آیا قاره سبز آماده دفاع از خود است؟
سارا عبدالکریمی: در ۳ ماه سرسام‌آور، کاخ سفید سیاست خارجی آمریکا را در قبال اروپا که دهه‌ها ادامه داشت معکوس کرد؛ متعهد شد حضور خود در قاره سبز را کاهش دهد و برای پایان دادن به جنگ روسیه در اوکراین به کی‌یف فشار آورد، حتی اگر این به معنای واگذاری زمین‌های اوکراین به مسکو باشد. واقعیت جدید چیزی است که اروپا هنوز در حال تطبیق با آن است اما در هشتادمین سالگرد هفته‌ای که متحدان آمریکایی و اروپایی، آلمان نازی را مجبور به تسلیم کردند، آینده‌ای که در آن، این قاره برای دفاع از خود در برابر تهدید روسیه تنها گذاشته شود، دیگر خیالی نیست. روبرتو سینگولانی، وزیر سابق دولت ایتالیا که اکنون مدیر اجرایی شرکت بزرگ دفاعی اروپایی «لئوناردو» است، در جریان بازدید اخیر از مقر این شرکت در شمال ایتالیا به سی‌ان‌ان گفت: «اروپا به مدت ۸۰ سال در شرایطی زندگی کرده است که صلح را بدیهی می‌دانست و ظاهرا صلح رایگان ارائه شده بود... اکنون، ناگهان پس از تهاجم به اوکراین، متوجه می‌شویم که باید از صلح دفاع کرد».
یک مسابقه پرشتاب در کشورهای عضو ناتو در اروپا در جریان است تا این قاره را در صورت مقابله با روسیه آماده کنند. اروپا دارای ارتش‌های بزرگ و پرهزینه‌ای است که حداقل می‌توانند به طور جزئی حفره‌ای را که واشنگتن تهدید به ایجاد آن می‌کند، پر کنند اما ارتش‌های اروپای غربی برای آماده‌سازی خود برای بدترین سناریو، به تزریق جدی بودجه و تخصص نیاز دارند.
* افزایش سرسام‌آور هزینه‌های نظامی اروپا
از زمان جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲، هزینه‌های نظامی در سراسر اروپا 54.3 درصد افزایش یافته است. هزینه‌های جنگی اوکراین سر به فلک کشیده و تنها در سال ۲۰۲۲ به ۴۱ میلیارد دلار رسید؛ این تقریبا به اندازه مجموع ۸ سال قبل از آن است. در سال‌های اخیر بریتانیا، فرانسه و آلمان پس از یک دوره رکود در هزینه‌ها، در اواسط دهه ۲۰۱۰، بودجه‌ای را به ارتش‌های پیر خود تزریق کرده‌اند اما ممکن است چند سال طول بکشد تا تأثیر این بودجه‌ها در خطوط مقدم احساس شود. تعداد نیروها، تسلیحات و آمادگی نظامی در اروپای غربی از زمان پایان جنگ سرد کاهش یافته است.
موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک - اندیشکده مستقر در لندن - در بررسی صریح نیروهای اروپایی در سال گذشته نوشت: «سطح بالای فرسایش در جنگ اوکراین به طرز دردناکی کمبودهای فعلی کشورهای اروپایی را برجسته کرده است». ملت‌های نزدیک‌تر به مرز روسیه سریع‌تر حرکت می‌کنند. دولت ترامپ، لهستان را به عنوان نمونه‌ای از خودکفایی ستوده است. پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، در ورشو در جریان نخستین دیدار دوجانبه اروپایی در دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ گفت: «ما لهستان را به عنوان متحد نمونه در این قاره می‌بینیم که مایل است نه تنها در دفاع خود، بلکه در دفاع مشترک ما و دفاع از این قاره سرمایه‌گذاری کند». اما تشدید سریع هزینه‌های دفاعی لهستان بیشتر به تنش‌های میان‌نسلی این کشور با روسیه مربوط می‌شود تا تمایل به کسب جایگاه در نزدیکی ترامپ. ورشو و واشنگتن درباره درگیری در اوکراین اختلاف نظر دارند. لهستان سال‌هاست که به اروپا درباره تهدید ناشی از روسیه هشدار داده و به طور پیوسته از همسایه خود در دفاع از قلمرو خود در برابر پیشروی‌های مسکو حمایت کرده است.
* اولویت آمریکا، شرق آسیاست نه اروپا
ایالات متحده سال ۲۰۲۴ حدود ۸۰۰۰۰ سرباز در اروپا مستقر کرده بود؛ نیروی نظامی بزرگ‌تری نسبت به تمام ۸ کشور اروپایی دیگر. این تعداد هنوز تنها کسری از مجموع 1.3 میلیون سرباز آمریکایی است. ایالات متحده از زمان پایان جنگ سرد نیروهایی را در اروپا مستقر کرده که تعداد آنها از زمان جنگ روسیه و اوکراین افزایش یافته است، به طوری که طبق گزارش کنگره آمریکا، در سال گذشته حدود ۸۰ هزار نفر در این قاره حضور داشتند اما این استقرار هنوز بسیار کمتر از اوج جنگ سرد است، زمانی که نزدیک به نیم میلیون سرباز آمریکایی در اروپا مستقر بودند.
برای دهه‌ها، سیاست خارجی آمریکا بر اهمیت این استقرارها نه‌تنها برای امنیت اروپا، بلکه برای امنیت خود نیز تأکید داشت. نیروهای مستقر در این قاره دفاع رو به جلو را فراهم می‌کنند، به آموزش نیروهای متحد کمک می‌کنند و کلاهک‌های هسته‌ای را مدیریت می‌کنند. اکنون، آینده این استقرارها مشخص نیست؛ رهبران اروپایی به طور علنی از واشنگتن خواسته‌اند تعداد نیروها را کاهش ندهد اما ترامپ، هگست و جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، همگی قصد خود را برای تقویت موضع نظامی ایالات متحده در دریای چین جنوبی روشن کرده‌اند. حداقل ۴۸ پایگاه نظامی با حضور نظامی ایالات‌متحده در سراسر اروپا وجود دارد که ۲۹ مورد از این پایگاه‌ها تحت کنترل ایالات متحده هستند.
بیشتر نیروهای آمریکایی در آلمان، لهستان و ایتالیا مستقر هستند و تخمین زده می‌شود در سال ۲۰۲۴ حدود ۸۰ هزار پرسنل در اروپا وجود داشته‌اند. امروزه بیشتر پایگاه‌های زمینی و هوایی ایالات‌متحده در آلمان، ایتالیا و لهستان واقع شده‌اند. پایگاه‌های ایالات متحده در اروپای مرکزی یک وزنه تعادل برای تهدید روسیه فراهم می‌کنند، در حالی که مقرهای دریایی و هوایی در ترکیه، یونان و ایتالیا نیز از ماموریت‌ها در خاورمیانه پشتیبانی می‌کنند.
* دارایی هسته‌ای اروپا یک‌دهم روسیه است
مهم‌ترین بازدارنده‌ای که اروپا دارد، کلاهک‌های هسته‌ای آن است. در مراحل اولیه جنگ روسیه، ولادیمیر پوتین بارها با اشاره به استفاده از سلاح هسته‌ای، باعث ایجاد وحشت جهانی شد. البته این ترس پس از گیر کردن جنگ در شرق اوکراین فروکش کرد. اما بازدارندگی هسته‌ای حوزه‌ای است که اروپا به‌شدت به ایالات متحده متکی است. بریتانیا و فرانسه - ۲ کشور اروپایی دارای سلاح هسته‌ای - در مجموع تنها حدود یک‌دهم زرادخانه روسیه را دارند اما دارایی هسته‌ای آمریکا تقریبا با روسیه مطابقت دارد و ده‌ها مورد از آن کلاهک‌های آمریکایی در اروپا واقع شده‌اند.
منبع: CNN