « اگرچه انتظار میرود جنگ در مراحل اولیه بر تقاضا و عرضه تاثیر بگذارد اما در نهایت یک رویداد تا حدودی تورمی خواهد بود. شکی نیست که شوک عرضهای که در ماههای اخیر دیدهایم، اکنون بسیار متفاوت به نظر میرسد؛ با تاثیر زیاد بر بازار کار و ظرفیت تولید. این تاثیر باید در قیمتگذاری مجدد در ماههای آینده (قیمت پرواز، هزینههای لجستیک بالاتر، قیمت سوخت، اجاره و...) منعکس شود». همچنین بیان میکند: «کسری بودجه بیشتر نیز ممکن است در روند تورم نفوذ کند».
در نتیجه، JPM پیشبینی تورم خود را برای سال ۲۰۲۵ (پایان سال) - با وجود شاخص ماه مه که به طور مثبت غافلگیرکننده بود - به ۳ درصد افزایش داد (در مقایسه با 2.9 درصد در پیشبینی قبلی).
همان طور که گفته شد، اقتصاددانان JPM نسبت به نرخ بهره بدبینترند. آنها در این بررسی مینویسند: «افزایش عدم قطعیت و احتمال افزایش تورم پس از جنگی دیگر (جنگها تورمزا هستند) میتواند دست بانک اسرائیل را در کوتاهمدت ببندد و نخستین کاهش نرخ بهره را به ماه نوامبر موکول کند. با این حال، آنها هنوز معتقدند چرخه کاهش تغییر نخواهد کرد و در ۷۵ واحد پایه باقی خواهد ماند. با این حال، آنها تحولات پولی را نیز به نتایج جنگ مشروط میکنند. یک راهحل مثبت برای اسرائیل، بویژه اگر پایان جنگ در غزه را تسریع کند، آن است که باید درک بازارها از خطرات ژئوپلیتیک را تغییر دهد و از قیمت داراییهای مالی اسرائیل حمایت کند. در چنین سناریویی، از دیدگاه آنها در JPM، بانک اسرائیل دلایل کمتری برای به تعویق انداختن نخستین کاهش نرخ بهره خواهد داشت».
***
7 غول اقتصادی اسرائیل در توفان حملات موشکی ایران
در روزهایی که اسرائیل با پرتنشترین بحران امنیتی و نظامی تاریخ نامشروع خود دست و پنجه نرم میکند، شریانهای حیاتی اقتصاد این رژیم نیز زیر ضربات مهلک جنگ با ایران و غزه قرار گرفته است. زیانهای هنگفت میلیارد دلاری در بخشهایی نظیر انرژی، فناوری، حملونقل و گردشگری، تصویری شکننده از اقتصاد اسرائیل به نمایش گذاشته؛ چهرهای که حتی پس از فروکش کردن شعلههای جنگ نیز تا سالها درگیر پیامدهای ساختاری، فرار سرمایه و کاهش بهرهوری خواهد بود.
اسرائیل در یکی از پرآشوبترین دوران معاصر، نهتنها در جبهه امنیتی و نظامی، بلکه در عرصه اقتصادی نیز با بحرانی بیسابقه دست و پنجه نرم میکند. از اکتبر ۲۰۲۳ و با آغاز جنگ، ساختارهای کلیدی اقتصاد اسرائیل، از جمله بخشهای انرژی، فناوری، گردشگری و حملونقل دچار اختلالات گستردهای شده و در مواردی تا مرز فروپاشی پیش رفته است.
بانک مرکزی اسرائیل برآورد کرده تلآویو تا پایان سال ۲۰۲۵ با رقمی معادل ۲۵۳ میلیارد شِکل (۶۷ میلیارد دلار) هزینه ناشی از جنگ غزه روبهرو خواهد بود که شامل هزینههای نظامی و غیرنظامی است. امیر یارون، رئیس بانک مرکزی اسرائیل هشدار داده این هزینهها فشار بیسابقهای بر بودجه عمومی وارد کرده و به رشد دائمی مخارج دفاعی و پیامدهای منفی گسترده بر اقتصاد کلان منجر خواهد شد.
همچنین برآوردهای نهاد تحقیقاتی آمریکایی «رَند کورپوریشن» (RAND Corporation) نشان میدهد جنگهای پی در پی اسرائیل با فلسطین و ایران ممکن است تا ۱۰ سال آینده حدود ۴۰۰ میلیارد دلار از تولید اقتصادی اسرائیل بکاهد. ۹۰ درصد از این زیانها، از مسیرهای غیرمستقیم نظیر فرار سرمایه، کاهش اشتغال، افت بهرهوری و بیثباتی ساختاری در اقتصاد اسرائیل ناشی میشود.
در همین راستا، ریم امیناچ، ژنرال بازنشسته و مشاور مالی پیشین رئیس ستاد ارتش اسرائیل اعلام کرده درگیری متقابل میان اسرائیل و ایران روزانه یک میلیارد دلار هزینه بر اقتصاد تلآویو تحمیل کرد. او اشاره میکند تنها در 2 روز نخست درگیری، اسرائیل 5.5 میلیارد شِکل (1.45 میلیارد دلار) زیان مستقیم متحمل شد که نیمی از آن مربوط به عملیات تهاجمی و نیمی دیگر به اقدامات دفاعی بود. این محاسبات، خسارات وارده به زیرساختهای غیرنظامی و آثار اقتصادی غیرمستقیم را شامل نمیشود.
در ادامه، نگاهی دقیقتر به وضعیت 7 بخش و شرکت کلیدی اقتصاد اسرائیل که بیشترین آسیب را دیدهاند، میاندازیم.
۱- گروه بازان «Bazan Group»؛ ضربه به قلب انرژی
بزرگترین مجموعه پالایشی و پتروشیمی اسرائیل، گروه بازان، واقع در منطقه حیفا، در پی حمله موشکی مستقیم ایران دچار خسارات سنگینی شد. این حملات نهتنها به مرگ ۳ نفر از کارکنان این شرکت انجامید، بلکه منجر به تعطیلی کامل واحدهای پالایشی آن شد. روزنامه والاستریت ژورنال گزارش داده پالایشگاه حیفا هدف مستقیم حملات موشکی شدید ایران قرار گرفته و انفجارهای گستردهای در مجتمع رخ داده است.
۲. شرکت شورون «Chevron»؛ توقف تولید گاز طبیعی
شرکت آمریکایی شورون که از طریق خرید شرکت نوبل انرژی در سال ۲۰۲۰ مالکیت میادین گازی تامار و لویاتان در مدیترانه را در اختیار دارد نیز از پیامدهای امنیتی در امان نمانده است. پس از حملات به غزه، تولید در میدان تامار متوقف شد و پس از حمله اسرائیل به خاک ایران نیز فعالیت در میدان لویاتان که تامینکننده بیش از ۴۰ درصد گاز طبیعی اسرائیل است، به حالت تعلیق درآمد. این توقفها نهتنها صادرات گاز به مصر را مختل کرد، بلکه به افزایش قیمت جهانی گاز در بازار اروپا نیز انجامید.
۳- شرکت اینتل «Intel»؛ بحران نیروی کار و سرمایهگذاری
شرکت فناوری غولآسای اینتل، با مرکز تولید بزرگی در شهر کریات گات اسرائیل و حدود ۱۲ هزار کارمند، با چالش جدی کمبود نیرو مواجه شده است. حدود ۱۵ درصد از کارکنان این شرکت به خدمت نظامی در نیروهای ذخیره فراخوانده شدهاند. از سوی دیگر، هزینههای فزاینده، ناتوانی در بازاریابی محصولات جدید و تنشهای سیاسی میان مدیریت شرکت و دولت اسرائیل، اینتل را به تعلیق ساخت کارخانه جدید واداشته است. منابع خبری اسرائیلی از احتمال تعدیل نیروی گسترده در این شرکت، بویژه در میان کارکنان سطح مدیریتی میانی خبر میدهند.
۴- شرکت هواپیمایی العال (El Al)؛ سقوط در بحران
شرکت هواپیمایی اسرائیل، العال، پس از حمله متقابل ایران، تمام پروازهای خود را تا ۱۹ ژوئن لغو کرد. تعطیلی فرودگاه بنگوریون و بسته شدن حریم هوایی اسرائیل، سهام این شرکت را با افتی 3.5 درصدی مواجه کرد. علاوه بر این، یک دادخواست دستهجمعی ۶۰۰ میلیون دلاری نیز علیه این شرکت ثبت شده است. شاکیان، شرکت هواپیمایی اسرائیل را به سوءاستفاده از بحران برای افزایش نامتعارف قیمت بلیتها و رفتارهای انحصاری غیرقانونی متهم کردهاند.
۵- گروه ارتباطاتی بیزک «Bezeq»؛ چالشهای مخابراتی و سایبری
گروه ارتباطاتی بیزک، بزرگترین گروه مخابراتی اسرائیل نیز با پیامدهای جنگ دست و پنجه نرم میکند. واحد تلفن همراه این شرکت «پلهفون»، تنها در سال ۲۰۲۴ بیش از ۵۰ میلیون شِکل (14.4۴ میلیون دلار) از درآمد خود را به دلیل کاهش شدید درآمدهای حاصل از رومینگ بینالمللی از دست داد. افزون بر این، زیرساختهای ارتباطی اسرائیل در معرض حملات سایبری قرار گرفتهاند. طبق گزارش اداره امنیت سایبری اسرائیل، تنها در سال ۲۰۲۳،بیش از ۳۳۸۰ حمله سایبری علیه شرکتهای بورسی انجام شده که خسارتی بالغ بر 3.2 میلیارد دلار به اقتصاد دیجیتال رژیم وارد کرده است.
۶- صنعت استارتآپ و فناوری نوین؛ خشک شدن چشمه سرمایه
بخش استارتآپها و فناوری نوین اسرائیل نیز بشدت آسیب دیده است. به دلیل کاهش جریان سرمایهگذاریهای خارجی و داخلی و وضعیت ناپایدار امنیتی، بسیاری از شرکتهای نوپا که در زمینههایی همچون کشاورزی هوشمند، سلامت دیجیتال، هوش مصنوعی و امنیت سایبری فعال بودند، با بحران مواجه شدند. برخی مانند FrootSpeak و Geist MD به کلی تعطیل شدهاند. شرکتهایی همچون Sprout با ارزشگذاری ۲۰۰ میلیون دلاری نیز اعلام ورشکستگی کردهاند. شرکتهای معروفی مانند OrCam، DayTwo، Kaholo و Resilient نیز با توقف جذب سرمایه، کاهش نیروی کار یا تعطیلی بخشهایی از فعالیت خود روبهرو شدهاند.
۷- بخش گردشگری؛ ورشکستگی در وادی ناامنی
در نهایت، بخش گردشگری اسرائیل با خسارتی بیسابقه روبهرو شده است. طبق آمار وزارت گردشگری اسرائیل، از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون درآمد گردشگری بیش از ۳.۴ میلیارد دلار کاهش یافته است. ورود گردشگران خارجی بیش از ۹۰ درصد افت کرده و در برخی مناطق، نرخ اشغال هتلها به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است، در حالی که در سالهای گذشته، این رقم به طور میانگین ۸۰ درصد بود. دهها شرکت هواپیمایی خارجی، پروازهای خود به مقصد اسرائیل را متوقف کردهاند و گردشگری داخلی نیز به دلیل شرایط ناامن عملاً متوقف شده است.
******
«وطن امروز» گزارش میدهد؛ روزنامه عبری معاریو حملات موشکی اخیر ایران به رژیم صهیونیستی را بی سابقه نامید
ویرانی بیسابقه
رسانههای عبری: شهرکنشینان به دلیل سانسورهای اعمال شده درک درستی از حجم خرابی حملات ایران ندارند
رژیم صهیونیستی با حمله 23 خرداد به ایران اهدافی را دنبال کرد که برای آنها هزینههایی نیز متصور بود اما در همان روز نخست جنگافروزی، صهیونیستها متوجه خسارات سنگین ماجراجویی خود شدند. رژیم اشغالگر در تجاوزات اخیر خود به خاک کشورمان که به جنگ 12 روزه معروف شد، عنصر غافلگیری را بسیار تاثیرگذار محاسبه کرده بود و قرار بود با شبیخون هماهنگشده با کمک آمریکاییها چنان ضربه عظیمی به بخش پدافندی و حتی آفندی نیروهای مسلح کشورمان وارد کند که شرایط را برای زیر ضربه بردن قابلیتهای نظامی و هستهای ایران بدون کمترین هزینه فراهم کند و حتی پای ارتش آمریکا را نیز به صورت دائم و بلندمدت به جنگ باز کند؛ اقدامی که با مقاومت و بازیابی توان نیروهای پدافندی و آفندی ارتش و سپاه به نتیجه نرسید و در فاصله چند ساعت پس از شبیخون سنگین صهیونیستها عملیات انتقامی موشکی نیروی هوافضای سپاه پاسداران آغاز شد؛ عملیاتی که با بازگشت چتر پدافندی ارتش اجرای آن ممکن شد و نیروهای بسیاری در این مسیر جانفشانی کردند.
* اعتراف به ضربات بیسابقه
در نخستین موج عملیات «وعده صادق 3» بخوبی مشخص شد ضربات موشکها و پهپادهای ایرانی مانند قبل نیست و صهیونیستها قرار است خرابیهای بسیاری را به چشم ببینند؛ خرابیهایی که پیش از این تنها در غزه قابل مشاهده بود اما در طول این 12 روز جنگافروزی رژیم صهیونیستی علیه کشورمان، تصاویر غزه در شهرکهای اشغالی بازسازی شد و شهرکنشینان گوشهای از رنج و وحشت مردم غزه را درک کردند. رنجی که خودشان بانی آن بودند و نتوانستند آن را بیش از 12 روز تحمل کنند. حجم خرابیهای عملیاتهای موشکی نیروهای مسلح ایران به حدی بالا بوده که چند روز پس از آتشبس و کاهش محدودیتهای رسانهای در سرزمینهای اشغالی، انتشار تصاویری محدود توانسته است قدرت تهاجمی ایران را بخوبی نشان دهد. تصاویری که به صورت گزینشی و تنها از مناطق مسکونی و اداری شهرکهای اشغالی منتشر شده است، نشاندهنده حجم تخریبها و قدرت موشکهای ایرانی است که در مراحل آخر عملیات «وعده صادق 3» بخشی از آنها مورد استفاده قرار گرفت.
در این باره روزنامه معاریو نوشت: میزان ویرانی ناشی از حملات موشکی اخیر ایران به اسرائیل از آنچه در جنگهای قبل شاهد بودهایم فراتر است. این موشکها باعث تخریب گسترده ساختمانهای مسکونی، نهادها و تأسیسات عمومی شده و دهها هزار شهرکنشین را بیخانمان کرده است. به نوشته این روزنامه، بازسازی آنچه در این جنگ ویران شده است، حتی در شرایط ایدهآل بیش از ۴ سال طول میکشد. این روزنامه تأکید کرد احساس امنیت و آرامش اگر هم به شهرکنشینها بازگردد، براحتی این امر رخ نخواهد داد. در همین راستا، روزنامه عبری معاریو فاش کرد دفاتر غرامت در اراضی اشغالی تاکنون ۴۳۰۰۰ درخواست دریافت کردهاند که بیشتر آنها مربوط به خسارت به خانههاست، در حالی که بقیه درخواستها شامل خسارت به مغازهها، مؤسسات عمومی، دفاتر، وسایل نقلیه و تجهیزات مختلف است. تخمینها نشان میدهد ارزش غرامتها میتواند از ۴ میلیارد شِکِل فراتر رود. همزمان «میراو سبیون» از مقامات اداره مالیات تأکید کرد میزان خسارات وارده در طول این جنگ کوتاه که تنها ۱۲ روز طول کشید، معادل نیمی از خسارات ثبتشده در طول ۲۰ ماه تجاوز به غزه است که از اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد.
این درخواستها عمدتاً در تلآویو با بیش از ۲۶ هزار درخواست و در جنوب اراضی اشغالی با تقریبا ۱۲ هزار درخواست است. در حیفا و عکا ۲۷۵۰ درخواست و در کریات شمونه دهها درخواست ثبت شده است. به دلیل این حجم زیاد، مقامات رژیم اشغالگر صدها کارمند بیشتر از ادارات مختلف مالیات، علاوه بر صدها نفر از ساکنان خارجی را برای تسریع در پردازش درخواستها فراخواندند. این در حالی است که تعداد کارکنان روزانه در گذشته از ۴۰ کارمند فراتر نمیرفت. مقامات رژیم اشغالگر تلاش کردند برای کاهش فشار عمومی، غرامت موقت ارائه دهند، به طور موقت افراد آسیبدیده را در هتلها اسکان دهند یا از کسانی که به اقوام خود پناه برده بودند حمایت مالی کنند و متعهد شدند اجاره کامل افراد آسیبدیده را بپردازند و در درازمدت مسکن جایگزین فراهم کنند. غرامت همچنین شامل مبلمان، لوازم خانگی، وسایل نقلیه و تجهیزات تجاری میشود.
با این حال، بسیاری در توانایی مقامات اشغالگر در تحقق این وعدهها بویژه با افزایش اجارهبها به دلیل تقاضای فزاینده برای مسکن ابراز تردید کردهاند. مقامات اشغالگر در تلاش برای نشان دادن آمادگی خود، به سرعت طرحی را که آن را «مسیر سبز برای نوسازی شهری» مینامند، تبلیغ کردند که هدف آن تسریع فرآیندهای بازسازی است. تاکنون مقرر شده است ۲۵ ساختمان در تلآویو تخریب شود و انتظار میرود این تعداد افزایش یابد. هدف این پروژهها یکپارچهسازی برنامهریزی، غرامت و اجرا در یک فرآیند واحد برای کاهش زمانبندیهاست. با این حال، واقعیت کمبود نیروی کار در بخش ساختوساز که از آغاز جنگ اکتبر ۲۰۲۳ بدتر هم شده است، مانع بزرگی برای این برنامهها ایجاد میکند. تخمینها نشان میدهد با توجه به بحرانهای ساختاری ناشی از جنگ، روند بازسازی حتی در بهترین حالت میتواند بین ۴ تا ۸ سال طول بکشد. علاوه بر این، به نوشته این روزنامه عبری، صحبت از بازگشت سریع به وضعیت قبل از حملات ایران چیزی جز یک خیالپردازی دور از ذهن نیست، زیرا مقامات اشغالگر تلاش میکنند وعدههای دروغین را برای سرپوش گذاشتن بر شکست خود مطرح کنند تا از جبهه داخلی خود در برابر حملات ایران محافظت کرده باشند.
* اعتراف به نقطهزنی ایران
در طول جنگ 12 روزه بسیاری از مراکز مهم و استراتژیک سرزمینهای اشغالی هدف قرار گرفت؛ مراکزی همچون موسسه وایزمن، شرکت نظامی رافائل، پالایشگاه حیفا، مقرهای موساد و آمان، همچنین مقر کریا و سایر مراکز فرماندهی و اطلاعاتی مخفی رژیم اشغالگر که حتی تصور وجود آنها در بانک اهداف نیروهای مسلح کشورمان نیز در ذهن صهیونیستها نبود اما موشکهای ایرانی توانستند آنها را هدف قرار داده و خسارات جبرانناپذیری وارد کنند. تنها در یک مورد رئیس موسسه علوم وایزمن در گفتوگو با شبکه ۱۳ تلویزیون رژیم صهیونیستی درباره حجم آسیبها و ویرانی واردآمده به این موسسه که توسط موشکهای ایرانی در پاسخ به تجاوز گستاخانه رژیم صهیونیستی به جمهوری اسلامی ایران هدف قرار گرفت، گفت: ویرانی بسیار زیاد و ارزیابیهای اولیه ما حاکی از خسارتی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار است. وی با اشاره به اینکه موسسه از ۲ بخش مسکونی و علمی که بسیار بزرگتر بود تشکیل میشد، افزود: حملات ایران بخش علمی یعنی قلب موسسه را هدف قرار داد و بسیار دقیق بود. مقام صهیونیست همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا اداره سانسور نظامی مدت زیادی است اجازه نمیدهد حجم ویرانیها نمایش داده شود، گفت: تا جایی که ما میدانیم، اداره سانسور نظامی اجازه تصویربرداری نمیدهد، چون آنها میخواهند ایران نتواند اطلاعاتی درباره این اماکن برای بمباران مجدد پیدا کند. این رسانه رژیم صهیونیستی در ادامه در گزارشی افزود: باید بگوییم ایرانیها مکانهای اصابت موشکها در اسرائیل را رصد کردهاند، نه فقط در وایزمن، بلکه در بسیاری از پایگاههای ارتش و اماکن راهبردی که تاکنون از آنها صحبتی نکردهایم. شبکه ۱۳ تلویزیون رژیم صهیونیستی ادامه داد: علاوه بر این، وضع طوری شده است که مردم از حجم دقت حملات ایران و میزان خسارات در بسیاری اماکن بیخبرند.
رسانههای عبری همچنین از هدفگیری دقیق بسیاری از مراکز نظامی توسط نیروهای مسلح ایران خبر دادند که شهرکنشینان صهیونیست همچنان درک درستی از آنها به دلیل سیاست سانسور رژیم اشغالگر ندارند. کانال ۱۳ تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کرد: خسارتهای زیادی به پایگاههای ارتش و تأسیسات استراتژیک به دلیل موشکهای ایرانی وارد شده است که ما تا امروز درباره آنها صحبت نکردهایم. وضعیتی پیش آمد که شهروندان نفهمیدند ایرانیها چقدر دقیق بودند و به بسیاری از نقاط چقدر خسارت وارد کردند. این شبکه افزود: موضوع در موسسه وایزمن مشخص است اما هنوز جاهای زیادی است که در موردشان صحبت نکردهایم.
* خسارات نظامی
خسارات جنگافروزی ناکام رژیم صهیونیستی علیه ایران تنها به مراکزی که توسط نیروهای مسلح ایران هدف قرار گرفتهاند محدود نمیشود و در موارد متعددی خسارات نظامی ناشی از این جنگ نیز مورد توجه قرار گرفته است. رسانههای عبری با اشاره به رهگیریهای متعدد پهپادهای رژیم صهیونیستی بر فراز آسمان ایران، از خسارت صدها میلیون دلاری خبر دادند. علاوه بر این موارد، چندین مورد اصابت جنگنده نیز در ایران به ثبت رسید که رسانههای عبری همچنان در تلاشند آن را مخفی کنند. غیر از خسارات تهاجمی و سوختن بسیاری از مهرههای نفوذی و خرابکار صهیونیستها در ایران، در فاز تدافعی نیز رژیم متحمل خسارات سنگینی شد.
شکست سامانههای گرانقیمت پدافندی بلندبرد، میانبرد و کوتاهبرد صهیونیستها در برابر موشکهای هایپرسونیک، تاکتیکی و کروز ایرانی و اصابتهای متعدد نشاندهنده شکست این سامانهها بود؛ سامانههایی که برای رهگیری موشکهای ایرانی با چند پرتاب، چند میلیون دلار را بر باد میدادند و از اصابتها نیز جلوگیری نمیکردند. در برخی موارد نیز موشکها این سامانهها و رادارهای پرهزینه ارتش رژیم اشغالگر را هدف قرار دادند که منجر به نابودی آنها شد.
علاوه بر این موارد، رو به اتمام بودن ذخایر موشکی این سامانهها بویژه در بخش دوربرد و ضدبالستیک نشان داد رژیم صهیونیستی توان مقابله با موشکهای ایرانی را ندارد و ۷ لایه پدافندی ارتش اشغالگر و کشورهای متحدش نیز آنها را از خسارات میلیاردها دلاری تنها در 12 روز مصون نگه نداشته است.