میلاد جلیل‌زاده: اتفاقات در دنیای پیرامون ما به قدری سریع و پی‌درپی رخ می‌دهد که گاهی ممکن است در سنجش میزان تاثیرات آنها به اندازه کافی دقیق نشویم. مثلاً از یک سو در هفته‌ای که گذشت اخباری منتشر شد مبنی بر تجاوز رژیم صهیونیستی به یمن، قطر و تونس و طبیعی است که زیر سایه چنین اخباری، خبر اینکه چند کشور اروپایی اعلام کردند در صورت حضور رژیم صهیونیستی در مسابقات یوروویژن، در این رویداد حضور نخواهند یافت، چندان به چشم ما نخواهد آمد. ما در هفته‌ای که گذشت از درگیری روسیه و لهستان در شرق اروپا و سقوط دولت نپال در مشرق‌زمین باخبر شدیم و شاید زیر سایه این اخبار جدی و پرالتهاب، اینکه ۴ هزار سینماگر مطرح جهان که غالب آنها غربی و عمده‌شان آمریکایی هستند، رویدادها و صنعت سینمای رژیم صهیونیستی را تحریم کردند کمتر به چشم‌مان بیاید اما در واقع همین اتفاقات به ظاهر حاشیه‌ای روی همان متون کلان و شوکه‌کننده‌ای که تا پیش از این می‌دیدیم و احتمالاً پس از این هم خواهیم دید تاثیر بطئی و عمیقی گذاشته‌اند و می‌گذارند و ای بسا که عاملی در پدید آمدن‌شان یا جهت‌دهی به آنها باشند.
کشورهای روسیه و بلاروس پس از حمله به اوکراین، درجا و به طور قاطع از شرکت در مسابقات یوروویژن محروم شدند اما رژیم اسرائیل 2 سال پس از شروع حمله زمینی به نوار غزه و در ادامه آن تجاوز به سرزمین‌های لبنان، سوریه، یمن، ایران، عراق و تونس، همچنان بی‌اینکه جزو خاک اروپا باشد، به عنوان یک استثنای بی‌منطق حق شرکت در این رویداد را دارد اما فشار افکار عمومی باعث شده این حضور در ادامه با چالش‌هایی مواجه شود. در ضمن اینکه موزیسین‌ها و خوانندگان عامه‌پسند طی این یکی دو سال اخیر فعالیت تبلیغی خود را علیه رژیم صهیونیستی به‌شدت بالا برده‌اند، تاثیری عمیق و بی‌اندازه تعیین‌کننده در تصمیمات کلان دولت‌های غربی در آینده خواهد داشت. این موزیسین‌ها و خوانندگان با عامی‌ترین سطح از جوامع در ارتباط هستند و باعث می‌شوند مساله فلسطین دیگر برای مردم ساکن در غرب، صرفاً مساله‌ای نخبگانی و روشنفکری باقی نماند و به کف جامعه کشانده شود. اینکه چه احزابی در آینده دور یا نزدیک در کشورهای غربی طی فرآیندهای رأی‌گیری سر کار بیایند، تا حدود زیادی می‌تواند به همین مسائل مرتبط باشد. به‌علاوه رژیم صهیونیستی با سرعت تمام در حال توجیه‌پذیر کردن مقاومت در برابر خودش نزد افکار عمومی سایر ملت‌های دنیاست و دیگر به راحتی نمی‌توان هر چهره‌ای را که از حق مالکیت بر آب و خاک خود یا از استقلال سیاسی کشورش دفاع می‌کند با برچسب‌هایی مثل تروریست از میدان به در کرد. اگرچه هنر موسیقی معمولاً به عنوان یک سرگرمی برای بیرون رفتن افکار جدی سیاسی از ذهن انسان‌ها معرفی شده اما توجه به این نکته هم باید داشت که اتفاقاً همین هنر موسیقی می‌تواند محمل سیاسی‌ترین ایده‌ها باشد و به گسترش برق‌آسای یک ایده سیاسی در دل جوامع کمک کند.
این همان اتفاقی است که نه‌تنها برای یوروویژن، بلکه بسیاری از جشنواره‌ها و کنسرت‌های موسیقی طی سال‌های اخیر درباره رژیم صهیونیستی رخ داده است. رژیم صهیونیستی سال گذشته هم توانست به رغم تمام حواشی پرحرارتی که علیه حضورش در یوروویژن وجود داشت، مقام دوم آن دوره را کسب کند؛ اتفاقی که طبیعی بودن آن محل تردید فراوان است و به نظر می‌رسد برای رخ دادنش مهندسی‌های وسیع و پرخرجی انجام شده بود اما به هر حال هنوز سال ۲۰۲۵ به پایان نرسیده که حضور نمایندگان این رژیم در رویداد یوروویژن ۲۰۲۶ وارد مرحله جدیدی از چالش شده است. در ادامه تا حدودی این چالش‌ها را بررسی کرده‌ایم و نیز به این پرداختیم که برخورد اهالی موسیقی در جهان غرب با جنایات رژیم صهیونیستی طی سال‌های اخیر چگونه بوده است. اهمیت اشاره به چنین مسائلی از آنجاست که بدانیم این دست مسائل فقط به کار التیام قلبی ما و روحیه گرفتن‌مان بابت اینکه در گوشه‌های دیگر دنیا هم کسانی درد منطقه ما را درک می‌کنند نمی‌خورد. این اتفاقات فراتر از این تأثیرات عاطفی، دارای تاثیرات عملی بلندمدتی هستند که در آینده دور یا نزدیک احتمالاً برخی از آنها را مشاهده خواهیم کرد.
۱- توفان در صداوسیمای اروپا
مسابقه یوروویژن از سال ۱۹۵۶ به ابتکار سوئیس برگزار می‌شود و رقابتی است بین نمایندگانی که از کشورهای مختلف اروپایی به تلویزیون اروپا معرفی می‌شوند و به اجرای موسیقی می‌پردازند. در دهه ۱۹۵۰ به دلیل نتایج و تأثیرات جنگ دوم جهانی، صدا و سیمای اروپا که در سوئیس بنیان‌گذاری شده بود، به دنبال ایده‌ای گشت برای دور هم جمع کردن کشورهای اروپایی در برنامه‌ای سرگرم‌کننده. نحوه برگزاری این مسابقه در سال‌های اخیر بسیار تغییر کرده است و حالا هر سال در کشوری برگزار می‌شود که سال قبل برنده شده است و شبکه ملی آن کشور، میزبان این رویداد خواهد بود. آرای تعیین‌کننده برندگان هم ترکیبی از آرای مردم و داوران است. داوران هر کشور معمولاً بهترین‌های آن کشور در موسیقی و هنر هستند. مردم هم می‌توانند به نمایندگان مورد علاقه خود رای دهند اما نمی‌توانند به کشور خودشان رأی دهند.
رژیم صهیونیستی در سال‌های اخیر تلاش کرده بود با حضور در رویداد یوروویژن اعتبار ویژه‌ای نزد افکار عمومی جهان غرب برای خود دست و پا کند اما پس از توفان‌الاقصی اتفاقات به سمتی پیش رفت که مسابقات یوروویژن سال ۲۰۲۴ را جنجالی‌ترین و پرحاشیه‌ترین دوره این رویداد موسیقی در طول تاریخ برگزاری‌اش دانستند. در آن دوره اعتراضات به حضور نماینده رژیم تقریبا در سراسر اروپا دیده می‌شد و بسیاری از طرفداران فلسطین در شهر مالمو سوئد که میزبان مسابقات آن سال بود، تظاهرات‌هایی در اعتراض به حضور اسرائیل و همچنین ترانه‌ای که از نظر آنها با مفهوم جنگی و خشونت‌آمیز سروده شده بود برگزار کردند. حواشی پیرامون حضور اسرائیل در دقایق پایانی مرحله فینال آن دوره به اوج خود رسید؛ نماینده این رژیم که ابتدا با ترانه «باران اکتبر» در این مسابقات حضور یافته بود و سپس نام آن را به باران تغییر داده بود، نه از سوی هیات‌های ژوری کشورهای اروپایی و نه از سوی شهروندان اروپایی چندان رای قابل توجهی را کسب نکرده بود و در رده‌های پایین جدول حضور داشت. اما در آخرین مرحله شمارش آرا که مربوط به آرای عموم بود، در کمال شگفتی ۳۲۳ رای عمومی به نماینده این کشور تخصیص یافت که اعتراض گسترده مردم حاضر در این فستیوال را به همراه داشت و حاضران با هو کردن نماینده اسرائیل اعتراض خود را نسبت به این مساله ابراز داشتند. همچنین کاربران در شبکه‌های اجتماعی هم واکنش‌های گسترده‌ای به این مساله نشان دادند و هشتگ‌های فراوانی در مخالفت با این آرا در شبکه توئیتر یا همان ایکس ترند شد و علاوه بر آن از ابتدای صبح روز شنبه تظاهرات گسترده‌ای در نزدیکی محل برگزاری فینال در حمایت از فلسطین برگزار شد که چهره‌هایی، چون گرتا تونبرگ، فعال زیست‌محیطی هم در بین آنها حضور داشت و مردم شعار «فلسطین باید آزاد شود» سر داده می‌شد. دولت‌های اروپایی در یک تقلب آشکار و برای کمک‌رسانی به اسرائیل جهت سفیدشویی‌اش نزد افکار عمومی، کاری کردند که نماینده این رژیم از قعر جدول بالا آمد و تا رتبه پنجم آن دوره رسید. اینها اما باعث نشد دامنه اعتراضات در یوروویژن ۲۰۲۵ به چندین برابر نرسد و از آن سو رژیم صهیونیستی و حامیان اروپایی‌اش هم در تقلب و مهندسی آشکار آرا شدیدتر از دوره قبل عمل نکنند.
۲- تقلب در آرا برای سفیدشویی اسرائیل
در یوروویژن ۲۰۲۵ اعتراضات نسبت به حضور نماینده رژیم صهیونیستی به حدی بالا رفت که از همان زمان احتمال حذف نماینده این رژیم از مسابقات آن دوره داده می‌شد اما حمایت‌ها از حضور نماینده رژیم هم به همان غلظت بالا رفت و مهندسی آرا کار را برای آنها تا رسیدن به رتبه دوم آن دوره رساند. چنین رفتارهایی به جای اینکه افکار عمومی اروپا را نسبت به حضور عادی و طبیعی نماینده اسرائیل در رویدادهای هنری نرم کند و باعث کنار آمدن آنها شود، خشم نسبت به این قضیه را ضریبی چند برابر داد و به فاصله چند ماه پس از فینال یوروویژن ۲۰۲۵، زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه بعضی کشورها در صورت حضور نماینده رژیم صهیونیستی، حاضر به شرکت در یوروویژن نخواهند بود علنی شد.
پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، همزمان با نزدیک شدن یوروویژن ۲۰۲۵ به فینال آن خواستار حذف اسرائیل از این رویداد شده بود و حتی شبکه تلویزیون دولتی اسپانیا (RTVE) ساعاتی قبل از شروع فینال و با وجود تهدیدها به تحریم و جریمه در صورت نقض قوانین بی‌طرفی سیاسی در این مسابقه موسیقی، پیام‌های جدیدی در حمایت از فلسطین پخش کرد. با این حال پس از مدتی سانچز با طعنه صهیونیست‌ها بابت مقام دومی که با جعل و تقلب به دست آورده بودند مواجه شد. اسپانیایی‌ها اما از اردیبهشت امسال رسماً اعلام کردند در صورت حضور نماینده رژیم صهیونیستی در یوروویژن ۲۰۲۶، از شرکت در این رویداد کناره‌گیری خواهند کرد.
پس از آن رسانه ملی ایرلند، آرتی‌ای که تاکنون 7 بار برنده این مسابقه شده است، در بیانیه‌ای اعلام کرد شرکت ایرلند در مسابقه آواز یوروویژن ۲۰۲۶ «با توجه به تلفات مداوم و فاجعه‌بار انسانی در غزه» غیرقابل تصور است. مدتی بعد رسانه ملی اسلوونی، آرتی‌وی هم اعلام کرد در صورت حضور اسرائیل از مسابقه کناره‌گیری می‌کند. پس از آن رسانه ملی ایسلند هم اعلام کرد «اگر حضور اسرائیل ادامه یابد، موضع ما این است که ایسلند در مسابقه آواز یوروویژن ۲۰۲۶ شرکت نخواهد کرد.» و در آخرین واکنش تا این لحظه، روز جمعه هلند هم به چند کشوری پیوست که پیش از این به برگزارکنندگان رقابت آواز یوروویژن فشار می‌آوردند تا اسرائیل را به دلیل جنگ در نوار غزه و نسل‌کشی مردم بی‌گناه، از این رقابت حذف کند. شرکت پخش هلندی AVROTROS اعلام کرد اگر اسرائیل با توجه به رنج‌های مداوم و شدید انسانی در غزه در این مسابقه شرکت کند، در مسابقه سال آینده در وین شرکت نخواهد کرد. علاوه بر اینها ده‌ها نفر از شرکت‌کنندگان سابق، از جمله نمو، برنده سوییسی سال ۲۰۲۴ یوروویژن، خواستار حذف اسرائیل به دلیل نسل‌کشی در غزه شده‌اند. به نظر می‌رسد رژیم صهیونیستی همچنان از ابزارهای قدرتمندی برای فشار آوردن به ساختارهای رسمی غرب و حتی دستکاری آرا برخوردار باشد اما در عین حال فشار افکار عمومی به حدی بالا رفته که ممکن است بتواند این ابزارها را از کار بیندازد. در حال حاضر می‌توان گفت یوروویژن به یکی از آوردگاه‌های زورآزمایی بین لابی صهیونیسم و افکار عمومی اروپا تبدیل شده است.
۳- شکست‌های پی‌درپی در جبهه موسیقی
طی ۱۰ سال گذشته بارها خواننده‌های مختلف سفر خود را به فلسطین اشغالی بابت فشار و اعتراض هواداران‌شان لغو کرده بودند اما این اتفاقات از ۲۰۲۳ میلادی و وقوع توفان‌الاقصی به بعد، هم شدت بیشتری پیدا کرد هم معنای نمادین پررنگ‌تری یافت.
در سال ۲۰۲۳ تیلور سویفت یکی از رکوردداران برگزاری کنسرت در سراسر دنیا بود. او به ۵ قاره سفر کرد اما به عمد اسرائیل را جزو مقاصد سفر خود قرار نداد. در همان سال راجر واترز که جزو قدیمی‌ترین چهره‌ها در کمپین تحریم کالاهای اسرائیلی از گذشته بود، از تمام خوانندگان دنیا درخواست کرد اسرائیل را تحریم کنند.
این اتفاقات سال ۲۰۲۴ هم ادامه یافت و رویداد یوروویژن در سوئد یکی از نمودهای برجسته و قابل توجه آن بود. شدت چنین اعتراضاتی و کشیده شدن دامنه آن به عالم موسیقی، در سال ۲۰۲۵ باز هم شدت و شتاب بیشتری پیدا کرد و صحنه موسیقی اروپا در سالی که گذشت مملو از اتفاقاتی بود که پیرو اتفاقات غزه رخ می‌دادند. به عنوان مثال جشنواره «گریت اسکیپ» برایتون، پس از کناره‌گیری سومین شرکت‌کننده به دلیل حمایت مالی بانک بارکلیز، بانکی که به پول‌شویی برای رژیم صهیونیستی جهت خرید اسلحه متهم بود، شدیدا دچار حاشیه شد. مدتی بعد کنسرت اخیر باب ویلان حاشیه‌‌ساز شد که هنگام پخش زنده آن از تلویزیون بی‌بی‌سی، شعارهای ضداسرائیلی سر داده شد و تلاش مدیران این شبکه برای سانسور آنچه رخ داده بود هم نتوانست از تأثیر موضوع بکاهد. تلویزیون بی‌بی‌سی روز قبل کنسرت گروه ایرلندی «نی‌کپ» را در فستیوال موسیقی گلاستونبری پخش نکرده بود تا شعارهای ضدصهیونیستی آن را پوشش ندهد. این گروه شعارهایی مثل «لعنت به اسرائیل»، «مرگ بر ارتش اسرائیل»، «لعنت به کی‌یر استارمر» و «فلسطین آزاد» را سر داد و پس از برگزاری این کنسرت، پلیس محلی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد درباره این موضوع از آنها تحقیق می‌کند. اما روز بعد گروه پانک ۲ نفره باب ویلان جنجال دیگری به پا کرد و علیه ارتش اسرائیل شعار سر داد. باب ویلان در مقابل هزاران مخاطبی که پرچم فلسطین به دست داشتند، ابتدا شعار «فلسطین آزاد» و سپس «مرگ بر آی‌دی‌اف Death to the IDF» را تکرار کرد و گفت: «از نهر تا بحر، فلسطین باید آزاد شود و آزاد خواهد شد، ان‌شاءالله».
رژیم صهیونیستی به رغم سرمایه‌گذاری کلانی که طی ده‌ها سال روی موسیقی برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی غرب انجام داده بود، تاکنون نتوانسته حتی یک رویداد خودجوش را برای حمایت از خود در اروپا سازماندهی کند یا حتی نتوانسته یک مورد دست‌ساز و تقلبی از چنین رویدادهای خودجوشی را سامان بدهد. به نظر می‌رسد توفان‌الاقصی حتی در جاهایی وزیدن گرفته که پدیدآورندگانش نام آن را هم نشنیده بودند و هیچ نسبتی با آن برقرار نمی‌کردند.