انتشار یافته‌های نظرسنجی‌های بهار مرکز تحقیقات صداوسیما پیرامون شبکه‌های مختلف می‌تواند تحلیل وضعیت شبکه‌های صداوسیما را تسهیل کند؛ آمارهایی که می‌توان با توجه به آنها، سلیقه و ذائقه مخاطبان شبکه‌های مختلف را متوجه شد، برنامه‌های موفق را تقویت کرد و در فرآیندی علمی، مسیر نزدیک شدن به مخاطبان را طی کرد.

یکی از شبکه‌هایی که در عین اهمیت، کمتر به میزان مخاطبان آن به لحاظ کمی و کیفی توجه می‌شود، شبکه پویا/نهال است؛ شبکه‌ای که مخاطبان ثابت قابل‌توجهی دارد و با توجه به تشدید کرونا و متاثر از آن تشدید «درخانه ماندن»، اهمیت این شبکه بیش از پیش هم می‌شود. پیش‌تر هم دلایل این اهمیت را گفته‌ایم. مخاطبان کودک و نوجوان که به جهت ظرفیت‌های ذهنی، آمادگی‌های فوق‌تصوری برای یادگیری دارند، آموزش برای آنها جدی است و باید نهایت ظرافت را برای تولید برنامه برای این سنین رعایت کرد. با همه اینها تحلیل وضعیت مخاطبان شبکه پویا/نهال و در کل وضعیتی که تلویزیون در نسبت با مخاطبان خردسال و آنها در نسبت با تلویزیون دارند، حائز نکات قابل اهمیتی است. 

نموداری که درباره وضعیت مخاطبان خردسال تلویزیون از سوی روابط عمومی صداوسیما منتشر شده است، نشان می‌دهد در بهار 99 کانال‌های پویا نهال «انتخاب اول» خردسالان، کودکان و نوجوانان بوده است؛ اگر چه طبق آنچه مدیر شبکه کودک اعلام کرده، در 3 سال گذشته شبکه کودک همواره «انتخاب اول» خردسالان بوده است. علاوه بر شبکه کودک، برخی شبکه‌های دیگر نیز برنامه‌هایی با محتوا و فرمی که مناسب کودکان و نوجوانان باشد، تولید می‌کنند. این شبکه‌ها برنامه‌ها و انیمیشن‌های خارجی یا داخلی را انتخاب و در اوقات مشخصی آنها را پخش می‌کنند. مثلا شبکه 2 در زمان‌های مشخصی در روز و هفته برنامه کودک پخش می‌کند. شبکه‌های 5، آموزش و قرآن هم برنامه‌های ویژه خردسالان دارند. با این همه شبکه کودک انتخاب اول خردسالان برای تماشا است. عنوان کودک و استمرار پخش برنامه‌های ویژه کودک و نوجوان یکی از دلایلی است که توجه مخاطبان به این شبکه را گسترش داده است. از سوی دیگر شاهد شیوع «کرونا» و به تبع آن تبدیل شدن تلویزیون به یکی از انتخاب‌های محدود کودکان برای تفریح و سرگرمی هستیم. برنامه‌هایی که خانواده‌ها برای کودکان خود در نظر گرفته بودند، حالا با شیوع کرونا دچار تغییر شده و تماشای برنامه‌های کودک جای آنها را گرفته است. 

در این بین اما استقبال نوجوانان از این شبکه هم قابل تأمل است. بر اساس آماری که از یکی از نمودارها دریافت می‌شود، 75 درصد خردسالان و 73 درصد کودکان بیننده شبکه کودک بوده‌اند. همچنین 42 درصد نوجوانان هم برنامه‌های شبکه کودک را تماشا کرده‌اند. توجه نوجوانان به برنامه‌های این شبکه (که عمدتا مناسب سنین زیر 12 سال است) نشان می‌دهد محتوایی که برنامه‌سازان یا کارشناسان شبکه کودک برای مخاطب سنین پایین‌تر آماده کرده‌اند، برای مخاطب بالای 12 سال نیز قابل استفاده است. اگر چه نمودار‌ها و داده‌های این نظرسنجی اشاره‌ای به جزئیات طرفداری مخاطبان خردسال از انواع برنامه‌ها نکرده است اما به نظر می‌رسد انیمیشن‌های داستانگو به دلیل قصه‌گو بودن و نیز دارا بودن نکات آموزشی و اخلاقی برای نوجوانان، جزو علاقه‌مندی‌های مخاطبان نوجوان (بالای 12 سال) باشد. در آمارهای تفکیکی نیز مخاطبان 6 و 7 ساله درصد قابل توجهی از مخاطبان کودک شبکه کودک را شامل می‌شوند. در واقع بیشترین مخاطب شبکه کودک در این رده سنی حضور دارد. توجه مخاطبان در این رده سنی به شبکه کودک، شاید کمی طبیعی به نظر برسد اما در همین نمودار درصد مخاطبان سنین 12 تا 15 سال قابل توجه است. 58 درصد در سنین 12 و 13 سال و 35 درصد نوجوانان 14 و 15 سال مخاطبان شبکه کودک هستند. در واقع از میان 6 شبکه کودک، 2، 5، امید، آموزش و قرآن، شبکه کودک انتخاب اول مخاطبان 4 تا 17 سال است؛ مسأله‌ای که توجه بیش از پیش به این شبکه را لازم می‌نمایاند. آنچنان که بارها پیش از این گفته‌ایم، مخاطبان کودک و نوجوان، بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و معمولا شبکه‌های سیما در برنامه‌سازی‌ها و آثار نمایشی توجهی به این گروه‌های سنی نمی‌کنند. در سال‌های نه‌چندان دور، یکی از شخصیت‌های اصلی مهم‌ترین سریال‌های تلویزیونی، کودک یا نوجوان بود. حضور یک شخصیت کودک یا نوجوان در یک درام تأثیر‌گذار که برای مخاطبان بزرگسال ساخته شده است، حتی باعث می‌شود توجه بزرگسالان به کودکان و نوجوانان بیشتر شود. به عنوان مثال می‌توان به حضور فعال شخصیت کودک و نوجوان در قسمت‌های ابتدایی 2 سریال فاخر سال‌های گذشته (یوسف پیامبر و درچشم باد) و حتی حضور فعال شخصیت کودک در قسمت‌هایی از روزگار قریب اشاره کرد. اگر چه از نظر برخی، اقتضای قصه‌پردازی این مسأله را طبیعی جلوه می‌دهد اما واقعیت این است که خود قصه‌پردازی با تلاش برای گنجاندن یک یا چند شخصیت کودک و نوجوان یک مهارت است. 

در یکی- دو سال گذشته با تولید برخی برنامه‌های استعدادیابی و حضور کودکان و نوجوانان در بخش‌هایی از این برنامه‌ها، امکان دیگری برای ظهور و بروز برنامه‌سازی برای کودکان فراهم شده است. 

یکی دیگر از یافته‌های مرکز تحقیقات صداوسیما این است که 4 درصد خردسالان و کودکان شبکه کودک را تماشا نمی‌کنند. مدیر شبکه کودک در صفحه شخصی خود، علت این مسأله را دارا بودن تلویزیون آنالوگ عنوان کرده است. محمد سرشار توضیح داده که شبکه کودک برخلاف شبکه‌های 2، 5، آموزش و قرآن، فقط پخش دیجیتال دارد. او می‌افزاید: «با افزوده ‌شدن پخش آنالوگ شبکه کودک، احتمالا مخاطب شبکه به مرز 80 درصد خواهد رسید و وارد مرحله «اشباع مخاطب» خواهد شد. در مرحله اشباع مخاطب، کمیت مخاطب یک شبکه به حداکثر ممکن رسیده و دیگر باید تمرکز بر ارتقای کیفیت برنامه‌های شبکه باشد». 

 به هر روی به نظر می‌رسد توجه به مخاطبان و جایگاه شبکه کودک بیش از همیشه لازم است و مدیران تلویزیون باید با ظرافت و دقت، به این مسأله بنگرند. حال که شبکه کودک انتخاب اول مخاطبان خردسال و حتی بخش مهمی از مخاطبان نوجوان است، باید در جهت افزایش کیفیت این شبکه به طور جدی‌تری از موضع مالی و کارشناسی وارد عمل شد. 

گروه سیاسی: نیروی هوافضای سپاه برای نخستین‌بار در دنیا توانست موشک بالستیک را از اعماق زمین، بدون داشتن سکو و تجهیزات مرسوم شلیک و اهداف تعیین شده را منهدم کند. در رزمایش پیامبر اعظم ۱۴ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یک موشک بالستیک جدید نیز که پیش از این دیده نشده بود، به‌نمایش در آمد. 

به گزارش «وطن امروز»، روز دوم برگزاری رزمایش پیامبر اعظم 14 شاهد ابتکارات جدیدی در فضای نظامی کشور بود که اخبار آن به سرعت مورد توجه رسانه‌های جهان قرار گرفت. متخصصان نیروی هوافضای سپاه توانستند در یک طرح ابتکاری، موشک‌های بالستیک را از عمق زمین و در حالی که در استتار کامل بودند، شلیک کنند. این دستاورد مهم می‌تواند سازمان‌های اطلاعاتی دشمن را در رویارویی احتمالی با چالش‌های جدی روبه‌رو کند. در تصاویر منتشر شده از رزمایش پیامبر اعظم ۱۴، یک موشک بالستیک جدید نیز که پیش از این دیده نشده بود به نمایش در آمد. این موشک سوخت جامد که به نظر می‌رسد از خانواده موشک‌های فاتح باشد، از درون کپسول شلیک می‌شود که برای نخستین‌بار است بالستیک‌های ایرانی از چنین لانچری استفاده می‌کنند. لانچ (Launch) در ادبیات انگلیسی به معنای آغاز کردن (Start) و در دانش مهندسی هوافضا به معنای پرتاب (پرتاب کردن) است. Launcher (پرتابگر) در دانش هوافضا به وسیله‌ای گفته می‌شود که به حالت دستی (Manual) یا حالت خودکار (Automatic) گلوله، توپ و موشک شلیک می‌کند. 

سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حاشیه برگزاری چهاردهمین رزمایش پیامبر اعظم(ص) سپاه پاسداران در خلیج‌فارس و غرب تنگه هرمز، به تشریح اقدامات بدیع و ابتکاری سپاه در این رزمایش پرداخت و گفت: رزمایش‌های سپاه به طور معمول با ابتکارات همراه بوده و در این رزمایش برای نخستین‌بار در دنیا، شلیک موشک‌های بالستیک از اعماق زمین توسط نیروی هوافضای سپاه انجام شد. 

وی افزود: در چهاردهمین رزمایش پیامبر اعظم(ص) بدون استفاده از سکوها و تجهیزات مرسوم، موشک‌های مدفون شده زمین را شکافتند و اهداف از پیش تعیین شده را با دقت بالایی مورد اصابت قرار داده و منهدم کردند. 

فرمانده نیروی هوافضای سپاه عبور از سپر موشکی و منهدم کردن سامانه‌های پدافندی دشمن را اقدامی نو و بدیع در چهاردهمین رزمایش پیامبر اعظم(ص) سپاه عنوان و تصریح کرد: در این رزمایش برای نخستین‌بار سامانه تاد را مستقر کردیم و با موشک‌های ضدرادار آن را مورد هدف قرار دادیم؛ همچنین پهپادهای رزمی هوافضای سپاه از فاصله دور اهداف از پیش تعیین شده بویژه پل فرماندهی ماکت ناو هواپیمابر آمریکا را با دقت مورد هدف قرار دادند. 

وی افزود: در این رزمایش جنگنده‌های «سوخو‌22» سپاه اهداف با سطح مقطع کم را از فاصله دور مورد اصابت موشک‌های بالدار قرار داده و منهدم کردند. 

سردار حاجی‌زاده با اشاره به تمرین جنگ مشترک هوافضای سپاه با نیروی دریایی در رزمایش پیامبر اعظم(ص) گفت: سامانه و تجهیزاتی که در مجموعه نیروی هوافضای سپاه اعم از موشکی، پدافندی، پهپادی و دیگر امکانات قرار دارد، در کنار سایر تجهیزات سپاه در نیروهای دریایی و زمینی موجب ایجاد هم‌افزایی و توان بازدارندگی در کنار سایر نیروهای مسلح می‌شود که ثمره آن امنیت کامل امروز ایران اسلامی است. 

فرمانده نیروی هوا فضای سپاه در پایان تاکید کرد: با مجموعه امکاناتی که امروز در اختیار داریم، می‌توانیم هرگونه هدف متخاصم را در هر نقطه از منطقه خلیج‌فارس، دریای عمان و اقیانوس هند مورد هدف قرار دهیم. 

 

* پرواز سوخو با بمب‌های بالدار یاسین

در دومین روز مرحله نهایی رزمایش پیامبر اعظم ۱۴ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خلیج‌فارس و غرب تنگه هرمز، هواپیما‌های سوخو‌22 (Su22Fitter) سپاه، اهداف از پیش تعیین شده در جزایر فارور را به وسیله بمب‌های بالدار مورد هدف قرار داده و منهدم کردند. 

تصاویر منتشر شده از اجرای این عملیات توسط جنگنده‌های نیروی هوافضای سپاه نشان می‌دهد «فیترها» با استفاده از بمب‌های بالدار یاسین که پیش‌تر توسط وزارت دفاع توسعه یافته بود، اهداف خود را منهدم کرده‌اند. 

همچنین آخرین برد تست این بمب که پیش از این ۶۰ کیلومتر اعلام شده بود، در این رزمایش به ۱۰۰ کیلومتر افزایش یافته که قابلیت اجرای عملیات آفندی در خارج از رینگ‌های پدافندی را به طور کامل میسر کرده است. 

بمب یاسین مردادماه سال گذشته توسط وزارت دفاع رونمایی شده بود و پیش از رونمایی رسمی آن هم، در آیین الحاق جنگنده‌های سوخو‌22 به ناوگان نیروی هوافضای سپاه در مردادماه ۱۳۹۷ به عنوان یکی از تسلیحات این جنگنده به نمایش درآمد. 

مزیت استفاده از این بمب که در زمره تسلیحات هواپایه دورایستا محسوب می‌شود، قابلیت اجرای عملیات خارج از رینگ‌های پدافندی دشمن است. به این معنا که جنگنده خودی بدون آنکه در معرض خطر اصابت توسط سامانه‌های پدافندی برد متوسط دشمن قرار بگیرد، قادر خواهد بود هدف خود را منهدم کند. نحوه عملکرد بمب‌های دورایستا و هدایت شونده مبتنی بر کامپیوتر پروازی است که روی آنها قرار دارد و مختصات نقطه هدف توسط اپراتور روی آن وارد می‌شود. کامپیوتر پروازی بمب با انجام خودکار محاسبات، سرعت و ارتفاع لازم برای رها کردن (Release) بمب از جنگنده را در اختیار خلبان خواهد گذاشت. 

سطوح کنترل پروازی تاشو (بال و بالک) که بر قسمت فوقانی این بمب نصب شده است، بمب را قادر خواهد کرد به سمت هدف، پروازی دقیق داشته باشد و مسیر خود را اصلاح کند. 

درباره جنگنده‌های سوخو‌22 (فیتر) نیز باید گفت این جنگنده‌ها با هدف اجرای عملیات‌های هوا به زمین توسط شوروی طراحی و ساخته شد و کشور عراق به عنوان یکی از همپیمانان شوروی، از جمله کاربران این هواپیما بود که از آن در طول 8 سال جنگ تحمیلی علیه کشورمان نیز استفاده کرد. 

با وقوع جنگ اول خلیج‌فارس و حمله ائتلاف جهانی به رهبری آمریکا به عراق، برخی هواپیماهای عراقی از جمله سوخو‌22 به ایران گریختند تا از آسیب‌های این جنگ در امان بمانند. 

از آن زمان تا همین چند سال گذشته، سوخوها در خط پروازی قرار نداشتند تا آنکه متخصصان نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در روندی طولانی پس از تحویل این جنگنده‌ها، اقدام به راه‌اندازی آنها کرده و سوم مردادماه سال 97 نیز 10 فروند از این جنگنده‌ها بعد از ارتقا یافتن به دست کارشناسان داخلی به خطوط عملیات پروازی اضافه شدند. 

جنگنده سوخو‌22 اساسا هواپیمایی با قابلیت‌های ممتاز به خود بوده و هنوز هم در سطح جهانی در عملیات‌های مختلف جهت پوشش هوایی ایفای نقش می‌کند که نمونه بارز آن فعالیت‌های گسترده علیه نیروهای تکفیری و داعش در خاک سوریه توسط نیروی هوایی این کشور است. 

 

* پیام رزمایش پیامبر اعظم 14

سردار تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه در حاشیه برگزاری رزمایش پیامبر اعظم 14، دفاع از جزایر ایرانی خلیج‌فارس را از اهداف این رزمایش عنوان کرد و پیام آن را صلح و دوستی با کشورهای مسلمان منطقه توصیف کرد. سردار تنگسیری تمرین دفاع از جزایر خلیج‌فارس و حاکمیت و منافعی که در این منطقه راهبردی وجود دارد را از جمله اهداف برگزاری رزمایش پیامبر اعظم(ص) توصیف و تصریح کرد: بیگانگان هزار مایل طی می‌کنند و رزمایش بر مبنای تهدید و علیه قایق‌های تندرو انجام می‌دهند اما خلیج‌فارس خانه ما است و این رزمایش پس از انجام ۱۳ رزمایش در منطقه خلیج‌فارس برگزار می‌شود. 

 دریادار تنگسیری در پایان پیام رزمایش پیامبر اعظم(ص) سپاه را دوستی و همگرایی برای کشورهای مسلمان منطقه توصیف و اظهار کرد: رزمایش ما تهدیدی برای کشورهای دوست و همسایه نیست، بلکه هشدار به کسانی است که بخواهند خللی در امنیت ما ایجاد کنند و ما به عنوان سربازان ملت عزیز و مدافع منافع آنان اجازه سوءاستفاده به دشمنان را نه ‌تنها در خلیج‌فارس، بلکه هیچ نقطه‌ای از جغرافیای ایران اسلامی نخواهیم داد.

***

[پایگاه  آمریکایی «العدید» با «ماهواره نور» رصد شد]

نیروی هوافضای سپاه پاسداران که پیش از این خبر از پایش و رصد منطقه رزمایش پیامبر اعظم۱۴ به وسیله ماهواره نور داده بود، تصاویر تهیه شده توسط ماهواره نور را منتشر کرد. بر اساس این تصاویر، ماهواره نور توانسته است یک تصویر سراسری با رزولوشن بالا را به روش تصویربرداری موزاییکی از پایگاه آمریکایی العدید در قطر که مرکز تجمع نظامیان آمریکایی است تهیه کند. ماهواره نور نخستین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران است که اردیبهشت‌ماه سال جاری توسط نیروی هوافضای سپاه به فضا پرتاب شد و در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین با موفقیت قرار گرفت. پایگاه هوایی العدید که مرکز نیروهای هوایی ارتش آمریکا محسوب می‌شود، بزرگ‌ترین پایگاه هوایی آمریکا در غرب آسیا محسوب می‌شود و به گفته منابع مختلف، ۱۳ هزار تروریست آمریکایی در این پایگاه مستقر هستند. روز گذشته نیز شبکه خبری «سی‌ان‌ان» به نقل از مقام‌های نظامی آمریکایی گزارش داد پس از شلیک موشک‌های بالستیک توسط ایران در چهاردهمین رزمایش پیامبر اعظم، 2 پایگاه نیروهای هوایی سنتکام یعنی «العدید» در قطر و «الظفره» در امارات عربی متحده «برای مدت کوتاهی» در وضعیت آماده‌باش قرار گرفتند و نیروهای آنها به پناهگاه رفتند.

گروه‌ بین‌الملل: هراس رژیم صهیونیستی از وعده جنبش مقاومت حزب‌الله برای گرفتن انتقام رزمنده شهید خود در جریان حمله هوایی به سوریه، باعث شده این رژیم نسبت به افزایش بیشتر نیروهای نظامی در مرز با لبنان اقدام کند. به نوشته روزنامه هاآرتص، ارتش رژیم صهیونیستی شامگاه سه‌شنبه اعلام کرد جهت آماده شدن برای اقدام احتمالی مجدد حزب‌الله، مواضع نظامی خود در مرز با لبنان را تقویت کرده است. در همین رابطه روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحارانوت نوشت «آویو کوخاوی» رئیس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی در جلسه‌ای که دیروز با سران این رژیم داشت تاکید کرد «پیش‌بینی می‌کنیم حزب‌الله بزودی پاسخ می‌دهد و به حادثه روز دوشنبه اکتفا نخواهد کرد؛ به همین دلیل وضعیت هشدار در جبهه شمالی برقرار است». به نوشته این روزنامه، کوخاوی ادعا کرد این رژیم هرکاری برای جلوگیری از وقوع جنگ انجام می‌دهد. در ادامه گزارش این روزنامه آمده است تل‌آویو در روزهای گذشته از طریق مقام‌ها و واسطه‌های بین‌المللی مجددا به حزب‌الله پیام داده که به دنبال آغاز جنگی جدید نیست. بعد از آن بود که «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی برای بررسی حادثه امنیتی اخیر به شمال فلسطین اشغالی رفت و مانند گذشته برای حزب‌الله خط و نشان پوشالی کشید. دیروز همچنین سفیر رژیم صهیونیستی در سازمان ملل برای جبران رسوایی حادثه مضحک روز دوشنبه در مرزهای لبنان با فلسطین اشغالی طبق رویه معمول صهیونیست‌ها طی ادعاهایی حزب‌الله و دولت لبنان را تهدید کرد که همه این اظهارات شتاب‌زده و ضد و نقیض مسؤولان صهیونیست حاکی از دستپاچگی و حجم ترس روانی آنها از اتفاقات اخیر و واکنش حزب‌الله است. پایگاه اطلاع‌رسانی- تحلیلی نانتسوه‌نت هم در گزارش تحلیلی خود با اشاره به گاف بزرگ رژیم صهیونیستی در شمال فلسطین اشغالی نوشت: صرف‌نظر از شکل وقوع حوادث، پرسش موجود که ما را بشدت نگران کرده آن است که چرا ما اصلا وارد چنین وضعیتی شده‌ایم؟ به نوشته این پایگاه، امروز ارتش رژیم صهیونیستی در شرایطی قرار گرفته است که حتی اگر نیروهای حزب‌الله را هم در مقابل خود ببیند از شلیک مستقیم به سوی‌شان واهمه دارد، زیرا نگران آن است که شرایط از آنچه هست دشوارتر شود. 

 

* سکوت ترسناک

با وجود گمانه‌زنی‌ها پیرامون زمان پاسخ حزب‌الله به حمله رژیم صهیونیستی، حزب‌الله جز بیانیه کوتاهی که روز دوشنبه منتشر کرد، هیچ واکنش دیگری به اخبار و گمانه‌ها نداشت. به نظر می‌رسد تحولات اخیر در مرزهای لبنان با فلسطین اشغالی حاکی از «راهبرد جدید حزب‌الله لبنان با عنوان خط‌مشی ابهام» است. عبدالباری العطوان، روزنامه‌نگار سرشناس عرب و سردبیر روزنامه رأی‌الیوم با اشاره به بیانیه حزب‌الله نوشت: عدم اظهارنظر حزب‌الله درباره فعالیت‌های ویژه نظامی علیه دشمن صهیونیستی، نظامیان این رژیم اشغالگر را سردرگم کرده است. حزب‌الله با صدور اطلاعیه‌ای تمام مطالب ابراز ‌شده از سوی رژیم اسرائیل را درباره مقابله با گروهی که سعی داشت با نفوذ از مزارع اشغال شده «شبعا» عملیات چریکی انجام دهد تکذیب کرد اما در همان اطلاعیه تاکید کرد انتقام خون «علی کامل محسن» یکی از نیروهایش که در حمله تجاوزکارانه اسرائیل به حومه فرودگاه «دمشق» شهید شد، حتمی و در راه است. حال پرسش این است: اگر واقعا یکی از گروه‌های وابسته به حزب‌الله از سوی یگان‌های نظامی رژیم صهیونیستی ردیابی و شناسایی شده، پس چرا یگان‌های نظامی این رژیم افراد نفوذ کرده را هدف گلوله‌های خود قرار نداده‌اند و چرا گلوله‌باران مزارع شبعا از سوی اسرائیل به شکل «نمایشی» بوده و به استثنای یک خانه خالی از سکنه، هیچ‌گونه تلفات و خسارات انسانی و مالی به همراه نداشته است؟ عطوان افزود: پاسخ این سوال روشن است و نیازمند شرح و تفصیل نیست؛ رژیم اسرائیل سردرگم و مرعوب، خواهان نبرد با حزب‌الله آن هم در این زمان به خصوص نیست. 

گروه بین‌الملل: پس از آنکه رئیس‌جمهور آمریکا اوایل این هفته با افتخار از مجازات 10 سال زندان برخی معترضان خبر داد و اعلام کرد تاکنون تعداد زیادی از معترضان را به زندان انداخته است، «ویلیام بار» وزیر دادگستری دولت آمریکا هم با حضور در جلسه کنگره آمریکا از سرکوب اعتراضات اخیر علیه نژادپرستی دفاع کرد. وزیر دادگستری آمریکا هنگام ادای شهادت در کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا ادعا کرد: «شورشی‌های خشونت‌طلب و افراد هرج‌ومرج طلب، اعتراضات قانونی را مصادره کرده‌اند». ویلیام بار گفت خشونت‌هایی که در پورتلند، اورگان و دیگر شهرهای آمریکا در حال وقوع است، ارتباطی با اعتراض به قتل «جرج فلوید» شهروند سیاه‌پوست آمریکایی به دست پلیس ندارد. «دیوید سیسیلین» از نمایندگان کنگره ضمن محکوم کردن ادعاهای بار متذکر شد: «ما برای دموکراسی جنگیده‌ایم، برای حق آزادی بیان و شما در تلاش هستید آن را [از مردم] بگیرید». سیسیلین افزود: «بدترین چیز این است که شما این کار را فقط به ‌خاطر پیش بردن دستورکار رئیس‌جمهور و نماسازی برای کارزار تبلیغاتی ترامپ انجام داده‌اید». «جرالد نادلر» رئیس کمیته قضایی مجلس نمایندگان نیز ویلیام بار را به پیش بردن اهداف شخصی دونالد ترامپ متهم کرد و گفت وزارت دادگستری آمریکا به «سایه‌ای از خود ترامپ» تبدیل شده است. نادلر همچنین با اشاره به دادن تخفیف در حکم و تبرئه نزدیکان ترامپ از سوی وزارت دادگستری، ویلیام بار را به سیاسی‌سازی این وزارتخانه متهم کرد. شامگاه سه‌شنبه وزیر دادگستری آمریکا طی بیانیه‌ای اعلام کرد ۲۲ نفر از افرادی که در تظاهرات آخر هفته در نزدیکی ساختمان دادگاه در پورتلند نقش داشتند دستگیر شده‌اند. در بیانیه وزارت دادگستری آمریکا آمده این افراد به دلیل نقشی که در برگزاری این تظاهرات داشتند با اتهام‌های فدرال روبه‌رو خواهند شد. وزارت دادگستری آمریکا گفته دستگیری‌ها به وقایعی که بین ۲۳ تا ۲۶ جولای اتفاق افتاده مربوط می‌شود و این افراد به حمله به مأمور پلیس، تخریب اموال، ایجاد آتش‌سوزی و غارتگری متهم شده‌اند. سخنگوی وزارت دادگستری آمریکا همچنین روز دوشنبه مدعی شده بود از زمان آغاز ناآرامی‌ها در پورتلند، ۷۴ نفر دستگیر و ۶۰ نفر متهم شده‌اند. مساله بازداشت‌ها اخیرا به یکی از سرخط‌های خبری و سوژه‌های اصلی رسانه‌ها در آمریکا تبدیل شده است. اعتراضات ۲ ماه اخیر در شهرهای مختلف آمریکا سبب شده چهره‌ جدیدی از نا‌امنی و مدیریت بحران در ساختار سیاست و حکومت در آمریکا پدید آید. در همین رابطه دکتر فواد ایزدی، رئیس گروه مطالعات آمریکا در دانشگاه مطالعات جهان، در گفت‌وگو با «وطن امروز» به بررسی این مسائل پرداخت. 

***

مهم‌ترین محورهای مصاحبه

***

ویروس کرونا سراسر کشور را فرا گرفته است تا جایی که از ۴۵۷ شهرستان کشور تنها ۳۷ شهرستان سفید است. 

 به گزارش «وطن امروز»، به دلیل رشد بالای آمار ابتلا و مرگ‌و‌میر ناشی از بیماری «کووید-19»، مدتی است وضعیت شهرها و استان‌های کشور از زرد و نارنجی به قرمز کرونایی تغییر می‌یابد تا نگرانی‌ها برای کادر پزشکی بیش از پیش شود. استان‌هایی چون تهران، خراسان رضوی، اصفهان و فارس که تراکم جمعیت زیادی دارند و میزان انتشار ویروس کرونا در این مناطق بیشتر است به دلیل پر بودن ظرفیت تخت‌های بیمارستانی و خستگی کادر پزشکی با مشکلات زیادی مواجهند. معاون بهداشت وزارت بهداشت در این باره گفت: در روز‌های اخیر میزان بستری بیماران مبتلا به کرونا در تهران به مرحله‌ای رسید که در وضعیت قرمز قرار گرفت. علیرضا رئیسی اعلام کرد: از ۴۵۷ شهرستانی که داریم فقط ۳۷ شهرستان سفید است، ۱۰۵ شهرستان زرد و بقیه نارنجی و قرمز است. بر این اساس، اکثریت مناطق کشور درگیری دارند و اکنون وضعیت ۲۶ استان‌مان قرمز است، البته وقتی اعلام می‌کنیم که یک استان قرمز است، به این معنا نیست که تمام شهرهای آن استان قرمز است، بلکه به این معناست که مجموع بستری‌های استان در میزانی قرار گرفته که به عنوان قرمز از آن نام می‌بریم. در جایی که قرمز است، به این معناست که طی ۲ هفته روزانه به طور میانگین به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر، بیش از ۳ نفر بستری می‌شوند که آمار بسیار بالایی است. رئیسی ادامه داد: رنگ قرمز به این معناست که میزان بستری در حال افزایش است. از طرفی حداقل میانگین بستری برای بیماران‌مان حدود ۶ تا ۷ روز است و در‌ آی‌سی‌یو این میزان افزایش می‌یابد. بر همین اساس در استان‌هایی که قرمز اعلام می‌کنیم، مردم باید بسیار مراقب باشند تا توان نظام سلامت و تخت‌ها بتواند جوابگو باشد. رئیسی درباره شیوه‌نامه‌های برگزاری مراسم عزاداری محرم نیز گفت: همه ایرانیان و شیعیان و آزادگان دنیا، عاشق امام حسین(ع) هستند و شاید مراسم عزاداری ماه‌‌های محرم و صفر جزو مردمی‌ترین مراسمی است که در کشور برگزار می‌شود اما باید در کنار این موضوع چند نکته را هم در نظر بگیریم. از نظر دیدگاه بهداشتی هرگونه تجمع بالای ۱۰ نفر ریسک ابتلا به کرونا را بالا می‌برد. این ۱۰ نفر هم باید به صورت حفاظت شده و با حفظ فاصله و استفاده از ماسک تجمع کنند. از طرفی فضا نیز بسیار مهم است. اگر در فضای سربسته باشید و تهویه مناسب نباشد، قطعا ریسک ابتلا بالا می‌رود. 

 

* ۸۵ درصد مردم ماسک بزنند آمار کرونا پایین می‌آید

استفاده از ماسک مهم‌ترین شیوه جلوگیری از ابتلا و انتشار ویروس کروناست. معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه الان رعایت پروتکل‌های بهداشتی به حدود ۷۵ درصد رسیده است، گفت: اگر ۸۵ درصد مردم ماسک بزنند آمار کرونا پایین می‌آید. رئیسی با اشاره به اهمیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در پیشگیری از انتقال ویروس کرونا، گفت: براساس ارزیابی‌هایی که اردیبهشت ۹۹ داشتیم، قریب به ۸۰ درصد کل کشور پروتکل‌ها را رعایت می‌کردند که این عدد در خرداد به ۲۰ درصد رسید. وی در ارتباط با استفاده از ماسک، گفت: با اجباری شدن استفاده از ماسک از ۱۵ تیر ۹۹ تاکنون، این شاخص در کل کشور به حدود ۶۸ درصد و در ادارات دولتی به ۸۴ درصد رسیده است. معاون بهداشت وزارت بهداشت ادامه داد: انتظار داریم استفاده از ماسک افزایش یابد. معمولا بالای ۸۵ درصد استفاده از ماسک اثر مستقیم خودش را می‌گذارد. وی همچنین درباره وضعیت برگزاری کنکورهای سراسری، گفت: فعلا تاریخ برگزاری کنکور سرجای خودش است و قرار شده در 4 روز برگزار شود. رئیسی درباره زمان کاهش ابتلا و مرگ ناشی از کرونا در کشور، گفت: اول باید بدانیم که این ویروس همچنان ناشناخته است و شیوع آن در بسیاری از کشورها دوباره افزایش یافته است. این ویروس سریعا همه چیز را دور می‌زند. این همه از رمدسیویر صحبت می‌کنیم اما هنوز این ویروس داروی ثابت‌شده‌ای ندارد. فعلا راهی جز رعایت پروتکل‌های بهداشتی نداریم. 

 

* آمادگی وزارت بهداشت برای کمک گرفتن از روحانیت و مداحان جهت برگزاری مراسم محرم

برگزاری مراسم محرم و صفر با توجه به ارادتی که شیعیان به این ایام باعظمت دارند نگرانی‌هایی را برای مسؤولان حوزه بهداشت کشور ایجاد کرده است که شیوع این بیماری مشکل‌آفرین نشود. وزیر بهداشت در این باره گفت: در این وزارتخانه به عنوان افرادی که معتقد به بزرگداشت ایام سوگواری امام حسین(ع) هستیم، آمادگی کامل داریم از ظرفیت‌های بی‌بدیلی که در روحانیت، جامعه مداحان و هیأت‌های مذهبی است، برای برگزاری مراسم محرم کمک بگیریم. سعید نمکی در نشست بررسی پروتکل‌های بهداشتی ایام عزاداری محرم و صفر، اظهار داشت: محرم به عنوان یک ماه باعظمت برای شیعیان کشور مطرح است و با روشی که مقام معظم رهبری هم فرمودند؛ هم باید عظمت عشق به سالار شهیدان و شهدای کربلا را بتوانیم به گونه‌ای به تصویر بکشیم و هم در جهان به عنوان مدافعان سلامت و به عنوان الگویی از شیعه که مراقب سلامت مردم سرزمین‌مان هستیم، مطرح شویم. وی اضافه کرد: از طرف دیگر ممکن است دشمنان ما از هرگونه حربه برای ضربه زدن به حیثیت تشیع و بویژه کشورمان که پرچمدار راستین قیام حضرت اباعبدالله(ع) است، استفاده کنند. ما و همکاران‌مان در وزارت بهداشت به عنوان افرادی که معتقد به بزرگداشت ایام سوگواری شهادت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و یاران باوفایش هستیم، آمادگی کامل داریم از ظرفیت‌های بی‌بدیلی که در روحانیت، جامعه مداحان و هیأت‌های مذهبی است، کمک بگیریم که هم محرمی با تکیه بر عظمت عاشورا و قیام حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) داشته باشیم و هم شاهد کاهش اضطراب و گرفتار نشدن شیعیان به کرونا باشیم.

 

* ۴۰۲۷ بیمار در شرایط وخیم

آمار فوتی‌های کرونا پس از مدتی به زیر 200 نفر در یک شبانه‌روز رسید. سخنگوی وزارت بهداشت روز گذشته اعلام کرد: طی ۲۴ ساعت گذشته ۲ هزار و ۶۳۶ بیمار جدید مبتلا به «کووید-۱۹» در کشور شناسایی شدند و یکهزار و ۶۰۴ نفر از آنها در مراکز درمانی بستری شدند. سیما سادات‌لاری گفت: مجموع بیماران «کووید-۱۹» در کشور به ۲۹۸ هزار و ۹۰۹ نفر رسید. وی افزود: متاسفانه در طول ۲۴ ساعت گذشته ۱۹۶ بیمار «کووید-۱۹» جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۱۶ هزار و ۳۴۳ نفر رسید. سادات‌لاری همچنین گفت: ۴۰۲۷ نفر از بیماران مبتلا به «کووید-۱۹» در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند.

 

* دستور قالیباف به کمیسیون آموزش در مورد کنکور

رئیس مجلس شورای اسلامی خواستار پیگیری نگرانی‌های موجود درباره برگزاری کنکور سراسری از سوی کمیسیون ‫آموزش و تحقیقات مجلس شد. به گزارش ایسنا، محمدباقر قالیباف در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «بسیاری از دانش‌آموزان عزیز داوطلب ‫کنکور‬ و خانواده‌های محترم آنان، نگران پیامدهای برگزاری آزمون سراسری در شرایط فعلی هستند. از کمیسیون ‫آموزش و تحقیقات‬ خواستم به فوریت و به دقت، ابعاد مختلف این موضوع را با حضور متخصصان بررسی کنند و در صورت لزوم آن را از مراجع ذی‌صلاح پیگیری نمایند».‬‬‬

***

گروه اقتصادی:  بانک مرکزی روز گذشته گزارش تحولات بازار مسکن شهر تهران در تیرماه سال جاری را منتشر کرد. در این گزارش شاخص‌های مختلف بخش مسکن در شهر تهران اعم از تعداد معاملات، قیمت واحدهای معامله شده، سهم واحدهای نوساز و کلنگی از کل معاملات، سهم مناطق مختلف از معاملات و برخی دیگر از شاخص‌های این حوزه اندازه‌گیری شده است.

مهم‌ترین شاخص اندازه‌گیری شده در این گزارش، قیمت واحدهای مسکونی معامله شده در مناطق مختلف شهر تهران است. طبق گزارش بانک مرکزی، میانگین قیمت هر متر مربع واحد مسکونی معامله شده در مناطق بیست‌ودوگانه شهر تهران حدود 21 میلیون تومان گزارش شده که نسبت به ماه قبل معادل 4/10 درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل 6/56 درصد افزایش داشته است. بنا بر این گزارش، بیشترین میانگین قیمت معاملات در منطقه یک ثبت شده به طوری که این شاخص در منطقه یک 3/45 میلیون تومان به ازای هر متر مربع گزارش شده است. در مقابل اما منطقه 18 با میانگین قیمت 6/9 میلیون تومان به ازای هر متر مربع، ارزان‌ترین واحدهای مسکونی معامله شده را از آن خود کرده است. طبق این گزارش، در تیر ماه سال جاری تعداد 14 هزار و 47 معامله واحد مسکونی در شهر تهران ثبت شده که منطقه 5 با 9/14 درصد بیشترین سهم معاملات را در اختیار داشته است. کمترین تعداد معاملات هم مربوط به منطقه 19 با 80 فقره معامله گزارش شده است.

نکته دیگر مندرج در گزارش بانک مرکزی از تحولات مسکن تیرماه شهر تهران، سهم قابل توجه معاملات واحدهای مسکونی کوچک‌مقیاس از کل معاملات است. طبق گزارش بانک مرکزی، سهم واحدهای کوچک‌تر از 60 متر مربع از کل معاملات شهر تهران معادل 6/26 درصد بوده، در حالی که این شاخص در فروردین سال جاری معادل 9/22 درصد گزارش شده است. افزایش شدید قیمت مسکن در ماه‌های اخیر را می‌توان یکی از عوامل مهم رونق گرفتن واحدهای مسکونی نقلی دانست. در واقع بسیاری از مردم برای جبران کاهش قدرت خرید خود بر اثر تورم افسارگسیخته، مجبور به رو آوردن به خرید واحدهای مسکونی کوچک‌تر شده‌اند.

رونق گرفتن خرید و فروش واحدهای مسکونی کوچک‌مقیاس البته تنها یک بخش از تبعات ناشی از تورم افسارگسیخته ماه‌های اخیر بخش مسکن است. آسیب دیگر این مسأله، افزایش سهم واحدهای مسکونی فرسوده از کل معاملات شهر تهران است. طبق گزارش بانک مرکزی، سهم واحدهای مسکونی با عمر بیش از 20 سال در تیرماه سال جاری معادل 2/12 درصد است. این در حالی است که این شاخص در ماه مشابه سال 98 معادل 12 درصد و در ماه مشابه سال 97 معادل 4/10 درصد بوده است. این روند به معنای رونق گرفتن تدریجی معاملات واحدهای مسکونی فرسوده (کلنگی) از کل معاملات است. در مقابل سهم واحدهای مسکونی نوساز از کل معاملات روندی نزولی به خود گرفته است. طبق گزارش‌های بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن، سهم واحدهای با عمر کمتر از 5 سال از کل معاملات واحدهای مسکونی شهر تهران در تیرماه سال جاری معادل 6/38 درصد بوده، در حالی که همین شاخص بر‌ای ماه مشابه سال قبل معادل 2/40 درصد و برای ماه مشابه سال 97 معادل 8/43 درصد گزارش شده است. کاهش سهم واحدهای نوساز و افزایش سهم واحدهای فرسوده از کل معاملات واحدهای مسکونی شهر تهران در سال‌های گذشته، نشانگر این واقعیت است که عموم مردم برای در امان ماندن از بار سنگین تورم، مجبور به خرید واحدهای مسکونی کوچک‌تر و فرسوده شده‌اند.

 

* رشد شدید نرخ اجاره‌بها

رشد قیمت‌ها در بازار مسکن البته محدود به معاملات واحدهای ملکی نیست و واحدهای استیجاری هم مشمول افزایش شدید قیمت شده است. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد بازار اجاره‌بها بویژه از سال 97 به این سو دچار تلاطم شدید شده است به طوری که شاخص تورم نقطه به نقطه در برخی ماه‌ها به حدود 40 درصد هم رسیده است. رشد شدید اجاره‌بها امسال هم ادامه داشت تا جایی که دولت مجبور شد برای حمایت از مستاجران طرح وام ودیعه را تصویب کند. با این حال اندکی پس از مطرح شدن این تصمیم، مساله شرعی این نوع تسهیلات مطرح شد.

***

علی مغانی: تابستان ۹۹، در روزهایی که استقلال افتان و خیزان لیگ را ادامه می‌دهد، هواداران استقلال در «گذشته» مانده‌اند؛ پاییز ۹۸ و روزهایی که آبی‌ها بی‌رحم‌ترین تیم لیگ بودند. حق هم دارند. استقلال بعد از ۶ فصل پرحادثه که ناکامی‌ها پررنگ‌تر از موفقیت‌ها بود، در قواره یک «قهرمان» ظاهر شده بود. این فقط عقیده هواداران متعصب استقلال نبود، حتی مربیان تیم‌هایی که با استقلال روبه‌رو می‌شدند هم در مصاحبه‌های مطبوعاتی به این مسأله اذعان می‌کردند اما یک اتفاق تلخ از سر بی‌تدبیری و سوءمدیریت، همه چیز را زیر ‌و ‌رو کرد. 

 با رفتن استراماچونی، ناکامی و شکست، آرام‌ آرام به اردوی استقلال خزید. «تیم بی‌مربی» در 2 بازی خانگی آسان، 5 امتیاز را مفت از دست داد و تیمی که در هفته سیزدهم صدرنشین بود، بعد از خداحافظی با مربی ایتالیایی و ورود فرهاد مجیدی تا امروز حتی رنگ «۲ برد پیاپی» در لیگ را هم ندیده است. وضعیت این روزهای استقلال را با رقیب دیرینه‌اش پرسپولیس مقایسه کنید که در نیم‌فصل گابریل کالدرون را از دست داد اما در ۱۵ بازی اخیر، ۱۴ برد به دست آورده است!

 در شرایط فعلی، حتی قهرمانی در جام حذفی هم نمی‌تواند موفقیت بزرگی برای استقلالی‌ها تلقی شود، چرا که در تاریخ این باشگاه هیچ‌وقت سابقه نداشته بین 2 قهرمانی استقلال در بالاترین سطح فوتبال (لیگ یا جام باشگاه‌های تهران) 8 سال وقفه بیفتد. با این وضعیت، آنچه هوادار ناراضی را سر شوق می‌آورد، وعده «بازگشت استراماچونی» به تیم است؛ وعده‌ای که اگر چه هیچ مقام رسمی به شکل صریح آن را مطرح نکرده اما زمزمه‌های آن در شبکه‌های اجتماعی آغاز شده است. 

 استراماچونی در کمتر از ۶ ماه حضورش در ایران اثبات کرد به‌ رغم خصوصیات اخلاقی منحصر به فردش و روحیه ناسازگارش، به لحاظ فنی چه مربی بادانشی است. در اینکه او دوران بسیار موفقی را پشت سر گذاشت هیچ تردیدی نیست و چه بسا اگر امروز مربی استقلال بود، لیگ نوزدهم سرنوشت دیگری داشت اما بیایید کمی واقع‌بین باشیم؛ در همین روزها که هشتگ «استراماچونی را برگردانید» در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، استقلال به خاطر پرداخت نکردن بدهی ۳۵۰ هزار دلاری بویان نایدنوف، موقتا از 3 پنجره نقل و انتقالاتی محروم شده و به محض اینکه پول هافبک سابقش را فراهم کند، با چالش ‌طلب 550  هزار دلاری وینفرد شفر روبه‌رو خواهد شد. 

 بعد از آن نوبت خود استراماچونی می‌رسد که پرونده شکایتش در فیفا هنوز به حکم قطعی نرسیده اما از شواهد اینگونه برمی‌آید که احتمالا آبی‌ها مجبور خواهند شد یکی از سنگین‌ترین غرامت‌های تاریخ باشگاه را به او بپردازند. این مربی ایتالیایی تقاضای دریافت یک سال و نیم باقیمانده از قراردادش را کرده که اگر در این پرونده پیروز شود، استقلال ناگزیر است بیش از یک میلیون و 500 هزار یورو غرامت بپردازد. 

 از اینکه استراماچونی در تیزر پخش مسابقه اینترمیلان و اسپال، به هوادارانش در ایران پیام می‌دهد، می‌توان اینگونه برداشت کرد که خود او هم تمایل دارد دوباره در استقلال کار کند اما برای استخدام مجدد استراماچونی، باید قرارداد تازه‌ای با او بست. قراردادی که غرامت قبلی را پاک نمی‌کند و باید دوباره با او سر میز مذاکره نشست و تعهد میلیون دلاری تازه‌ای امضا کرد. 

 در روزهایی که با هر تغییر «کانال» دلار، فوتبال ایران بیشتر به پرتگاه ورشکستگی نزدیک می‌شود و استقلال هم مثل سایر باشگاه‌ها، با مشکلات مالی شدیدی روبه‌رو است، وعده بازگشت استراماچونی از جانب هر کسی که باشد، بیشتر به «رویا‌فروشی» شباهت دارد تا نقشه‌ای مبتنی بر واقعیت. اگر وضعیت درآمدزایی فوتبال، همینی باشد که امروز هست، استقلال لااقل به این زودی قادر به جذب استراماچونی و مربیانی در سطح او نیست. این واقعیت تلخی است که هواداران استقلال باید آن را بپذیرند. 

 

* وقتی ۷، دست ۷ را گرفت

تیم فوتبال استقلال موفق شد در دیدار معوقه هفته بیست‌وسوم لیگ برتر فوتبال، مقابل پارس‌جنوبی‌جم با نتیجه

۲ بر صفر به برتری برسد. گل دوم استقلال در این بازی در حالی توسط شیخ دیاباته به ثمر رسید که این مهاجم گل اول را نیز پایه‌گذاری کرده بود. به نظر می‌رسد این روز‌ها مهاجم مسلمان اهل مالی آبی‌پوشان حسابی به کمک فرهاد مجیدی آمده و دست او را در شرایط سخت گرفته است. 

این بازیکن با عملکرد خوب خود در بازی‌های اخیر استقلال دوباره به روز‌های اوجش بازگشته و علاوه بر حضور در کار‌های تیمی و ترکیبی، بخوبی از پس وظیفه گلزنی‌اش برمی‌آید. نمایش او باعث شده هواداران استقلال وی را تحسین کنند و از عملکردش رضایت داشته باشند. یکی از نکات جالب توجه اینجاست که دیاباته شماره 7 تیم استقلال را برتن می‌کند؛ شماره‌ای که پیش از این متعلق به فرهاد مجیدی، سرمربی کنونی استقلال بود. مجیدی هم درست مثل دیاباته در شرایط سخت به کمک تیمش می‌آمد و حالا دیاباته دقیقا نقش او را اجرا می‌کند.

***

نوید مؤمن: یک: همگان به یاد دارند در سال 1996 چه فاجعه‌ای در قاره آفریقا رخ داد. آن زمان، شرکت واکسن‌سازی و آزمایشگاهی «فایزر» که پایگاه اصلی آن در نیویورک قرار دارد، اقدام به تست غیرقانونی واکسن «مننژیت» در شهر «کانو» واقع در نیجریه کرد. ده‌ها کودک نیجریایی بر اثر این آزمایش، جان خود را از دست داده یا به بیماری‌های غیر‌قابل علاج از جمله نابینایی و ناشنوایی مبتلا شدند. شرکت فایزر مدت‌ها این جنایت را کتمان کرد و حتی نسبت به شکایت خانواده قربانیان نیز واکنشی نشان نمی‌داد. سرانجام با افشای جزئیات دهشتناک این جنایت جمعی، شرکت فایزر سال 2009 میلادی (پس از 13 سال) به پرداخت جریمه نقدی به خانواده قربانیان محکوم شد! 

فراتر از آن، عقیم‌سازی غیرارادی ساکنان آفریقا از طریق ارسال واکسن‌های آغشته به فاکتورهای عقیم‌کننده، نه‌تنها در قرن بیستم (قرن گذشته)، بلکه در حال حاضر ادامه دارد. به عنوان مثال سال 2017 میلادی، پزشکان کنیایی متوجه شدند واکسن‌های ارسالی از سوی سازمان جهانی بهداشت- که به واسطه شرکت‌های غربی به آفریقا فرستاده شده بود- حاوی موادی است که منجر به عقیم‌سازی ناآگاهانه مصرف‌کنندگان می‌شود. 

دو: امروز هم در بحبوحه شیوع ویروس کرونا در جهان قرار داریم. ماه مارس (‌اسفند‌ماه) امسال، «ژان پل میرا» رئیس بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان «کوشن» پاریس و «کمیل لشت» مدیر مرکز تحقیقات پزشکی فرانسه، در مصاحبه‌های جنجالی تأکید کردند آزمایش واکسن کرونا باید در کشورهای آفریقایی انجام شود و در صورت مثبت بودن نتایج آزمایش، این واکسن در دیگر نقاط دنیا نیز مورد استفاده قرار گیرد! اگرچه سازمان جهانی بهداشت و بسیاری از نهادهای مستقل حقوق بشری، این مواضع را محکوم کردند و آن را «نژادپرستانه» دانستند اما شرکت‌های داروسازی و آزمایشگاهی در غرب، کماکان مصرند تست واکسن‌های خود را در قاره آفریقا انجام دهند! این جنایت آشکار، در سایه سکوت نهادهای رسمی حقوق بشری از جمله سازمان ملل متحد رخ می‌دهد. 

سه: اما مکانیسم تست غیرقانونی واکسن کرونا در کشورهای آفریقایی چگونه است؟ شرکت‌های آزمایشگاهی در غرب، چندین راهکار را در نظر گرفته‌اند؛ نخست اینکه از طریق انعقاد قراردادهای مخفی با برخی دولت‌های آفریقایی، به برخی مناطق قبایلی و دورافتاده این قاره دسترسی پیدا کرده و بدون هیچ‌گونه جنجال و سر‌و‌صدایی و در سکوت محض خبری، تست واکسن‌های خود را روی کودکان، زنان و مردان انجام می‌دهند.

این روشی است که طی دهه‌های گذشته، بارها از سوی شرکت‌های دارویی و آزمایشگاهی پیاده و اجرا شده است. هدف شرکت‌های آزمایشگاهی غرب، مخفی‌سازی هرگونه تلفات احتمالی انسان‌ها در جریان این آزمایش‌هاست. 

دومین روش شرکت‌های آزمایشگاهی غرب، واکسیناسیون شهروندان آفریقایی به بهانه فلج ‌اطفال و دیگر بیماری‌های عفونی است. در این روش، فردی که مورد آزمایش قرار می‌گیرد، هرگز تصور نمی‌کند شرکت‌های آزمایشگاهی مشغول آزمایش واکسن دیگری روی بدن وی هستند! اگر در نهایت نیز افرادی در این آزمایش‌ها جان خود را از دست داده یا دچار اختلالات و آسیب‌های دیگر شدند، این شرکت‌ها مدعی «خطای پزشکی» در جریان آزمایش‌ها شده و از خود بابت «هجمه عامدانه» به جان انسان‌ها سلب مسؤولیت می‌کنند. 

چهار: در حال حاضر، شرکت‌های دارویی و آزمایشگاهی در آمریکا و اروپا در صدد آزمایش واکسن کرونا روی ساکنان آفریقا هستند؛ این در حالی است که محدوده جغرافیایی اتحادیه اروپایی (با توجه به میزان شیوع کرونا نسبت به جمعیت کشورها)، اصلی‌ترین کانون شیوع کرونا طی ماه‌های گذشته بوده است. قواعد آزمایشگاهی- پزشکی می‌گوید تست واکسن باید روی ساکنان مناطقی صورت گیرد که ابتلای بیشتری به ویروس داشته‌اند. با این حال، شرکت‌های اروپایی از آغاز شیوع «کووید-19‌» تاکنون در صدد شیوع اولیه ویروس در آفریقا بوده‌اند تا به این بهانه، تست واکسن کرونا را روی ساکنان این قاره انجام دهند. نکته تأسف‌بار اینکه بسیاری از شرکت‌های آزمایشگاهی غرب، حتی دست به تهدید دولت‌های آفریقایی زده و به آنها تأکید کرده‌اند ارسال گسترده داروها و واکسن‌های تولیدشده از سوی آنها در قبال سایر بیماری‌ها و عفونت‌ها، منوط به همکاری آنها در انجام تست واکسن کرونا در کشورهای‌شان است. به عبارت بهتر، شرکت‌های آزمایشگاهی غرب از برخی سران آفریقایی خواسته‌اند چشمان خود را به صورت عامدانه روی این جنایت بسته و درباره آن ابراز بی‌اطلاعی کنند! 

پنج: آخرین نکته اینکه حتی اگر آزمایش غیرقانونی واکسن کرونا روی ساکنان آفریقا نتیجه مثبت و بدون تلفات داشته باشد- که امکان آن بسیار بعید است- واکسن‌های آزمایش‌شده در اختیار آنها قرار نمی‌گیرد! آمریکا و برخی کشورهای غربی طی ماه‌های گذشته، دست به پیش‌خرید محصولات دارویی و واکسن‌های تولید‌شده از سوی شرکت‌های دارویی و آزمایشگاهی غرب ‌زده و قصد دارند انحصار توزیع آن را در جهان- با مبلغی بسیار زیادتر از هزینه تمام‌شده- بر عهده بگیرند. آیا سازمان‌های بین‌المللی مدعی حقوق بشر کماکان می‌خواهند در برابر این جنایت همه‌جانبه سکوت کنند؟!

میثم محیط*: «بسیاری از تحلیلگران می‌گویند نظم جهانی لیبرال با ظهور چین و انتخاب دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا به پایان رسید اما اگر جو بایدن در انتخابات نوامبر ترامپ را شکست دهد، آیا او باید برای احیای این نظم تلاش کند؟ احتمالا خیر! بلکه باید آن را [با نظمی دیگر] جایگزین کند». این صحبت‌های جدید ژوزف نای، اندیشمند مطرح آمریکایی و تئوری‌پرداز نظریه قدرت نرم است که معتقد است نه تنها نظم جدید رو به پایان است بلکه حتی بایدن هم در صورت انتخاب نباید به فکر بازگرداندن آن باشد بلکه باید برای نقش بیشتر در نظم جایگزین فعال شود!! فوکویاما نظریه‌پرداز پایان دنیا نیز به صورت مصداقی‌تر وارد این بحث شده و با برشمردن اثرات کرونا بر دنیا معتقد است قدرت جهانی به سمت شرق چرخش خواهد کرد، چرا که آسیای شرقی بهتر از اروپا و ایالات‌متحده توانست در مدیریت این بحران موفق باشد. این اعتراف برای چرخش در عرصه قدرت در سطح روابط بین‌الملل در سطح اندیشمندان محدود نمانده و حتی سیاستمدارانی مانند جوزپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی، آنگلا مرکل و وزرای اقتصادی این اتحادیه نیز این موضوع را بر زبان آورده‌اند که به پایان عصر آمریکایی در روابط بین‌الملل رسیده‌ایم و باید برای بعد از آن آماده شویم! شاید این خبر برای هیچ کشوری به اندازه ایران خوشحال‌کننده نباشد؛ کشوری که 42 سال است موجودیت خود را در تعارض با نظم دوقطبی سابق با شعار «نه شرقی، نه غربی» و تک‌قطبی بعد از فروپاشی شوروی با «استقلال‌خواهی»، شکل داده است. کشوری که با استفاده از تجربه‌های تاریخی خود در زمان قاجار- که جولانگاه دخالت‌های خارجی شد- و تصویری ضعیف و مستعمره را از خود در سطح بین‌الملل تثبیت کرد و زمان پهلوی که بعد از اعلام بی‌طرفی در جنگ جهانی اشغال و پل پیروزی متفقین شد، دیگر معتقد نبود خزه است و برای رشد نیاز به دیوار انگلیس و آمریکا دارد. ایران بعد از انقلاب 57 برای تثبیت خود به عنوان کشوری مستقل و پاک کردن تصویر قبلی از خود به عنوان کشوری وابسته در عرصه بین‌الملل، مسیر سختی در پیش داشت که برای این مهم جنگ 8 ساله و سخت‌ترین تحریم‌های تاریخ علیه کشور را تحمل کرد اما هزینه‌های استقلال‌خواهی، اکنون ایران را به کشوری مستقل و تأثیرگذار در خاورمیانه تبدیل کرده است که می‌تواند براساس منافع ملی و نه فشار خارجی برای خود تصمیم بگیرد و اتحادها و ائتلاف‌هایی را بر اساس منافع خود شکل دهد که می‌توان نمود آن را در سوریه، عراق، یمن و حتی ونزوئلا با اتحاد با بازیگران مختلف دید! هر چند آمریکا مانع اصلی استقلال‌خواهی ایران جدید است و از هیچ تلاشی برای برگرداندن ایران به نظام سابق دریغ ندارد اما ایران حتی در مسیر مذاکرات هسته‌ای نیز با پیش‌شرط قبول غنی‌سازی توسط طرف‌های غربی وارد مذاکره شد و بعدتر با خروج ترامپ حاضر به هیچ‌گونه کوتاه آمدن از اصول خود نشد و این پیام را بیش از پیش به غرب منتقل کرد که دیگر چاره‌ای جز پذیرفتن ایران جدید و مستقل در عصر جدید ندارد. هر چند آمریکا با چنگ و دندان نشان دادن به دنیا با تهدید اروپا به خاطر همکاری با چین و همکاری برجامی با ایران، تهدید ترکیه به خاطر خرید جنگنده از روسیه و جنگ تجاری با چین و حتی تهدید اسرائیل به کاهش مناسبات اقتصادی با چین در تلاش است هنوز نظم سابق را زنده نگه دارد اما واقعیت‌هایی مانند سرپیچی عریان چین از تحریم‌های آمریکا و خرید رسمی نفت از ایران و عدم همراهی کشورهای مختلف خاصه چین و روسیه در نشست‌های شورای امنیت عبث بودن این تلاش‌ها را نشان می‌دهد! اکنون ایران به پاس تحمل هزینه استقلال در زمان چرخش توزیع قدرت در سطح بین‌الملل، ترسی از تهدید و تحریم آمریکا ندارد و می‌تواند در این برهه به خاطر منفعت ملی به عنوان کشوری مستقل با ابرقدرت‌های در حال شکل‌گیری مانند چین که به لطف ضعیف شدن آمریکا بی‌باک‌تر عمل می‌کند، بر اساس برد‌- برد قرارداد ببندد که نمود آن را می‌توان در تهیه سند همکاری راهبردی 2 طرف دید که هم به پاس بازار بزرگ و ظرفیت خارق‌العاده چین که همه دنیا و حتی بیشتر از همه خود آمریکا را وسوسه می‌کند، می‌تواند بهترین گزینه برای اقتصاد ایران برای رشد و توسعه باشد- در حالی که آمریکا با 12 شرط هنوز رویای تسلیم شدن ایران را دارد و اروپا حتی جرأت ندارد در مسیر تعهدات برجامی خود گام مستقل بردارد- و هم برای چین که به دلیل نداشتن قدرت سیاسی همتراز با قدرت اقتصادی و نداشتن فرهنگی که قابلیت جهانی شدن در حد ابرقدرتی داشته باشد رابطه با قدرت منطقه‌ای مانند ایران می‌تواند تلاش‌های آمریکا برای جلوگیری از نفوذ چین در خاورمیانه را کم‌اثر کند- نمود آن را امروز در عراق و لبنان می‌بینیم- بسیار مفید باشد. قطعا مناسبات مستقل ایران با چین به مانند مناسبات ایران و عراق، ایران و سوریه، ایران و روسیه و بتازگی ایران و ونزوئلا توسط آمریکا و همراهانش تاب آورده نمی‌شود و با تنها سلاح باقیمانده خود یعنی جنگ روانی به تخریب آن و جلوگیری از اثر مثبت آن بر بازار اقتصادی روی خواهند آورد؛ شایعاتی مانند خرج پول مردم در عراق و سوریه یا مجانی دادن انرژی به ونزوئلا و... اما قطعا استفاده درست ایران از این اتحادها و ائتلاف‌ها باعث پررنگ شدن نقش جمهوری اسلامی در مناسبات بین‌المللی در آینده و تثبیت به عنوان قدرتی اثر‌گذار خواهد شد؛ ان‌شاءالله.

*کارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه دانشگاه شیراز

محمدعلی صمدی*: بهمن‌ماه 60، برای ساختار امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی، مقطعی تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز بود. از سویی در منطقه عملیاتی «چذابه» واقع در شمال استان «خوزستان» نبردی سهمگین علیه متجاوزان بعثی جریان داشت و فرماندهان سپاه در«اتاق جنگ» قرارگاه کربلا، در تب‌و‌تاب حفظ مناطق آزاد‌شده در عملیات «طریق‌القدس» عرق پیشانی می‌آوردند و از سوی دیگر، نیروهای واحد جنگ شهری سپاه و پاسداران کمیته‌های انقلاب اسلامی در تهران، برای وارد کردن ضربه‌ای تعیین‌کننده به تشکیلات و ‌دار و دسته‌ رجوی در شمال شهر تهران، لحظه‌شماری می‌کردند. میان نیروهای ارتش صدام و مسعود رجوی یک تفاوت جدی وجود داشت؛ ژنرال‌های بعثی، طی 5 ماه قبل، ضربات خردکننده‌ای از ماشین جنگی ایران خورده بودند و حساب کار دست‌شان آمده بود که بعد از عزل بنی‌صدر، اتفاق جدیدی در نیروهای مسلح حریف‌شان افتاده است (هجوم سنگین و بی‌سابقه ارتش عراق به نقطه محدود اما سرنوشت‌ساز «چذابه» تلاشی بود برای به دست گرفتن ابتکار عمل از دست پاسداران و ارتشیان ایرانی؛ هجومی سخت که از 17 بهمن آغاز شد و طی نزدیک به 2 هفته، به یکی از سخت‌ترین و خونین‌ترین عملیات‌های تاریخ دفاع‌ مقدس تبدیل شد) اما تشکیلات سازمان منافقین، سرمست از کشتن رؤسای قوا، چندین نماینده مجلس و ده‌ها مدیر و مسؤول عالی‌رتبه کشور (آن هم بدون تحمل خسارات جدی به ساختارهای خود)، توانمندی تشکیلات امنیتی نوپایی را که برای مقابله با گروهک‌های شورشی تأسیس شده بود، به هیچ می‌گرفتند و اساسا پاسداران سپاه و کمیته را در قواره رویارویی با خود نمی‌دانستند(!) یک بار دیگر، غرور و خودبرتربینی این سازمان که تا مغز استخوان نیروهایش نفوذ کرده بود، کار را برای رزمندگان یگان‌های جنگ شهری سپاه و کمیته تسهیل کرد. 

در ابتدای تابستان 60 و نخستین روزهای رویارویی با خرابکاران و آدم‌‌کشان سرسپرده به رجوی، تخمین ‌زده می‌شد سازمان، 30 هزار عضو مسلح و آماده عملیات در کشور دارد و نظر به اینکه هدف اصلی منافقین، براندازی و به دست گرفتن قدرت است، قوای خود را در تهران متمرکز کرده است. پس از فجایع هفتم تیر و هشتم شهریور، هیچ کدام از نهادهای امنیتی کشور، اعم از «واحد اطلاعات سپاه»، «کمیته‌های انقلاب اسلامی»، «اطلاعات نخست‌وزیری» و«دادستانی انقلاب» برای مواجهه با چنین تهدیدی، آمادگی لازم و کافی را نداشتند. امنیت داخلی کشور، تقریبا به همان وضعی دچار شده بود که استان‌های مرزی در مواجهه با ارتش عراق در پاییز 59 پیدا کرده بودند؛ تهدیدی تجربه‌نشده و بزرگ که در ابتدای امر، با چند ضربه خونبار، جبهه انقلاب را دچار انفعال کرده بود اما این بار، بر‌خلاف ماه‌های اولیه جنگ با متجاوزان بعثی، نیروهای انقلابی با سرعتی غیرقابل تصور انسجام پیدا کرده و تمام‌قد وارد میدان شدند (دقیقا به دلیل نبود مانعی مانند بنی‌صدر و یکصدایی کشور در مواجهه با خطر). صدها خانه تیمی و صدها نفر از منافقین در سراسر کشور، خصوصا شهرهای بزرگ، توسط سبزپوشان کمیته و سپاه، به اصطلاح زیر ضربه رفتند و تعقیبی گسترده برای دستیابی به مرکزیت سازمان، خصوصا موسی خیابانی، مهدی ابریشمچی و محمد ضابطی آغاز شد. اوایل دی‌ماه، «جعفر...» یکی از اعضای سازمان که چند ماه قبل، به واسطه پدرش تسلیم سپاه شد و مشخص شد از محافظان مهدی ابریشمچی بوده، آدرس حدودی 3 خانه تیمی را در 3 منطقه زعفرانیه، یوسف‌آباد شمالی و خیابان بوستان به واحد اطلاعات سپاه ارائه کرد و مدعی شد این خانه‌ها هنوز تخلیه نشده‌اند و مرکزیت سازمان احتمالا به این خانه‌ها تردد دارند. عملیات تعقیب و مراقبت، به مدت 45 روز در مناطق مزبور انجام گرفت و در نهایت مشخص شد موسی خیابانی و اشرف ربیعی (همسر مسعود رجوی) در خانه زعفرانیه و مهدی ابریشمچی و همسرش مریم قجر در خانه یوسف‌آباد و محمد حیاتی (یکی دیگر از اعضای مهم مرکزیت سازمان) در خانه خیابان بوستان، مستقر هستند. با رسیدن به نتیجه قطعی، سرعت عمل در انجام عملیات واجب بود، چرا که هر لحظه امکان داشت به واسطه نفوذی‌های سازمان، اطلاعات لو ‌رفته و این فرصت تاریخی از دست برود اما یک مشکل جدی وجود داشت که امروز غیرقابل قبول به نظر می‌آید: کمبود نیروی لازم برای حمله به هر 3 خانه در یک زمان. شاید منافقین هم از چنین فقر نیروهای عملیاتی در واحدهای جنگ شهری سپاه و کمیته اطلاع داشتند که احساس خطر جدی نمی‌کردند. در نهایت تصمیم بر این شد که تمرکز عمده نیروهای عملیات بر خانه زعفرانیه باشد و پس از اتمام کار آن، 2 خانه دیگر مورد حمله قرار گیرند. 19 بهمن‌ماه 60، عملیات علیه مقر موسی خیابانی، قائم‌مقام مسعود رجوی و فرمانده نظامی سازمان، آغاز شد و پس از چند ساعت، با هلاکت او و چند نفر دیگر از اعضای مؤثر تشکیلات (و تنها با یک شهید از پاسداران کمیته) به پایان رسید. حین عملیات، بر اثر اشتباهی، سکوت رادیویی شکسته شد و نیروهای مستقر در 2 خانه دیگر احساس خطر کرده، اقدام به تخلیه شخصیت‌های مهم کردند. مهدی ابریشمچی و همسرش مریم، زیر چشمان مأموران مراقبت سپاه که دستوری برای حمله و سوزاندن موقعیت خود نداشتند، از خانه یوسف‌آباد گریختند و محمد حیاتی هم محل خود را ترک کرد. پاسداران، بلافاصله پس از پایان عملیات در زعفرانیه، به خانه‌های دیگر نیز حمله بردند اما فقط با اعضای جزء درگیر شدند. با همه این توصیفات، عملیات مذکور- که در تاریخ به عنوان «ضربه 19 بهمن» شهرت یافت- مرکزیت سازمان را در داخل کشور از بین برد و برای نخستین ‌بار، سازمان منافقین را متوجه قدرت جدیدی نمود که بی‌سر و صدا شکل گرفته و در یک روز توانسته بود 3 مقر اصلی هدایت تشکیلات در داخل کشور را زیر ضربه ببرد. 

پایان بهمن‌ماه 60، رزمندگان هر 2 جبهه داخلی و خارجی، پیروزمندانه در تدارک ضربات بعدی به دشمنان بودند. در خوزستان، شناسایی‌ها برای اجرای عملیات فتح‌المبین با شدت جریان داشت، در تهران اما به دست آوردن سرنخ برای ادامه کار کمی مشکل بود. در جیب موسی خیابانی، کاغذی حاوی یک شماره تلفن(بدون نام و نشانی خاص) پیدا شد که همه امیدها به آن بود. 

* تاریخ‌نگار، پژوهشگر و نویسنده