خط قرمز مشترک

محمد رشوند: حاشیه‌های دیدار تیم‌های ملی ایران و مصر در جام‌جهانی ۲۰۲۶ حالا دیگر صرفاً یک اختلاف فرهنگی یا فوتبالی نیست؛ ماجرا وارد فاز رسمی، حقوقی و حتی پارلمانی شده و این‌بار انگشت اتهام، مستقیماً به‌سمت کمیته فرهنگی شهر سیاتل گرفته شده است؛ نهادی که با تصمیمی جنجال‌برانگیز، فوتبال را به بستری برای نمایش رفتارهایی خارج از عرف، مغایر باورهای دینی و فطرت انسان و آشکارا تحریک‌آمیز علیه جهان اسلام تبدیل کرده است.
بر اساس برنامه‌ریزی کمیته محلی برگزاری جام‌جهانی در سیاتل، دیدار ایران و مصر در مرحله گروهی که قرار است ۲۶ ژوئن برگزار شود، همزمان با رویدادهایی تعریف شده که ماهیت آنها هیچ ارتباطی با ورزش ندارد. این تصمیم، بلافاصله با واکنش رسمی فدراسیون‌های فوتبال ایران و مصر روبه‌رو شد؛ ۲ فدراسیونی که طی نامه‌های جداگانه، مخالفت قاطع خود را با هرگونه فعالیت جانبی مغایر ارزش‌های دینی و فرهنگی ۲ ملت اعلام کردند.
اما نکته مهم این است که اعتراض‌ها متوجه فیفا به ‌تنهایی نیست؛ بخش عمده انتقادات، متوجه کمیته فرهنگی سیاتل است که آگاهانه و با اطلاع از ترکیب ۲ تیم مسلمان، این مسابقه را به سکویی برای نمایش‌های انحرافی تبدیل کرده است. این اقدام، نه‌تنها نقض اصل بی‌طرفی جام‌جهانی محسوب می‌شود، بلکه مصداق روشن سوءاستفاده از فوتبال برای فشار فرهنگی و سیاسی است.
در همین چارچوب، بحران از سطح فدراسیون فوتبال مصر فراتر رفت و به مجلس نمایندگان این کشور کشیده شد. یکی از اعضای پارلمان مصر، با طرح سؤال رسمی از وزیر ورزش آن کشور، خواستار شفاف‌سازی درباره میزان هماهنگی یا اطلاع نهادهای داخلی از برنامه‌های اعلام‌شده در سیاتل شد. سؤال اصلی این بود که آیا فدراسیون فوتبال مصر یا وزارت ورزش، پیش از رسانه‌ای شدن موضوع، در جریان این تصمیم کمیته فرهنگی سیاتل بوده‌اند یا خیر.
این نماینده پارلمان همچنین خواستار اقدام فوری برای جلوگیری از تبدیل مسابقه ملی به ابزار تبلیغاتی شد؛ اقدامی که به‌گفته او «به ‌طور آشکار با عادات، ارزش‌ها و باورهای دینی جامعه مصر در تضاد است». تأکید او این است که سکوت در برابر چنین رفتارهایی، به‌معنای پذیرش یک رویه خطرناک در آینده خواهد بود.
از نگاه ناظران مصری، مساله فقط یک «روز نمادین شهری» نیست. کمیته فرهنگی سیاتل با این تصمیم، عملاً نشان داده برای حساسیت‌های مذهبی یک و نیم میلیارد مسلمان، اهمیتی قائل نیست. این رویکرد، زمانی خطرناک‌تر می‌شود که زیر پرچم جام‌جهانی و با استفاده از برند فیفا صورت می‌گیرد؛ جایی که اصل بی‌طرفی باید خط قرمز مطلق باشد.
در این میان، کارشناسان حقوق ورزشی تأکید دارند فدراسیون فوتبال مصر اکنون منتظر پاسخ رسمی فیفا است. اگر فیفا درخواست ایران و مصر را بپذیرد و مانع اجرای برنامه‌های منحرف و مسأله‌دار جانبی کمیته فرهنگی سیاتل شود، پرونده بسته خواهد شد اما اگر پاسخ منفی باشد، مسیرهای حقوقی متعددی پیش‌ روی ۲ فدراسیون قرار دارد.
بر اساس مقررات بین‌المللی، در صورت رد درخواست از سوی یکی از کمیته‌های فیفا، امکان اعتراض به کمیته استیناف وجود دارد و اگر تصمیم در سطح شورای فیفا اتخاذ شده باشد، شکایت می‌تواند به دادگاه حکمیت ورزش ارجاع شود. این مسیر حقوقی، نشان می‌دهد اعتراض ایران و مصر، نه احساسی و نه سیاسی، بلکه مبتنی بر سازوکارهای رسمی فوتبال جهان است.
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند گزینه انصراف از انجام مسابقه اساساً مطرح نیست، چرا که چنین اقدامی می‌تواند مجازات‌های سنگینی برای ۲ تیم در پی داشته باشد. موضوع اصلی، حفظ چارچوب مسابقه و جلوگیری از تحمیل رفتارهای خارج از عرف است؛ رفتاری که ریشه آن نه در فیفا، بلکه در تصمیمات کمیته فرهنگی سیاتل قرار دارد.
برخی مدیران پیشین فوتبال مصر نیز این پرونده را «حساس و چندلایه» توصیف کرده‌اند. از نگاه آنها، حل‌وفصل ماجرا نیازمند فشار حقوقی، همزمان با مذاکره است اما در عین حال تأکید دارند آنچه کمیته فرهنگی سیاتل دنبال می‌کند، اساساً غیرقابل پذیرش است و نباید به رویه‌ای عادی در جام‌جهانی تبدیل شود.
آنچه این بحران را برجسته‌تر می‌کند، پیامدهای بلندمدت آن است. اگر امروز یک کمیته فرهنگی شهری بتواند مسابقه‌ای میان ۲ کشور مسلمان را به میدان نمایش رفتارهای ضداسلامی تبدیل کند، فردا هیچ تضمینی وجود ندارد که جام‌جهانی به ویترین پروژه‌های فرهنگی یک‌جانبه بدل نشود. این دقیقاً نقطه‌ای است که فیفا باید میان «بی‌طرفی واقعی» و «سکوت پرهزینه» یک مورد را انتخاب کند.
در نهایت، ورود پارلمان مصر به این پرونده، نشان می‌دهد موضوع از سطح یک اختلاف ورزشی عبور کرده و به مساله‌ای مرتبط با کرامت اخلاقی، فرهنگی و دینی رسیده است.
توپ حالا در زمین فیفاست اما مسؤولیت اصلی همچنان متوجه کمیته فرهنگی سیاتل است که با تصمیمی تحریک‌آمیز، فوتبال را وارد مسیری کرده که نه به سود ورزش است و نه به سود همزیستی ملت‌ها.