رضا رحمتی: بی‌تردید، سفر دونالد ترامپ به تل‌آویو نه یک حرکت عادی دیپلماتیک، بلکه نمادی آشکار از شکست استراتژیک رژیم صهیونیستی و متحدانش در دستیابی به اهداف اعلام‌شده پس از حادثه ۷ اکتبر بود. این سفر که در پی آن دیدار با مقامات مصری برای «اجلاس شرم‌الشیخ» برنامه‌ریزی شده بود، در حالی انجام شد که 2 سال از آغاز یکی از خونبارترین و مخرب‌ترین عملیات‌های نظامی در غزه گذشت و تل‌آویو نه‌تنها نتوانست «حماس» را نابود کند، بلکه برای بازپس‌گیری اسرای خود نیز ناچار به پذیرش مذاکره و تبادل اسرا شد. این واقعه را می‌توان نقطه عطفی تاریخی و سرآغاز افول امنیتی رژیم و شکل‌گیری جریان «فرسایش تاریخی و دائمی» اسرائیل دانست؛ چه اینکه هیچ‌یک از مولفه‌های بازیابی امنیت رژیم در این 2 سال تحصیل نشد.
1- شکست در عرصه نظامی: ادعای اولیه بنیامین نتانیاهو و ژنرال‌های ارتش صهیونیستی، «نابودی کامل حماس» و «بازگرداندن امنیت» بود اما پس از ماه‌ها بمباران بی‌امان، کشتار ده‌ها هزار غیرنظامی و تخریب کامل زیرساخت‌های غزه، مقاومت فلسطین از بین نرفت. توانایی حماس در شلیک راکت به شهرک‌های صهیونیست‌نشین حتی در روزهای آخر جنگ، گواهی بر این مدعاست. این جنگ بیش از آنکه توان نظامی حماس را تحلیل ببرد، تابوی شکست‌ناپذیری ارتش اسرائیل را در هم شکست.
2- شکست در عرصه امنیتی: یکی از اصلی‌ترین دلایل توجیه‌گر این جنگ گسترده، آزادی اسرا بود. با این حال، رژیم صهیونیستی پس از گذشت این زمان طولانی و تحت فشار بی‌سابقه خانواده‌های اسرا که به یک جنبش اجتماعی تبدیل شده بود، ناچار شد برای آزادی آنان به میز مذاکره برود مذاکره‌ای که خود به رسمیت شناختن طرف مقابل و ناتوانی در دستیابی به اهداف با ابزار زور بود.
3- افول مشروعیت بین‌المللی: جنایات جنگی آشکار رژیم صهیونیستی در غزه، موجی از خشم و محکومیت جهانی را برانگیخت. دادگاه لاهه، سازمان ملل متحد و بسیاری از کشورهای جهان، اقدامات اسرائیل را محکوم کردند. سفر ترامپ در حالی انجام شد که جایگاه بین‌المللی تل‌آویو به پایین‌ترین سطح خود در دهه‌های اخیر رسیده.
4- بحران سیاسی داخلی: جامعه اسرائیل امروز بیش از هر زمان دیگری قطبی و بحران‌زده است. دولت افراطی نتانیاهو با اختلافات داخلی عمیق، اعتراضات گسترده خیابانی و بی‌اعتمادی عمومی مواجه است. سفر رئیس‌جمهور آمریکا به تل‌آویو، نه برای حمایت، بلکه برای نظاره این شکست، بر عمق این بحران می‌افزاید.
5- تغییر معادلات منطقه: مقاومت فلسطین ثابت کرد می‌توان در برابر یکی از مجهزترین ارتش‌های جهان ایستادگی کرد. این امر الهام‌بخش جنبش‌های مقاومت در منطقه شده و معادلات امنیتی رژیم صهیونیستی و متحدانش را به کلی بر هم زده است. محور مقاومت امروز از موضعی قوی‌تر به تحولات منطقه می‌نگرد.
تحولات اخیر، پیامدهای اجتناب‌ناپذیری برای آینده روابط اسرائیل و مقاومت فلسطین خواهد داشت که با توجه به روند اتفاقات 2 سال گذشته برخی از آنها عبارت است از:
الف- تثبیت گفتمان مقاومت: شکست پروژه «نظم‌سازی جدید» اسرائیل در غزه، بزرگ‌ترین پیروزی را برای گفتمان مقاومت به ارمغان آورد و این پیام را مخابره کرد که راهبرد مذاکره و سازشِ بدون پشتوانه مقاومت، به بن‌بست رسیده و تنها راه حفظ حقوق، ایستادگی و مقاومت است.
ب- تشدید بحران رژیم صهیونیستی: فشارهای داخلی برای برکناری نتانیاهو و تشکیل دولت تحقیق افزایش خواهد یافت. جامعه اسرائیل با یک سوال امنیتی - استراتژیک بنیادین مواجه است: «راهبرد امنیتی بعد چیست؟»؛ پس از آنکه نشان داده شد قدرت نظامی خالص حتی در یک منطقه کوچک مانند غزه نیز پاسخگو نیست.
پ- بازتعریف نقش قدرت‌های خارجی: نقش ایالات متحده به عنوان حامی بی‌قید و شرط رژیم صهیونیستی، بیش از پیش در محافل بین‌المللی و افکار عمومی جهان مورد نقد قرار گرفته است. این موضوع می‌تواند در بلندمدت بر روابط واشنگتن - تل‌آویو تأثیر بگذارد.
ت- احیای مساله فلسطین: مساله فلسطین که سال‌ها در حاشیه سیاست جهانی قرار داشت، یکباره به کانون اصلی توجه تبدیل شد. این احیا فرصت‌های جدیدی را در اختیار فلسطینیان برای پیشبرد خواسته‌های‌شان در عرصه بین‌المللی قرار می‌دهد.
ث- آینده غزه: نه‌تنها طرح‌های «نظم‌سازی» اسرائیل با شکست مواجه شد، بلکه مدل حکمرانی آینده غزه نیز آنگونه که ترامپ رسانه‌ای کرده، نخواهد بود. واضح است هر طرحی بدون در نظر گرفتن نقش تعیین‌کننده نیروهای مقاومت فلسطین، محکوم به شکست است.
ج- آینده مبهم امنیت رژیم: رژیم صهیونیستی از نظر امنیتی در آستانه ورود به تاریک‌ترین و مبهم‌ترین دوره خود از زمان تأسیس قرار گرفته است. شکست مفتضحانه در غزه ثابت کرد این رژیم حتی با پشتیبانی بی‌قیدوشرط ابرقدرت جهان، قادر به تأمین «امنیت» ساکنان خود نیست. این ناتوانی، ریشه در یک پارادوکس وجودی دارد: امنیت واقعی در گرو عدالت و صلح است اما ساختار وجودی رژیم بر پایه اشغال، آپارتاید، ترور، قتل‌عام، نسل‌کشی و نفی حقوق مردم فلسطین بنا شده است. بنابراین هرگونه «امنیت‌سازی» موقت و شکننده خواهد بود، چرا که هرگز به ریشه‌های اصلی تولید ناامنی، یعنی اشغال و ستم پرداخته نمی‌شود. آینده امنیتی تل‌آویو، آینده‌ای است محکوم به چرخه معیوب خشونت؛ دوری که در آن عملیات نظامی موقتاً صدای مقاومت را خاموش می‌کند اما خشم و نفرت فزاینده‌ای را بارور می‌کند که در نهایت به شکل انفجاری شدیدتر ظاهر خواهد شد.
چ- فرسایش دائم و از دست رفتن عامل بازدارندگی: استراتژی امنیتی تاریخی رژیم همواره بر «بازدارندگی» مطلق استوار بوده است؛ ایجاد چنان رعب و وحشتی که دشمنان را از اقدام بازدارد اما جنگ غزه تابوی بازدارندگی را برای همیشه شکست. مقاومت نه‌تنها نترسید، بلکه توانست ضربات مهلکی بر پیکره رژیم صهیونیستی وارد کند. اکنون رژیم با یک تهدید امنیتی چندوجهی و فرسایشی مواجه است؛ از راکت‌های مقاومت در غزه و لبنان گرفته تا حملات فردی در کرانه باختری و تهدیدات منطقه‌ای دوربرد. این وضعیت، ارتش اشغالگر را در حالت بسیج دائمی قرار داده و اقتصاد و جامعه رژیم را فرسوده خواهد کرد. دیگر نه «پیروزی» بزرگ در کار است و نه «صلح» پایدار، بلکه تنها دور باطلی از درگیری‌های کم‌شدت و پرشدت در انتظار است که پایان آن مشخص نیست.
ح- فروپاشی دروغ امنیتی و بحران اعتماد داخلی: مهم‌ترین موضوع برای آینده، «فروپاشی روایت امنیتی» است که دهه‌ها به شهروندان رژیم القا شده بود. شهرک‌نشینان که قرار بود در پناه «قدرت برتر» در امنیت زندگی کنند، اکنون خود را در خط مقدم تهدید می‌بینند. اعتماد به وضعیت نظامی - امنیتی که ستون فقرات موجودیت رژیم است، بشدت ترک برداشته است. این بحران اعتماد، جامعه را به سمت قطبی شدن بیشتر و هرج‌ومرج داخلی سوق خواهد داد.
در چنین شرایطی، حتی اگر رژیم بتواند با زور سرنیزه نظم ظاهری را برقرار کند، «احساس امنیت» که اساس ثبات یک جامعه است، برای نسل‌ها از بین رفته است. آینده امنیتی اسرائیل، آینده یک قلعه محاصره شده است که دیوارهای آن ترک خورده و ساکنانش هر لحظه انتظار فروریزی آن را می‌کشند. شکست در غزه، نه‌تنها یک شکست نظامی، بلکه شکست یک پروژه سیاسی - امنیتی چند دهه‌ای بود که اکنون آن را کارنامه سیاه نتانیاهو و همپیمانانش حمل می‌کند. آینده از آن مردمی است که بر خاک خود ایستاده و با ازجان‌گذشتگی، نقشه شوم دشمنان را به ویرانی کشانده‌اند.