پاسخ هوشمندانه

گروه سیاسی: سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح صبح دیروز در جمع فرماندهان، مدیران و کارکنان ستاد کل نیرو‌های مسلح و قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا(ص) جزئیاتی از پاسخ ایران به نامه ترامپ را روایت کرد؛ نامه‌ای که 22 اسفند سال گذشته توسط انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک رئیس کشور امارات متحده عربی به ایران آورده شد و سپس سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران روز پنجشنبه هفتم فروردین ۱۴۰۴ اعلام کرد پاسخ نامه دونالد ترامپ، روز چهارشنبه از طریق عمان که به‌ طور سنتی نقش میانجی بین  تهران و واشنگتن را داشته، منتقل شده است.
درباره محتوای نامه ترامپ به ایران همچنین محتوای نامه ایران به ترامپ مطالبی در رسانه‌ها منتشر شد. «وطن امروز» 26 اسفند سال گذشته همزمان با دریافت این نامه در گزارشی با عنوان «نامه در برابر نامه» توضیحاتی درباره محتوای نامه ترامپ منتشر کرد. در نامه ترامپ عمده موضوع مربوط به برنامه هسته‌ای بود. همین‌طور اشاره‌ای به مسائل موشکی شده بود، البته او از تمایل برخی در واشنگتن برای حمله به ایران نیز گفته بود. 
اما درباره محتوای پاسخ ایران به نامه ترامپ، جزئیات دقیقی منتشر نشد. البته واکنش آمریکایی‌ها همچنین اخبار غیر رسمی مبنی بر آغاز مذاکره غیرمستقیم میان ایران و آمریکا  تا حدودی محتوای پاسخ ایران را نشان می‌داد. کما اینکه مسعود پزشکیان نیز بتازگی توضیحاتی در این باره داد. 
* مذاکره غیرمستقیم
پزشکیان دهم فروردین در جلسه هیات دولت با اشاره به اینکه پاسخ مقام معظم رهبری به نامه رئیس‌جمهور آمریکا از طریق کشور عمان به دست آنها رسیده است، گفته بود: «در این پاسخ اگر چه موضوع مذاکره مستقیم میان 2 طرف رد شده اما همان‌گونه که از قبل هم هیچ‌گاه مسیرهای گفت‌وگوی غیرمستقیم از طرف جمهوری اسلامی بسته نشده بود، در این نامه نیز عنوان شده مسیر مذاکره غیرمستقیم باز است و تاکید شده ایران هیچ‌گاه از مذاکره پرهیز نداشته و این فقط بدعهدی‌ها بوده که باعث بروز مشکل در این مسیر شده که باید جبران و اعتمادها بازسازی شود؛ این نوع رفتار آمریکایی‌هاست که ادامه مسیر مذاکره را مشخص می‌کند».
تا اینکه دیروز سرلشکر باقری بخشی از جزئیات پاسخ ایران به این نامه را بیان کرد. باقری که در جمع فرماندهان، مدیران و کارکنان ستاد کل نیرو‌های مسلح و قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا(ص) سخن می‌گفت، اظهار داشت: ترامپ بتازگی نامه‌ای برای رهبر انقلاب نوشت و پاسخ درخور خودش را هم با لحاظ تدابیر و اوامر ایشان دریافت کرد. رئیس ستادکل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران افزود: در پاسخ ایران به نامه ترامپ تاکید شده است ما به دنبال آرامش در منطقه هستیم. همچنین در مساله هسته‌ای به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم و نیازهای ملت خودمان را در هسته‌ای دنبال می‌کنیم.
سرلشکر باقری در بیان به بخش دیگری از پاسخ ایران به ترامپ که اشاره به خروج یک‌طرفه آمریکا از برجام در دوران اول ریاست‌جمهوری ترامپ دارد، تصریح کرد: شما بدقول‌ترین و بدعهدترین طرف در مذاکرات گذشته بودید، لذا هیچ اعتمادی به شما وجود ندارد. وی همچنین گفت: جمهوری اسلامی ایران جنگ‌طلب نیست اما قلدری و زورگویی را نمی‌پذیرد و در مقابل آن ایستادگی خواهد کرد. پاسخ ما به هرگونه تعرض به حریم و منافع جمهوری اسلامی ایران کوبنده و جبران‌ناپذیر خواهد بود.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در بخش دیگری از سخنان خود اشاره‌ای به 2 عملیات «وعده صادق1 و2» هم داشت و اظهار کرد: ما در تقابل نظامی با رژیم صهیونیستی و اجرای عملیات‌های وعده‌ صادق، واقعیت توانمندی‌ها و نقاط قوت و ضعف دشمن و خودمان را بخوبی محک زدیم و توانستیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن با دقت برخی اشکالات را برطرف کنیم و اینک قاطعانه و با اطلاع دقیق می‌گویم وضعیت پدافند هوایی، سطح تولید و توانمندی موشکی، توانمندی پهپادی و کروز ما با عملیات «وعده صادق 2» و عملیات 5 آبان دشمن قابل مقایسه نیست.
سرلشکر باقری با محکوم کردن سکوت مرگبار و رفتار دوگانه نهاد‌های بین‌المللی به اصطلاح حقوق بشری در قبال جنایات و توحش رژیم صهیونیستی در کشتار بی‌رحمانه انسان‌های بیگناه، کودکان و زنان و سالمندان غزه اظهار داشت: نسل‌کشی انسان‌های بیگناه و ویران کردن خانه و کاشانه مردم در غزه و لبنان توسط رژیم صهیونیستی بعد از عملیات توفان‌الاقصی، با حمایت قاطع رژیم آمریکا، کشور‌های اروپایی و در سایه رفتار دوگانه و سکوت ننگین نهاد‌های بین‌المللی به اصطلاح حقوق بشری رخ داد.
رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح، رئیس‌جمهور آمریکا را فردی خودشیفته و قلدرمآب نامید و عنوان کرد: امروز جهانیان شاهدند که او علاوه بر دشمنان، با دوستان و متحدانش هم درگیر شده است.
* حالا ترامپ است و مذاکره
تدبیر ایران در پذیرش مذاکره غیرمستقیم با دولت ترامپ بسیار هوشمندانه بوده است. ایران از یک سو مذاکره را به عنوان فرصتی برای برداشتن تحریم‌ها می‌بیند اما از سوی دیگر نمی‌خواهد به همین سادگی امتیاز مذاکره مستقیم را به دولت آمریکا بدهد. منطق ایران برای عدم پذیرش مذاکره مستقیم در این مقطع نیز پذیرفته شده است. ترامپ سابقه سیاهی در بحث مذاکره با ایران و موضوع برجام دارد، لذا ایران نمی‌تواند به او اعتماد کند. بر همین اساس ابتدا باید مذاکرات غیر مستقیم انجام شود. 
اگر دولت آمریکا رفتاری نشان داد که امکان تبدیل مذاکرات غیرمستقیم به مستقیم وجود داشته باشد، آنگاه نمایندگان 2 کشور روبه‌روی هم خواهند نشست. بنابراین تدبیری که در این بخش از نامه برای انتخاب نوع مذاکره شده، هوشمندانه بوده است، چرا که از یک سو مذاکرات آغاز می‌شود اما به گونه‌ای نیست که ترامپ بخواهد بدون حصول نتیجه، صرفا از آن بهره‌برداری تبلیغاتی کند. از سوی دیگر ایران آمادگی خود را برای مذاکره درباره موضوع هسته‌ای نشان داده است. کما اینکه در برجام نیز ایران تعهداتی را در حوزه هسته‌ای پذیرفت. 
بنابراین ایران در حوزه مذاکره، به میز مذاکره چراغ سبز نشان داده اما اجازه مانور رسانه‌ای به ترامپ را نداده است. البته تمرکز بر مذاکره، خود به خود پروپاگاندای مربوط به تهدید نظامی را نیز به حاشیه می‌برد. بنابراین در مجموع می‌توان گفت نوع انتخاب جواب نامه ترامپ در حوزه هسته‌ای بسیار هوشمندانه بوده است. 
* تهدید در برابر تهدید
بر اساس صحبت‌های سرلشکر باقری، رهبر انقلاب در پاسخ به نامه ترامپ، تاکید کرده‌اند ایران به دنبال جنگ نیست اما هم در برابر قلدری ایستادگی می‌کند و هم در پاسخ به هرگونه تعرض، یک پاسخ کوبنده و جبران‌ناپذیر خواهد داد. این بخش از پاسخ ایران نیز کاملا دقیق انتخاب شده است، چرا که به طرف آمریکایی صراحتا و به صورت مکتوب اعلام شده ایران به هر نوع تعرض، پاسخ محکم خواهد داد. به هر حال اینک ترامپ است و پاسخ به ایران؛ از یک سو آغاز مذاکرات هسته‌ای به گونه‌ای است که فرآیند به نتیجه رسیدن آن روشن و مشخص است و از دیگر سو موضوع تهدید نظامی است که قطعا یک انتخاب بسیار سخت و پرهزینه برای دولت آمریکا خواهد بود. اینکه ترامپ بین مذاکرات روشن درباره برنامه هسته‌ای ایران که پیش از این یک بار نیز انجام و منجر به برجام شد و اکنون نیز در صورت صداقت دولت آمریکا امکان به نتیجه رسیدن آن فراهم است و گزینه حمله پرهزینه نظامی، کدام را انتخاب خواهد کرد، نیازمند گذشت زمان است. 
البته آنان که تحولات را عمیق‌تر رصد می‌کنند، اکنون به این مهم توجه دارند که دولت ترامپ در آستانه بحران‌های بسیار بزرگی است؛ بحران‌هایی هم در داخل و هم در خارج آمریکا؛ بحران‌هایی مانند اعتراضات گسترده روز شنبه در 50 ایالت علیه ترامپ. بر همین اساس طی مذاکرات غیرمستقیم یا مستقیم میان ایران و آمریکا، باید دید موقعیت ترامپ در داخل و خارج آمریکا چه تغییراتی خواهد کرد.

***
عراقچی: مذاکره مستقیم با تهدیدکنندگان بی‌معناست

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: مذاکره مستقیم با طرفی که مدام تهدید به توسل به زور برخلاف منشور ملل متحد می‌کند و مواضع متناقضی توسط مقام‌های مختلف آن بیان می‌شود، بی‌معنا خواهد بود.
سیدعباس عراقچی طی سخنانی در مراسم بزرگداشت نوروز ۱۴۰۴ که شامگاه شنبه ۱۶ فروردین برگزار شد، با اشاره به رویکرد مسؤولانه و مدبرانه جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات بین‌المللی، تصریح کرد: پاسخ ایران به نامه رئیس‌جمهور آمریکا متناسب با محتوا و لحن نامه وی داده شده و در عین حال فرصت استفاده از دبپلماسی نیز حفظ شده است.
عراقچی تصریح کرد: علی‌الاصول، مذاکره مستقیم با طرفی که مدام تهدید به توسل به زور بر خلاف منشور ملل متحد می‌کند و مواضع متناقضی توسط مقام‌های مختلف آن بیان می‌شود، بی‌معنا خواهد بود اما ما همچنان به دیپلماسی پایبند بوده و حاضریم مسیر مذاکره غیرمستقیم را بیازماییم.
وزیر امور خارجه ضمن یادآوری ماهیت کاملاً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران اظهار داشت: ایران قبلاً در قالب برجام مجموعه تدابیر داوطلبانه‌ای را برای اطمینان‌بخشی درباره ماهیت برنامه هسته‌ای خود اتخاذ کرد اما این آمریکا بود که به‌ صورت یکجانبه از آن توافق خارج شد. اکنون ما با برخورداری از آن تجربه، حاضریم بر اساس منطق اعتمادسازی در ازای رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، گفت‌وگو درباره برنامه هسته‌ای خود و رفع تحریم‌ها را پی بگیریم. عراقچی موکداً تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران در عین پایبندی به مسیر دیپلماسی و گفت‌وگو جهت رفع سوءتفاهم‌ها و حل اختلافات، خود را برای همه پیشامدهای محتمل یا ممکن آماده نگاه می‌دارد و همانطور که در دیپلماسی و مذاکره جدیت دارد، در دفاع از منافع و حاکمیت ملی خود نیز قاطع و جدی خواهد بود.