میهمانی بدون تماشاگر

علی دارایی: امروز سه‌شنبه، در هفته سیزدهم لیگ برتر، پرسپولیس و پیکان در ورزشگاه پاس قوامینِ اکباتان مقابل هم می‌ایستند؛ دیداری که پیش از سوت آغاز، مهم‌ترین چالشش نه سیستم‌های تاکتیکی است و نه نفرات غایب، بلکه جایی‌ است که مسابقه برگزار می‌شود و تماشاگرانی که نیستند! سرانجام پس از روزها کش‌وقوس، تصمیمی اتخاذ شد که هوادار قرمز با آن کنار نیامده: بازی بدون تماشاگر در اکباتان؛ از ۴۳۰۰ نفر داربی به هیچ رسیدیم. سقوطی که فقط باختن سکو نیست، از دست دادن نفس مسابقه است.
وقتی فوتبال به سکوت سپرده شود، حتی بهترین پاس‌ها هم پژواک ندارند. پرسپولیس که همین هفته گذشته در اراک با استقلال روبه‌رو شد، حالا باید دوباره خارج از خانه وارد میدان شود. نه قائمشهر پذیرفته شد، نه شهر قدس جواب داد. زمین‌ها یکی‌یکی خط خوردند تا نهایتاً قرعه افتاد به اکباتان؛ شهری که قصه‌اش بیشتر شبیه تبعید اجباری تیم‌های فوتبال پایتخت است. نبود گیت، تردید امنیتی، کمبود پارکینگ و نهایتاً رأی شورای تأمین در یک جمله خلاصه شد: ورزشگاه خالی.
برای هواداری که هفته قبل فقط ۴۳۰۰ صندلی نصیبش شد و حالا حتی همان هم نیست، فوتبال امشب چیزی شبیه تماشای فیلمی‌ است بدون صدا. در ورزشگاهی کوچک که برای مسابقات پرسپولیس ساخته نشده، بزرگ‌ترین بازنده نه پیکان است نه پرسپولیس، بلکه هویت مسابقه است. پرسپولیس امسال بیش از هر زمان دیگری نیازمند انرژی روی سکو بوده، بویژه در نسخه جدید با اوسمار که ساختارش به گردش اعتمادمحور توپ و ریتم شناور وسط میدان وابسته است. تیمی که با تشویق جان می‌گیرد، حالا باید با صدای نفس خودش کار کند.
* تحلیل فنی مسابقه
اگر از هیاهوی نبود تماشاگر عبور کنیم و برسیم به زمین، بازی امشب نبرد ۲ فلسفه متفاوت است؛ پیکان با فوتبال عمودی و ضربه اول سریع، مقابل پرسپولیسِ ویرا با مالکیت افزایشی و ساخت بازی از عقب. پیکانی‌ها عادت دارند با ۳ پاس به محوطه جریمه حریف برسند، بازی مستقیم و استفاده از فضای پشت فول‌بک‌ها. پرسپولیس اما در هفته‌های اخیر بعد از بازگشت اوسمار، به تیمی تبدیل شده که می‌خواهد زمان را کنترل کند، توپ را بچرخاند و در فاز خلق موقعیت، از نیم‌فضاهای چپ با ارسال‌های کوتاه یا ترکیبی استفاده کند.
غیبت سروش رفیعی اما مهم‌ترین چالش ساختاری سرخ‌هاست. رفیعی هرچند پرنوسان اما در نقش لینک بین خط هافبک و حمله، با پاس بین خطوط و چرخش بدن به سمت جلو، قفل‌گشا بود. نبود او یعنی احتمال کندی در انتقال حمله. جایگزین منطقی؟ مارکو باکیچ.
* بازگشت مارکو؛ فرصت یا ریسک؟
باکیچ پس از مصدومیتی ۴ هفته‌ای حالا آماده بازگشت است. او پیش از آسیب‌دیدگی، یکی از پایدارترین عناصر پرسپولیس بود؛ هافبکی با ضربه آخر خطرناک و هوش تغییر فاز. گل او به تراکتور از دل همین مهارت بیرون آمد. تفاوت باکیچ با رفیعی در نوع تصمیم‌گیری است: مارکو سرعت گردش توپ بالاتری دارد و در شوتزنی تهدید دائم است اما در بازی‌سازی عمیق هنوز جای کار دارد.
اوسمار اگر امشب بخواهد تیمش بر بازی سوار باشد، زوج باکیچ - سرلک محتمل‌ترین سناریوست. سرلک تخریب‌گر است، توپ‌ربا، پوشش‌دهنده فضا در پشت هافبک جلوتر. در چنین ساختاری، وظیفه مارکو پیشبرد حمله و ارتباط با وینگرهاست اما اگر مربی ترجیح دهد از ریسک دوری کند و نگران افت ریتم باکیچ پس از مصدومیت باشد، احتمال استفاده از خدابنده‌لو در کنار سرلک نیز وجود دارد؛ ترکیبی محافظه‌کارتر برای بازی‌ای که با زمین کوچک و نبود تماشاگر، ممکن است خفه شروع شود.
پرسپولیس برای باز کردن دفاع پیکان نیازمند تنوع حمله است. یعنی:
۱- حمله از نیم‌فضاها با پاس عمقی
۲- شوت‌های پشت محوطه (جایی که مارکو متخصص است)
۳- استفاده از عرض زمین و تعویض‌ سریع جهت بازی.
پیکان اگر بخواهد پرسپولیس را متوقف کند، باید خطوطش را فشرده نگه دارد و اجازه گردش آزاد به سرلک ندهد. پرسِ نقطه‌ای روی بازیکن آزاد پرسپولیس می‌تواند بازی را به منطقه‌ میانی بکشد و سرعت سرخ‌ها را بگیرد. ورزشگاه خالی یعنی سود دفاعی برای میزبان؛ بدون فشار صوتی روی داور و بازیکنان، تیم تدافعی آرام‌تر نفس می‌کشد.
* پیوندی میان این بازی و آینده لیگ
از سطح باشگاهی که عبور کنیم، همین هفته مصادف با بحث داغ حضور خارجی‌های لیگ ایران در جام‌جهانی است. ازبک‌ها با ۵ بازیکن حاضر در لیگ ایران، نازون با هائیتی، آسانی با آلبانی، منیر امیدوار برای مراکش، اوریه تشنه بازگشت به ساحل‌عاج؛ همگی در آستانه آزمونی‌اند بزرگ‌تر از لیگ. نکته جذاب این است که لیگ ما دیگر فقط مصرف‌کننده نیست، صادرکننده است. مسابقه امشب حتی بدون تماشاگر نیز برای این بازیکنان ویترین است؛ ویترین آرام اما مهم.
اگرچه حرف از جام‌جهانی و ستاره‌های خارجی بزرگ است اما برای پرسپولیس اولویت چیزی نزدیک‌تر است: پیروزی در اکباتان بدون سکو. تیمی که مدعی قهرمانی‌ است باید بتواند در سکوت هم برنده شود. بازی امشب محک شخصیت تیم است؛ اینکه آیا پرسپولیس بدون ضربان قلب هوادار هم همچنان قرمزِ خطرناک باقی می‌ماند یا نه.
* جمع‌بندی
زمین کوچک، هوای سرد و سکوی خالی بیشتر شبیه تمرین رسمی‌ است تا جدال هفته سیزدهم اما گاهی همین مسابقات کم‌صدا قهرمانی‌ها را می‌سازند. نبود هوادار شاید تیغی‌ است کند در حمله اما فرصتی‌ است برای تمرکز. همه نگاه‌ها به خط هافبک است؛ جایی که جای خالی سروش باید با هوش مارکو یا جنگندگی خدابنده‌لو پر شود.
پرسپولیس اگر بتواند توپ را سریع بچرخاند، باکیچ را در موقعیت شوتزنی قرار دهد و از کناره‌ها با ارسال کوتاه ضربه بزند، ۳ امتیاز باید دست‌یافتنی باشد اما اگر بازی کند، انتقال‌ها طولانی و پرس اولیه پیکان جواب دهد، شب سختی برای قرمزها رقم می‌خورد. در نهایت، امشب فوتبال ایران یک تصویر دارد: ورزشگاهی که می‌توانست پر باشد اما خالی‌ است و تیمی که باید نشان دهد برای قهرمان شدن همیشه به صدا نیاز نیست؛ گاهی کافی‌ است فوتبال حرف بزند.