اقتصاد تل‌آویو در باتلاق بحران‌های پساجنگ
گروه اقتصادی: در پی جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی معادلات راهبردی منطقه غرب آسیا دگرگون شد؛ برخلاف تصور رسانه‌های غربی، این‌بار ایران نه فقط به تهدیدات پاسخ داد، بلکه ضربات اقتصادی و زیرساختی بی‌سابقه‌ای به اسرائیل وارد کرد.
به گزارش «وطن امروز»، هزینه‌های مستقیم نظامی رژیم صهیونیستی در جریان این جنگ، به شکل کم‌سابقه‌ای بالا بود. بر اساس گزارش The Economic Times، رژیم صهیونیستی فقط در هفته اول جنگ، روزانه حدود ۷۲۵ میلیون دلار صرف حملات و دفاع کرد. این رقم، ترکیبی است از ۳۷۵ میلیون دلار برای حملات هوایی و تهاجمی، ۱۳۲ میلیون دلار برای سامانه‌های دفاع موشکی و بیش از ۲۱۸ میلیون دلار برای بسیج و لجستیک ارتش. در مجموع، در ۱۲ روز درگیری، هزینه نظامی اسرائیل به بیش از 8.7 میلیارد دلار رسید؛ آن هم بدون دستاورد نظامی مشخص، چرا که هیچ‌یک از اهداف کلیدی این رژیم در خاک ایران به طور جدی تخریب نشد و پاسخ کوبنده ایران عملا همه معادلات راهبردی تل‌آویو را بر هم زد.
در پی جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل غرب آسیا شاهد یکی از نقاط عطف تاریخی خود بود. رژیم صهیونیستی که پیش از این خود را قدرت نظامی بلامنازع منطقه می‌دانست، این بار در برابر پاسخ کوبنده ایران قرار گرفت و نه‌تنها نتوانست به اهداف خود دست یابد، بلکه با هزینه‌های اقتصادی و نظامی بی‌سابقه‌ای مواجه شد. در ادامه به بررسی برخی هزینه‌های اقتصادی که جنگ اخیر به اسرائیل تحمیل کرد، می‌پردازیم و با استناد به منابع بین‌المللی، بررسی می‌کنیم چگونه این رژیم خود را در باتلاقی از بحران‌های مالی و اجتماعی فرو برده است.
رژیم صهیونیستی با حمله به ایران و به شهادت رساندن چند نفر از فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان هسته‌ای کشور و شهادت جمعی از مردم و غیرنظامیان، جنگ جدیدی را در منطقه آغاز کرد. پاسخ ایران سریع و قاطع بود و صدها موشک بالستیک به سمت سرزمین‌های اشغالی شلیک شد که با نرخ بالایی به هدف اصابت کرد و خسارات گسترده‌ای به زیرساخت‌های حیاتی و اقتصادی رژیم اشغالگر قدس وارد آورد. این رویارویی، صرفاً یک درگیری نظامی نبود، بلکه ضربه‌ای اقتصادی و روانی بود که رژیم را با چالش‌های بی‌سابقه‌ای مواجه کرد.
* هزینه‌های تحمیل‌شده روزانه جنگ بر رژیم صهیونیستی
بر اساس گزارش economictimes، اسرائیل در هفته اول جنگ، روزانه حدود ۷۲۵ میلیون دلار صرف عملیات نظامی و دفاعی کرد. این رقم ترکیبی از هزینه‌های حملات هوایی، سامانه‌های دفاع موشکی و بسیج نیروهای ذخیره و لجستیک ارتش بود. در مجموع، فقط در ۱۲ روز جنگ، هزینه نظامی اسرائیل به بیش از 8.7 میلیارد دلار رسید. این در حالی است که هیچ‌یک از اهداف کلیدی اسرائیل در خاک ایران به طور جدی تخریب نشد و پاسخ ایران، عملا همه معادلات راهبردی تل‌آویو را بر هم زد.
همچنین وال‌استریت ژورنال گزارش داد هزینه عملیاتی سیستم‌های دفاع موشکی مانند گنبد آهنین، طبق گزارش‌ها بین ۱۰ میلیون تا ۲۰۰ میلیون دلار در روز در نوسان بوده است.
به گفته مؤسسه سیاست‌گذاری اقتصادی آرون، اگر درگیری یک ماه کامل ادامه می‌یافت، مجموع هزینه‌ها می‌توانست از ۱۲ میلیارد دلار فراتر رود اما خسارات گسترده‌تر، از جمله کاهش بهره‌وری، آسیب به زیرساخت‌ها و پرداخت غرامت به غیرنظامیان آواره می‌تواند این رقم را به حدود ۲۰ میلیارد دلار برساند. در همین ارتباط «ناصر عبدالكریم» استاد مالی دانشگاه آمریکایی فلسطین گفت: «این جنگ فقط مربوط به هزینه‌های نظامی نیست». عبدالكریم به خبرگزاری آناتولی گفت: «این جنگ تأثیرات زنجیره‌ای بر اقتصاد دارد. تولید تحت تأثیر قرار گرفته، کسری بودجه در حال افزایش است و امور مالی عمومی با پرداخت غرامت‌ها تحت فشار قرار گرفته».
اداره مالیات اسرائیل گزارش داد در هفته اول درگیری‌ها بیش از ۳۶۰۰۰ درخواست غرامت ثبت شد، در حالی که بیش از ۱۰ هزار نفر از شهروندان اسرائیلی آواره شده‌اند. برای مقابله با فشار فزاینده مالی، دولت رژیم صهیونیستی اکنون در حال بررسی اقدامات ریاضتی است؛ از جمله کاهش هزینه‌ها در حوزه‌های سلامت و آموزش، افزایش مالیات یا استقراض که این اقدامات می‌تواند بدهی عمومی را به بیش از ۷۵ درصد درآمد رژیم برساند.
به گزارش روزنامه مالی «گلوبس» چاپ اسرائیل، وزارت دارایی رژیم پیشاپیش خواستار بودجه اضافی ۸۵۷ میلیون دلاری برای هزینه‌های دفاعی شده بود، به همراه ۲۰۰ میلیون دلار کاهش بودجه در وزارتخانه‌های غیرنظامی. بخش زیادی از بودجه اضطراری برای پرداخت حقوق ۴۵۰ هزار نیروی ذخیره که در جریان درگیری فراخوانده شدند، اختصاص خواهد یافت.
این شرایط در حالی است که اعتماد سرمایه‌گذاران نیز خدشه‌دار شده است. شِکِل (واحد پول اسرائیل) در اوج درگیری به نرخ 3.7 در برابر دلار آمریکا سقوط کرد، قبل از آنکه به 3.5 بازگردد.
از سویی، اهداف نظامی در «اسرائیل» در جریان جنگ شامل مراکز اصلی زیرساختی نیز بود. به گزارش فایننشال تایمز، حملات موشکی ایران به پالایشگاه بزان، بزرگ‌ترین پالایشگاه نفتی اسرائیل منجر به زیانی معادل ۳ میلیون دلار در روز شد. فعالیت فرودگاه بن‌گوریون نیز برای چند روز متوقف شد که باعث اختلال در بیش از ۳۰۰ پرواز روزانه و سرگردانی حدود ۳۵۰۰۰ مسافر شد. اگرچه این فرودگاه اکنون تا حدی بازگشایی شده اما تعطیلی اولیه و انحراف پروازها در حالت اضطراری، برای اسرائیل حدود ۶ میلیون دلار هزینه در پی داشت.
یکی از نمادین‌ترین حملات، برخورد موشکی در نزدیکی بورس الماس اسرائیل بود؛ بخشی که حدود ۸ درصد کل صادرات رژیم را تشکیل می‌دهد. این حادثه باعث آشفتگی در بورس تل‌آویو شد به طوری‌که فروش‌های گسترده و افت بازار را در پی داشت؛ امری که به گفته اقتصاددانان می‌تواند پیامدهای کوتاه‌مدت برای ثبات اقتصادی داشته باشد.
* مقایسه با جنگ‌های گذشته
هزینه‌های جنگ اخیر، بسیار فراتر از جنگ‌های قبلی اسرائیل با گروه‌های مقاوت فلسطینی بود. برای مثال، هزینه جنگ غزه تا پایان ۲۰۲۴ بیش از ۲۵۰ میلیارد شکل (حدود 67.5 میلیارد دلار) بود که شامل هزینه‌های مستقیم نظامی، حمایت از غیرنظامیان و کاهش درآمدهای دولتی می‌شد اما در جنگ ۱۲ روزه با ایران، سرعت افزایش هزینه‌ها و حجم خسارات وارده به زیرساخت‌ها بی‌سابقه بود.
بر اساس گزارش وال‌استریت ژورنال، هزینه عملیات سامانه‌های دفاع موشکی اسرائیل (مانند گنبد آهنین) بین ۱۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار در روز متغیر بود. این رقم، نشان‌دهنده فشار سنگین مالی بر بودجه دفاعی اسرائیل است که برای سال‌ها بر اقتصاد این رژیم سایه خواهد انداخت.
* خسارات زیرساختی و اقتصادی رژیم در جنگ 12 روزه
در طول جنگ ۱۲ روزه، ده‌ها موشک ایرانی به اهداف کلیدی اسرائیل اصابت کرد. از جمله تأسیسات نفتی بزان در حیفا، مؤسسه وایزمن در رخوت و ساختمان مرکزی ستاد کل ارتش اسرائیل (به اصطلاح پنتاگون اسرائیل) در تل‌آویو مورد اصابت قرار گرفت. این حملات، علاوه بر خسارات مستقیم، باعث اختلال در شبکه حمل‌ونقل، توقف پروازهای فرودگاه بین‌المللی بن‌گوریون و توقف فعالیت‌های اقتصادی در شهرهای بزرگ شد.
بر اساس گزارش‌های رسمی اسرائیل، تنها هزینه بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده بین ۲۹۴ تا ۴۴۰ میلیون دلار برآورد شده است. علاوه بر این، دولت اسرائیل برای جبران خسارات وارده به شهروندان و کسب‌وکارها، بودجه‌ای معادل 1.5 میلیارد دلار اختصاص داده است. تاکنون بیش از ۴۰ هزار درخواست خسارت از سوی شهروندان و کسب‌وکارها ثبت شده و پیش‌بینی می‌شود این رقم به ۵۰ هزار مورد نیز برسد.
جنگ نه‌تنها هزینه‌های مستقیم نظامی و بازسازی را برای رژیم صهیونیستی افزایش داد، بلکه باعث کاهش شدید تولید و اختلال در زنجیره تأمین شد. بسیج بیش از ۳۰۰ هزار نیروی ذخیره (بسیاری از آنها در بخش‌های کلیدی مانند فناوری و صنعت) باعث کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های نیروی کار شد. برآورد می‌شود هر روز بسیج ۱۰۰ هزار نیروی ذخیره، حداقل ۲۷ میلیون دلار هزینه اضافی برای دولت اسرائیل دارد. همچنین هزینه‌های غیرمستقیم ناشی از کاهش تولید، روزانه ۱۰۰ میلیون شکل (حدود ۲۷ میلیون دلار) هزینه بر اقتصاد اسرائیل تحمیل می‌کند.
* تأثیر جنگ بر بودجه و کسری دولت نتانیاهو
جنگ ۱۲ روزه باعث شد کسری بودجه اسرائیل بشدت افزایش یابد. بر اساس گزارش وزارت اقتصاد اسرائیل، کسری بودجه در ۵ ماه اول ۲۰۲۵ به 15.9 میلیارد شکل (حدود 4.56 میلیارد دلار) رسید. در پایان سپتامبر ۲۰۲۴، این کسری به 8.5 درصد تولید ناخالص داخلی رسیده بود که پس از آن به حدود ۵ درصد کاهش یافت اما جنگ اخیر دوباره این رقم را افزایش داد و به حدود ۶ درصد رساند.
جنگ باعث شد پیش‌بینی رشد اقتصادی اسرائیل کاهش یابد. همچنین افزایش هزینه‌های نظامی و کاهش درآمدهای مالیاتی، فشار مضاعفی بر بودجه عمومی وارد کرده است. علاوه بر این، توقف فعالیت‌های اقتصادی در بخش‌های کلیدی مانند گردشگری، حمل‌ونقل و صنعت، باعث کاهش درآمدهای دولت و افزایش بیکاری شده است.
* بحران اجتماعی و روانی در بین صهیونیست‌ها
در طول جنگ، بیش از ۱۰ هزار نفر از شهروندان اسرائیلی مجبور به ترک خانه‌های خود شدند. تا پایان هفته اول، بیش از ۳۶ هزار درخواست جبران خسارت ثبت شد که این رقم در روزهای بعد به بیش از ۴۰ هزار مورد افزایش یافت؛ این بحران، نه‌تنها هزینه‌های مالی، بلکه فشار روانی و اجتماعی شدیدی بر جامعه اسرائیل وارد کرده است.
همچنین جنگ باعث شد بازارهای مالی اسرائیل با رکود مواجه شود. به عنوان مثال، بورس الماس اسرائیل که حدود ۸ درصد صادرات رژیم را تشکیل می‌دهد، با کاهش شدید ارزش سهام و خروج سرمایه‌گذاران مواجه شد. همچنین شرکت هواپیمایی ال‌عال با تعلیق پروازها و تغییر مسیر هواپیماها بیش از ۶ میلیون دلار خسارت دید.
وزارت جنگ اسرائیل پیش‌بینی کرده هزینه‌های دفاعی در سال ۲۰۲۶ بین ۲۵ تا ۳۰ میلیارد شکل افزایش خواهد یافت. این رقم، نشان‌دهنده فشار مداوم جنگ بر اقتصاد اسرائیل است. همچنین پیشنهاد شده در دهه آینده ۲۷۵ میلیارد شکل (حدود ۷۴ میلیارد دلار) دیگر به بودجه دفاعی اضافه شود تا سامانه‌های دفاعی مانند گنبد آهنین و دیواره امنیتی دره اردن ارتقا یابد.
جنگ و ناامنی، باعث کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی در اسرائیل شده است. بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی و داخلی، فعالیت‌های خود را محدود کرده‌اند و برخی نیروهای متخصص و کارآفرینان، اسرائیل را ترک کرده‌اند. این روند، آینده اقتصادی اسرائیل را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
در نهایت می‌توان گفت جنگ ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران، نه‌تنها نتوانست به اهداف راهبردی این رژیم دست یابد، بلکه ضربه اقتصادی و اجتماعی بی‌سابقه‌ای به اسرائیل وارد کرد. هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم جنگ، کسری بودجه و بدهی عمومی را افزایش و رشد اقتصادی را کاهش داد و جامعه اسرائیل را با بحران‌های اجتماعی و روانی مواجه کرد.
از سوی دیگر، پاسخ کوبنده ایران به حملات اسرائیل نشان داد تهران نه‌تنها توان دفاعی خود را حفظ کرده، بلکه قادر است ضربات اقتصادی و روانی سنگینی به دشمن وارد کند. این رویداد، معادلات راهبردی منطقه را دگرگون و ثابت کرد سیاست‌های تهاجمی اسرائیل، نه‌تنها امنیت این رژیم را تأمین نمی‌کند، بلکه آن را در باتلاقی از بحران‌های اقتصادی و اجتماعی فرو می‌برد.
***
جی‌پی‌مورگان پیش‌بینی رشد اقتصادی اسرائیل را بشدت کاهش داد
به گزارش کلیکسیت، بزرگ‌ترین بانک سرمایه‌گذاری جهان، جی‌پی‌مورگان (JPM) پیش‌بینی رشد اقتصادی خود برای اقتصاد اسرائیل را برای سال جاری با کاهش ۱.۲ درصدی، ۲ درصد اعلام کرد.
این بانک که در اسرائیل بسیار فعال است، همچنین پیش‌بینی کسری بودجه اسرائیل را از ۵ درصد به 6.2 درصد افزایش داد.
در بررسی منتشرشده توسط این موسسه مالی آمریکایی آمده است: «ما انتظار داریم شوک پس از این جنگ، تورم را تشدید کند و کاهش نرخ بهره توسط بانک اسرائیل را به تاخیر بیندازد. با این حال، پایان جنگ با کاهش حق بیمه ریسک و افت ارزش شِکِل همراه خواهد بود؛ عواملی که ممکن است در را برای کاهش نرخ بهره باز کند».
جی‌پی‌مورگان همچنین نوشت: «ما پیش‌بینی‌های خود را برای اسرائیل با توجه به درگیری نظامی بین اسرائیل و ایران به‌روزرسانی کرده‌ایم. عدم قطعیت زیاد است اما شوک وارده، قابل توجه به نظر می‌رسد و نیاز به به‌روزرسانی، جنبه‌ای ضروری از واقعیت است. وخامت قابل توجه وضعیت امنیتی، پس از مختل شدن عملکرد عادی اقتصاد، بر فعالیت اقتصادی تاثیر خواهد گذاشت. گمان می‌رود عمق شوک مشابه نتیجه ۷ اکتبر باشد. با این حال، آسیب به بازار سرمایه همچنان بالا خواهد بود و تاثیر آن بر ظرفیت تولیدی اقتصاد نیز بالا خواهد بود».
این بررسی همچنین به تورم می‌پردازد و توضیح می‌دهد: « اگرچه انتظار می‌رود جنگ در مراحل اولیه بر تقاضا و عرضه تاثیر بگذارد اما در نهایت یک رویداد تا حدودی تورمی خواهد بود. شکی نیست که شوک عرضه‌ای که در ماه‌های اخیر دیده‌ایم، اکنون بسیار متفاوت به نظر می‌رسد؛ با تاثیر زیاد بر بازار کار و ظرفیت تولید. این تاثیر باید در قیمت‌گذاری مجدد در ماه‌های آینده (قیمت پرواز، هزینه‌های لجستیک بالاتر، قیمت سوخت، اجاره و...) منعکس شود». همچنین بیان می‌کند: «کسری بودجه بیشتر نیز ممکن است در روند تورم نفوذ کند».
در نتیجه، JPM پیش‌بینی تورم خود را برای سال ۲۰۲۵ (پایان سال) - با وجود شاخص ماه مه که به طور مثبت غافلگیرکننده بود - به ۳ درصد افزایش داد (در مقایسه با 2.9 درصد در پیش‌بینی قبلی).
همان طور که گفته شد، اقتصاددانان JPM نسبت به نرخ بهره بدبین‌ترند. آنها در این بررسی می‌نویسند: «افزایش عدم قطعیت و احتمال افزایش تورم پس از جنگی دیگر (جنگ‌ها تورم‌زا هستند) می‌تواند دست بانک اسرائیل را در کوتاه‌مدت ببندد و نخستین کاهش نرخ بهره را به ماه نوامبر موکول کند. با این حال، آنها هنوز معتقدند چرخه کاهش تغییر نخواهد کرد و در ۷۵ واحد پایه باقی خواهد ماند. با این حال، آنها تحولات پولی را نیز به نتایج جنگ مشروط می‌کنند. یک راه‌حل مثبت برای اسرائیل، بویژه اگر پایان جنگ در غزه را تسریع کند، آن است که باید درک بازار‌ها از خطرات ژئوپلیتیک را تغییر دهد و از قیمت دارایی‌های مالی اسرائیل حمایت کند. در چنین سناریویی، از دیدگاه آنها در JPM، بانک اسرائیل دلایل کمتری برای به تعویق انداختن نخستین کاهش نرخ بهره خواهد داشت».
***
7 غول اقتصادی اسرائیل در توفان حملات موشکی ایران
در روزهایی که اسرائیل با پرتنش‌ترین بحران امنیتی و نظامی تاریخ نامشروع خود دست و پنجه نرم می‌کند، شریان‌های حیاتی اقتصاد این رژیم نیز زیر ضربات مهلک جنگ با ایران و غزه قرار گرفته است. زیان‌های هنگفت میلیارد دلاری در بخش‌هایی نظیر انرژی، فناوری، حمل‌ونقل و گردشگری، تصویری شکننده از اقتصاد اسرائیل به نمایش گذاشته؛ چهره‌ای که حتی پس از فروکش کردن شعله‌های جنگ نیز تا سال‌ها درگیر پیامدهای ساختاری، فرار سرمایه و کاهش بهره‌وری خواهد بود.
اسرائیل در یکی از پرآشوب‌ترین دوران معاصر، نه‌تنها در جبهه امنیتی و نظامی، بلکه در عرصه اقتصادی نیز با بحرانی بی‌سابقه دست و پنجه نرم می‌کند. از اکتبر ۲۰۲۳ و با آغاز جنگ، ساختارهای کلیدی اقتصاد اسرائیل، از جمله بخش‌های انرژی، فناوری، گردشگری و حمل‌ونقل دچار اختلالات گسترده‌ای شده و در مواردی تا مرز فروپاشی پیش رفته است.
بانک مرکزی اسرائیل برآورد کرده تل‌آویو تا پایان سال ۲۰۲۵ با رقمی معادل ۲۵۳ میلیارد شِکل (۶۷ میلیارد دلار) هزینه ناشی از جنگ غزه روبه‌رو خواهد بود که شامل هزینه‌های نظامی و غیرنظامی است. امیر یارون، رئیس بانک مرکزی اسرائیل هشدار داده این هزینه‌ها فشار بی‌سابقه‌ای بر بودجه عمومی وارد کرده و به رشد دائمی مخارج دفاعی و پیامدهای منفی گسترده بر اقتصاد کلان منجر خواهد شد.
همچنین برآوردهای نهاد تحقیقاتی آمریکایی «رَند کورپوریشن» (RAND Corporation) نشان می‌دهد جنگ‌های پی در پی اسرائیل با فلسطین و ایران ممکن است تا ۱۰ سال آینده حدود ۴۰۰ میلیارد دلار از تولید اقتصادی اسرائیل بکاهد. ۹۰ درصد از این زیان‌ها، از مسیرهای غیرمستقیم نظیر فرار سرمایه، کاهش اشتغال، افت بهره‌وری و بی‌ثباتی ساختاری در اقتصاد اسرائیل ناشی می‌شود.
در همین راستا، ریم امیناچ، ژنرال بازنشسته و مشاور مالی پیشین رئیس ستاد ارتش اسرائیل اعلام کرده درگیری متقابل میان اسرائیل و ایران روزانه یک میلیارد دلار هزینه بر اقتصاد تل‌آویو تحمیل کرد. او اشاره می‌کند تنها در 2 روز نخست درگیری، اسرائیل 5.5 میلیارد شِکل (1.45 میلیارد دلار) زیان مستقیم متحمل شد که نیمی از آن مربوط به عملیات تهاجمی و نیمی دیگر به اقدامات دفاعی بود. این محاسبات، خسارات وارده به زیرساخت‌های غیرنظامی و آثار اقتصادی غیرمستقیم را شامل نمی‌شود.
در ادامه، نگاهی دقیق‌تر به وضعیت 7 بخش و شرکت کلیدی اقتصاد اسرائیل که بیشترین آسیب را دیده‌اند، می‌اندازیم.
۱- گروه بازان «Bazan Group»؛ ضربه به قلب انرژی
بزرگ‌ترین مجموعه پالایشی و پتروشیمی اسرائیل، گروه بازان، واقع در منطقه حیفا، در پی حمله موشکی مستقیم ایران دچار خسارات سنگینی شد. این حملات نه‌تنها به مرگ ۳ نفر از کارکنان این شرکت انجامید، بلکه منجر به تعطیلی کامل واحدهای پالایشی آن شد. روزنامه وال‌استریت ژورنال گزارش داده پالایشگاه حیفا هدف مستقیم حملات موشکی شدید ایران قرار گرفته و انفجارهای گسترده‌ای در مجتمع رخ داده است.
۲. شرکت شورون «Chevron»؛ توقف تولید گاز طبیعی
شرکت آمریکایی شورون که از طریق خرید شرکت نوبل انرژی در سال ۲۰۲۰ مالکیت میادین گازی تامار و لویاتان در مدیترانه را در اختیار دارد نیز از پیامدهای امنیتی در امان نمانده است. پس از حملات به غزه، تولید در میدان تامار متوقف شد و پس از حمله اسرائیل به خاک ایران نیز فعالیت در میدان لویاتان که تامین‌کننده بیش از ۴۰ درصد گاز طبیعی اسرائیل است، به حالت تعلیق درآمد. این توقف‌ها نه‌تنها صادرات گاز به مصر را مختل کرد، بلکه به افزایش قیمت جهانی گاز در بازار اروپا نیز انجامید.
۳- شرکت اینتل «Intel»؛ بحران نیروی کار و سرمایه‌گذاری
شرکت فناوری غول‌آسای اینتل، با مرکز تولید بزرگی در شهر کریات گات اسرائیل و حدود ۱۲ هزار کارمند، با چالش جدی کمبود نیرو مواجه شده است. حدود ۱۵ درصد از کارکنان این شرکت به خدمت نظامی در نیروهای ذخیره فراخوانده شده‌اند. از سوی دیگر، هزینه‌های فزاینده، ناتوانی در بازاریابی محصولات جدید و تنش‌های سیاسی میان مدیریت شرکت و دولت اسرائیل، اینتل را به تعلیق ساخت کارخانه جدید واداشته است. منابع خبری اسرائیلی از احتمال تعدیل نیروی گسترده در این شرکت، بویژه در میان کارکنان سطح مدیریتی میانی خبر می‌دهند.
۴- شرکت هواپیمایی ال‌عال (El Al)؛ سقوط در بحران
شرکت هواپیمایی اسرائیل، ال‌عال، پس از حمله متقابل ایران، تمام پروازهای خود را تا ۱۹ ژوئن لغو کرد. تعطیلی فرودگاه بن‌گوریون و بسته شدن حریم هوایی اسرائیل، سهام این شرکت را با افتی 3.5 درصدی مواجه کرد. علاوه بر این، یک دادخواست دسته‌جمعی ۶۰۰ میلیون دلاری نیز علیه این شرکت ثبت شده است. شاکیان، شرکت هواپیمایی اسرائیل را به سوءاستفاده از بحران برای افزایش نامتعارف قیمت بلیت‌ها و رفتارهای انحصاری غیرقانونی متهم کرده‌اند.
۵- گروه ارتباطاتی بیزک «Bezeq»؛ چالش‌های مخابراتی و سایبری
گروه ارتباطاتی بیزک، بزرگ‌ترین گروه مخابراتی اسرائیل نیز با پیامدهای جنگ دست و پنجه نرم می‌کند. واحد تلفن همراه این شرکت «پله‌فون»، تنها در سال ۲۰۲۴ بیش از ۵۰ میلیون شِکل (14.4۴ میلیون دلار) از درآمد خود را به دلیل کاهش شدید درآمدهای حاصل از رومینگ بین‌المللی از دست داد. افزون بر این، زیرساخت‌های ارتباطی اسرائیل در معرض حملات سایبری قرار گرفته‌اند. طبق گزارش اداره امنیت سایبری اسرائیل، تنها در سال ۲۰۲۳،بیش از ۳۳۸۰ حمله سایبری علیه شرکت‌های بورسی انجام شده که خسارتی بالغ بر 3.2 میلیارد دلار به اقتصاد دیجیتال رژیم وارد کرده است.
۶- صنعت استارت‌آپ و فناوری نوین؛ خشک شدن چشمه سرمایه
بخش استارت‌آپ‌ها و فناوری نوین اسرائیل نیز بشدت آسیب دیده است. به دلیل کاهش جریان سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی و وضعیت ناپایدار امنیتی، بسیاری از شرکت‌های نوپا که در زمینه‌هایی همچون کشاورزی هوشمند، سلامت دیجیتال، هوش مصنوعی و امنیت سایبری فعال بودند، با بحران مواجه شدند. برخی مانند FrootSpeak و Geist MD به کلی تعطیل شده‌اند. شرکت‌هایی همچون Sprout با ارزش‌گذاری ۲۰۰ میلیون دلاری نیز اعلام ورشکستگی کرده‌اند. شرکت‌های معروفی مانند OrCam، DayTwo، Kaholo و Resilient نیز با توقف جذب سرمایه، کاهش نیروی کار یا تعطیلی بخش‌هایی از فعالیت خود روبه‌رو شده‌اند.
۷- بخش گردشگری؛ ورشکستگی در وادی ناامنی
در نهایت، بخش گردشگری اسرائیل با خسارتی بی‌سابقه روبه‌رو شده است. طبق آمار وزارت گردشگری اسرائیل، از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون درآمد گردشگری بیش از ۳.۴ میلیارد دلار کاهش یافته است. ورود گردشگران خارجی بیش از ۹۰ درصد افت کرده و در برخی مناطق، نرخ اشغال هتل‌ها به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است، در حالی که در سال‌های گذشته، این رقم به طور میانگین ۸۰ درصد بود. ده‌ها شرکت هواپیمایی خارجی، پروازهای خود به مقصد اسرائیل را متوقف کرده‌اند و گردشگری داخلی نیز به دلیل شرایط ناامن عملاً متوقف شده است.