پاسخ به غلط زیادی ترامپ
گروه سیاسی: وزیر امور خارجه دیروز در حاشیه مراسم بزرگداشت شهدای خدمت در حسینیه امام خمینی(ره) به مواضع اخیر مقامات آمریکایی علیه برنامه غنی‌سازی ایران واکنش نشان داد و با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب گفت: امروز مقام معظم رهبری در سخنان‌شان تکلیف را کاملا مشخص کردند. رهبر انقلاب در بیانات روز گذشته‌شان با تذکر به طرف آمریکایی تاکید کردند: «حرف‌های آمریکایی‌ها درباره اینکه اجازه غنی‌سازی به ایران نمی‌دهیم، غلط زیادی است و جمهوری اسلامی سیاست و روش خود را در این زمینه دنبال خواهد کرد». عراقچی نیز با اشاره بیانات صریح مقام معظم رهبری اظهار داشت: «آنچه ما شاهد هستیم مواضعی کاملا غیرمعقول و غیرمنطقی طی چند روز گذشته از سوی آمریکایی‌ها ارائه و علنی شد که با پاسخ فوری ما هم روبه‌رو شد. بحث غنی‌سازی اصلا مساله‌ای نیست که از نظر ما قابل مذاکره باشد. من پاسخ صریح را در چند روز گذشته دادم. امروز هم مقام معظم رهبری تکیلف را کاملا مشخص کردند».
وی افزود: «ما برای اصول و مواضع خودمان که حقوق مردم ایران را تامین می‌کند وارد مذاکره شدیم و به هیچ‌وجه از این حقوق کوتاه نخواهیم آمد». وزیر امور خارجه همچنین در گفت‌وگو با یکی دیگر از خبرنگاران حاضر در حسینیه امام خمینی درباره بیانات رهبر انقلاب درباره «یاوه‌گویی» آمریکایی‌ها در مذاکرات گفت: «به نظرم ایشان لُب کلام را فرمودند. ما در چند روز گذشته واقعا شاهد مواضعی از سوی آمریکایی‌ها بودیم که با هیچ منطقی سازگار نیست و مذاکرات را با مشکل مواجه می‌کند. به همین دلیل است که ما زمان دور بعد مذاکرات را هنوز تعیین نکرده‌ایم». عراقچی تصریح کرد: «یک تاریخی برای دور بعد مذاکرات پیشنهاد شده است که ما هنوز آن را نپذیرفته‌ایم».
* مواضع آمریکایی‌ها چه بود؟
اشاره عراقچی به مواضع چند روز گذشته مقامات آمریکایی مربوط به سخنان استیو ویتکاف، نماینده ترامپ در مذاکرات و مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، همچنین کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید است. روبیو اخیرا خطاب به رسانه‌ها گفته بود: «اگر قادر باشید در هر سطحی غنی‌سازی انجام دهید، اساساً توانایی غنی‌سازی تا سطح تسلیحاتی را هم به سرعت خواهید داشت. این یک واقعیت اساسی است و همه از آن خبر دارند و همین موضوع مشکلی بود که در توافق اوباما وجود داشت اما هدف نهایی اینجا ساده است؛ اینکه ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند». ویتکاف هم که ظاهرا مواضع معتدل‌تری داشت، اخیرا در یک چرخش عجیب همان مواضع روبیو را مطرح کرد. ویتکاف در چند روز گذشته پا را فراتر نهاد و گفت: ما خط قرمز واضحی داریم که غنی‌سازی است. ما حتی نمی‌توانیم اجازه یک درصد توانمندی غنی‌سازی را بدهیم. ما پیشنهادی به ایرانی‌ها ارائه کرده‌ایم که فکر می‌کنیم بدون بی‌احترامی به آنها به بخش‌هایی از این مساله می‌پردازد. از این رو، این حائز اهمیت است. ما می‌خواهیم در این زمینه به راهکاری دست یابیم و فکر می‌کنیم می‌توانیم. وی تصریح کرده بود: همه چیز از دیدگاه ما، با توافقی آغاز می‌شود که شامل غنی‌سازی نیست. نمی‌توانیم چنین چیزی داشته باشیم، چرا که غنی‌سازی امکان تسلیحاتی‌سازی (برنامه هسته‌ای) را فراهم می‌کند. ما اجازه رسیدن یک بمب اتم به اینجا را نمی‌دهیم. کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید هم روز دوشنبه با تایید حرف‌های ویتکاف و روبیو گفته بود: «همان‌طور که «ویتکاف» و «روبیو» تأکید کردند، ادامه غنی‌سازی اورانیوم ایران یک خط قرمز است».
وزیر امور خارجه پیش‌تر در واکنش به سخنان ویتکاف در صفحه ایکس خود نوشته بود: در مذاکرات مربوط به برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، طرف‌های آمریکایی ما طبعاً آزادند برای مهار فشار گروه‌های ذی‌نفوذ - عوامل بدخواهی که دست‌کم در دولت‌های پیشین دستور کار را تعیین می‌کردند - هر آنچه را در فضای عمومی لازم می‌دانند، بیان کنند. عراقچی افزوده بود: اما ایران تنها مسؤول رفتار خود است و از همین رو، سیاست ما پرهیز از مذاکره در عرصه عمومی است؛ بویژه با توجه به شکاف‌های فزاینده‌ای که این روزها میان مواضع علنی و خصوصی طرف آمریکایی؛ نیز نوسانات هفتگی در موضع‌گیری‌های آنان دیده می‌شود.
وی تصریح کرده بود: موضع ما در قبال حقوق ایران به عنوان عضو پیمان عدم اشاعه (NPT) کاملا روشن و غیرقابل تفسیر است. هیچ سناریو یا وضعیتی وجود ندارد که در آن ایرانیان اجازه دهند از آن حقوق محروم شوند. تسلط بر دانش غنی‌سازی، یک دستاورد بومی است که زحمات زیادی برای آن کشیده شده است؛ دستاوردی که حاصل سال‌ها تلاش علمی و ازخودگذشتگی‌های چشمگیر با اهدای مال و جان است. وزیر امور خارجه همچنین نوشته بود: اگر ایالات متحده واقعا در پی آن است ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد، دستیابی به یک توافق در دسترس است و ما آماده‌ایم برای جلوگیری همیشگی از تحقق چنین سناریویی وارد گفت‌وگوهای جدی شویم. در هر حال، غنی‌سازی در ایران - چه توافقی حاصل شود، چه نشود- ادامه خواهد یافت.
* تذکر جدی به ترامپ
فرمایشات روز گذشته رهبر انقلاب در انتقاد صریح از آمریکایی‌ها نشان داد ایران در حال انتقال یک پیام مهم به طرف آمریکایی است. ایران در دولت سیزدهم نیز مذاکراتی غیرمستقیم با دولت آمریکا داشت که آن مذاکرات به نتیجه نرسید. اکنون نیز با توجه به رفتار و بدعهدی و زیاده‌خواهی ترامپ، در ایران این احتمال داده می‌شود که سرنوشت این مذاکرات همانند مذاکرات غیرمستقیم دولت سیزدهم با دولت بایدن شود، لذا ایران به واسطه تجربه‌ای که از این موضوع به دست آورده، نگرانی چندانی ندارد. موضع ایران درباره غنی‌سازی کاملا مشخص است. اگر دولت ترامپ می‌خواهد این مذاکرات به سرنوشت مذاکرات دولت سیزدهم ایران و دولت بایدن دچار نشود، باید دست از زیاده‌خواهی برداشته و واقعیات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران را بپذیرد. در ایران اکنون یک انسجام کامل میان همه ارکان تصمیم‌گیرنده درباره مذاکرات هسته‌ای وجود دارد. قطعا مقامات ایران پشت‌پرده اصرار طرف آمریکایی بر توقف و تعطیلی برنامه غنی‌سازی را می‌دانند.
این قبیل اصرارها جز ایجاد شائبه مبنی بر همدستی با رژیم صهیونیستی برای تضعیف قدرت بازدارندگی ایران، معنای دیگری ندارد. بنابراین بدیهی است ایران اصرار دولت ترامپ بر تعطیلی غنی‌سازی را در راستای تهدیدات سخت قلمداد کرده و واکنش لازم را نشان خواهد داد. آنچه دیروز رهبر انقلاب مطرح کردند و وزیر امور خارجه نیز پس از آن، مواضع ایران را تشریح کرد، در واقع یک تذکر سخت و هشدار جدی به طرف آمریکایی بود. اگر قرار است مذاکرات صحنه بدعملی و شیطنت و زیاده‌خواهی دولت آمریکا باشد، جمهوری اسلامی ایران قطعا پاسخ مناسب را خواهد داد.
***
تخت‌روانچی: آمریکایی‌ها نمی‌دانند چه می‌خواهند
معاون سیاسی وزارت امور خارجه به مواضع ضد و نقیض آمریکایی‌ها درباره مذاکرات واکنش نشان داد و با اشاره به سخنان اخیر ویتکاف که گفته بود ایرانی‌ها حتی حق غنی‌سازی یک درصدی هم ندارند، گفت: «آمریکایی‌ها خودشان هم نمی‌دانند دنبال چه چیزی هستند».
مجید تخت‌روانچی با بیان اینکه مواضع متضاد آمریکایی‌ها مانعی در روند مذاکرات است، اظهار کرد: این جور مواضع متضاد یا متناقض بی‌تاثیر نیست. نشان می‌دهد خودشان نمی‌دانند دنبال چه چیزی هستند. ویتکاف یک بار گفت ایران بیشتر از 3.67 درصد غنی‌سازی نیاز ندارد. اینکه موضع ما چه هست به کنار؛ منظورم درباره صحبت ویتکاف است. او بعد از آن روز یکشنبه (29 اردیبهشت) گفت یک درصد هم قابل پذیرش نیست. مشخص نیست موضع‌شان چیست و این جالب نیست که شما اینطور به صورت علنی صحبت کنید.
تخت‌روانچی عنوان کرد: اینگونه مواضع روی فضای مذاکرات تأثیر می‌گذارد ولی باید ببینیم در عمل در مذاکره چه می‌گویند و صحبت‌ها و مواضع‌شان چیست. بحث غنی‌سازی بسیار کلیدی است، حساسیت‌ها و مواضع و حقوق ما را می‌دانند، بنابراین ببینیم در عمل چه موضعی اتخاذ می‌کنند. وی همچنین گفت: هنوز زمان و مکان دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا تعیین نشده است. معاون سیاسی وزارت امور خارجه درباره مطلع کردن طرف‌های برجام (۳ کشور اروپایی و روسیه و چین) از روند مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا هم گفت: ما همیشه یکی از کارهایی که بلافاصله بعد از هر دور گفت‌وگو انجام می‌دهیم این است که کشورهای اروپایی و چین و روسیه را در جریان گفت‌وگوها قرار می‌دهیم. بعضی مواقع با سفر به پایتخت‌ها این کار انجام می‌شود و در همین باره به مسکو و پکن رفتیم یا مقامات آنها به تهران آمدند و حضوری در سطوح معاونان صحبت کردیم یا توسط سفرا آنها را مطلع کردیم و این روند از گذشته وجود داشته است.
تخت‌روانچی در پاسخ به این پرسش که آیا برای برگزاری نشست‌های کارشناسی که پیش از این یک دور با اروپا و یک دور هم با چین و روسیه برگزار شد، برنامه‌ای تنظیم شده است، اظهار کرد: فعلا برنامه خاصی برای نشست کارشناسی با اروپا در برنامه ما نیست و با چین و روسیه صحبت‌هایی شده که اگر لازم بود انجام شود.
معاون وزیر خارجه درباره همکاری‌های ایران و آژانس و گفت‌وگوها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز بیان کرد: با آژانس کار می‌کنیم و آقای گروسی مدیرکل آژانس به ایران آمد و آپارو معاونش هم به تهران آمد. همکاری‌های ما با آژانس خوب است و امیدواریم همکاری‌ها ادامه داشته باشد تا روند کارمان با آژانس روی مسیر صحیح قرار گیرد.