روسپیدی سفیران اقتدار

طناز مقدم: وقتی کاروان ایران با عنوان «سفیران اقتدار» راهی ریاض شد، کمتر کسی تصور می‌کرد در رقابتی فشرده و کاهش محسوس تعداد مدال‌ها در مجموع، بتواند نه‌تنها جایگاه همیشگی خود را حفظ کند، بلکه با چند دستاورد نو، نقشی فراتر از انتظار در ششمین دوره بازی‌های همبستگی کشورهای اسلامی ایفا کند اما آنچه در این ۲ هفته گذشت، نشان داد ورزش ایران پتانسیلی دارد که در سخت‌ترین شرایط نیز خود را به سطح مطلوب می‌رساند و حتی از برخی محدودیت‌های ساختاری عبور می‌کند.
این دوره از مسابقات نیمه آبان‌ در ریاض آغاز شد و سی‌ام همان ماه به پایان رسید. با وجود اینکه برخی رشته‌ها قبل از افتتاحیه رسمی وارد میدان شده بودند اما فضای عمومی رقابت‌ها تا روزهای پایانی داغ‌ و تعیین‌کننده‌ بود. ایران با ترکیبی ۱۹۰ نفره در ۲۰ رشته، وارد کارزار شد و این ترکیب، در نهایت ۸۱ سکو برای ورزش کشور به ارمغان آورد: ۲۹ طلا، ۱۹ نقره و ۳۳ برنز. مدال‌هایی که باعث شد نام ایران پس از ترکیه و ازبکستان، در رده سوم قرار گیرد.
اما جذابیت اصلی ماجرا آنجا بود که برخلاف دوره قبل، در ریاض تعداد مدال‌های طلا کاهش یافته بود. در چنین شرایطی، حفظ آمار طلا مثل گذشته کار ساده‌ای نبود. با این وجود، سهم مدال طلای ایران نه‌تنها کاهش پیدا نکرد، بلکه نسبت به دوره قبل، اندکی هم افزایش یافت؛ موضوعی که اگر با دقت بررسی شود نشان می‌دهد کاروان ایران نه‌تنها از افت جلوگیری کرده، بلکه با وجود کمتر شدن فرصت‌های کسب طلا، راندمان بهتری از خود نشان داده است. در دوره قبل که در قونیه برگزار شد، ۳۷۹ مدال طلا میان ورزشکاران توزیع شد و سهم ایران ۲۹ طلا بود. در ریاض، تعداد مدال‌های طلا به ۲۷۰ عدد کاهش یافته بود. اگر قرار بود همان راندمان دوره قبل حفظ شود، کاروان ایران می‌بایست ۲۸ طلا کسب می‌کرد اما نتیجه فراتر رفت: ۲۹ طلا. با این حساب سهم ایران در این دوره ۱۰.۷۴ درصد شد؛ افزایشی کوچک اما معنادار، آن هم در رقابتی که فرصت‌ها نصف دوره‌های قبل هم نبود. در این میان، نبرد نامرئی ایران با ازبکستان - رقیب سنتی جدول مدالی - نیز نتیجه‌ای متفاوت داشت. اگرچه هر ۲ کشور همین تعداد مدال طلا کسب کردند اما ازبکستان با دستی پرتر از نقره‌ها، بالاتر ایستاد. با این وجود، همین برابریِ تعداد طلاها نشان می‌دهد فاصله‌ای که در دوره قبل محسوس بود، اکنون به کمترین سطح رسیده است. یکی از زیباترین بخش‌های سفر ایران به ریاض، نقش پرچمداران در آغاز کاروان بود. مریم بربط، جودوکار جسور این دوره، در همان روزهای نخست توانست نخستین مدال کاروان را از رقابت‌های سنگین بیرون بکشد؛ یک برنز ارزشمند که شروع خوبی بود و به تیم روحیه داد. دیگر پرچمدار، علیرضا معینی، در وزنه‌برداری ۳ سکوی مهم به دست آورد و حضورش نشان داد ترکیب کاروان در این دوره بر اساس شایستگی چیده شده است.
اما داستانی که در این رقابت‌ها بیش از همه در دل مخاطبان نشست، روایت تاریخی هندبال بانوان بود. تیمی که سال‌ها زیر سایه تیم‌های قدرتمند منطقه و کمبود تجربه بین‌المللی قرار داشت، بالاخره در ششمین دوره بازی‌ها درخشید و برای نخستین‌بار، مدال برنز را به خانه آورد. این جایزه فقط یک سکو نبود؛ یک مرز تاریخی بود که توسط گروهی از دختران جنگجو شکسته شد.
در سوی دیگر میدان، نخستین طلای ایران به نام سامیار عبدلی در آب‌های ریاض ثبت شد. شناگر جوانی که در نخستین روزهایی که هنوز مسیر مدال‌ها شکل نگرفته بود، پرچم ایران را بالا برد و نشان داد کاروان در مسیر درستی گام برمی‌دارد. آخرین طلای ایران اما در نقطه مقابل، از سنگین‌ترین وزن‌ آمد. امیرحسین زارع، آزادکار قدرتمند، آخرین طلای ایران را در آخرین ساعات بازی‌ها به دست آورد؛ پایانی شکوهمند برای کاروانی که از ابتدا تا انتها با فراز و فرود همراه بود. نگاه کلی به کاروان ایران نشان می‌دهد اگرچه برخی رشته‌ها به‌دلیل کاهش ماده‌ها فرصت کمتری برای مدال‌آوری داشتند اما ورزش ایران در مجموع توانست از این محدودیت‌ها عبور کند. عملکرد رشته‌هایی مانند کشتی، وزنه‌برداری، تکواندو و شنا نقش اصلی را در تثبیت جایگاه ایران ایفا کرد و تیم‌های تازه‌نفس مانند هندبال زنان نیز مسیرهای جدیدی برای آینده باز کردند. اگر بخواهیم تصویری روشن‌تر از این رقابت‌ها ارائه کنیم، باید گفت کاروان ایران در شرایطی جایگاه سوم را حفظ کرد که برخی کشورهای حاضر در این دوره رشد کم‌سابقه‌ای را در ورزش خود تجربه کرده بودند. علاوه بر آن، کاهش تعداد مدال‌های طلا باعث شد رقابت برای هر سکو سخت‌تر و فشرده‌تر باشد. در چنین فضایی، حفظ رتبه و حتی افزایش سهم مدال طلا نشان‌دهنده یک نظم ساختاری و برنامه‌ریزی دقیق‌ است. ششمین دوره بازی‌های همبستگی کشورهای اسلامی برای ایران تنها یک جدول مدالی نبود؛ ترکیبی بود از بازگشت‌ها، اولین‌ها و تثبیت جایگاه‌ها. «سفیران اقتدار» در ریاض نشان دادند حتی در سال‌هایی که منابع محدود است و رقابت‌ دشوارتر، هنوز هم می‌توان با برنامه‌ریزی، آرامش و ایمان به توانایی‌های داخلی، جایگاه ایران را در میان قدرت‌های منطقه حفظ و حتی تقویت کرد. این رقابت‌ها به پایان رسید اما اثرات آن، بویژه برای نسل‌های جدید ورزش زنان و مردان، تازه شروع شده است.