امید دوباره

محمد رشوند: شامگاه سه‌شنبه شهر دوبی، شبی روشن از جنس دل‌نگرانی و امید بود؛ جایی که تیم‌ ملی ایران پس از روزهای نه‌چندان درخشان، توانست دوباره طعم برد را بچشد. پیروزی ۲ گله برابر تانزانیا شاید ساده به نظر برسد اما در معنای درونی‌اش نشانی از «شروع دوباره» دارد. تیمی که ۳ بازی پیاپی رنگ برد ندیده بود، حالا از فشار ذهنی فاصله گرفت و دوباره لبخند را به اردویش بازگرداند. هرچند حریف آفریقایی در حد و اندازه رقبای جدی نبود اما همین برد هم می‌تواند نقطه عطفی باشد برای بازسازی روحیه، نظم و اعتماد در تیمی که بشدت به آن نیاز داشت.
* بازسازی آرام و تدریجی
امیر قلعه‌نویی در این اردو، برخلاف عادت همیشگی‌اش، تصمیم گرفت دست به تغییر بزند. او میانگین سنی تیم را پایین آورد و چند بازیکن جوان را به ترکیب اصلی آورد تا هوای تازه‌ای در تیم جریان پیدا کند. این تصمیم، اگرچه ریسک خودش را داشت اما پیام مثبتی به اردو تزریق کرد: هیچ‌ کس در تیم‌ ملی صاحب‌ جای ثابت نیست. همین نگاه باعث شد حتی بازیکنان باتجربه هم با انگیزه بیشتری وارد میدان شوند.
در جریان بازی، ایران نمایش منسجمی داشت؛ اگرچه گاهی ریتم تیم کند می‌شد اما در قیاس با دیدارهای گذشته نظم بیشتری در خطوط سه‌گانه دیده می‌شد. مالکیت توپ بالاتر بود، انتقال سریع‌تری از دفاع به حمله شکل گرفت و ۲ گل بازی، حاصل هماهنگی و دقت در تصمیم‌گیری نهایی بود. با این حال، همچنان ضعف‌هایی در فاز دفاعی مشهود است؛ بویژه در بازگشت‌های کند مدافعان پرسن و سال و فاصله زیاد میان هافبک‌های میانی که گاهی فضاهای خطرناکی در اختیار حریف قرار داد.
* حریفی برای بازگشت اعتماد به نفس
تانزانیا تیمی در حال بازسازی است و در رده‌بندی جهانی جایگاه بالایی ندارد اما گاهی یک پیروزی ساده می‌تواند بیش از یک نتیجه مهم، «کارکرد روحی» داشته باشد. تیم‌ ملی در ماه‌های گذشته زیر فشار انتقادات بود؛ از سبک بازی گرفته تا انتخاب بازیکنان و ترکیب تاکتیکی. در چنین شرایطی، بردن تیمی حتی ضعیف‌ به منزله آرام‌سازی فضا و بازگرداندن تمرکز به کادر فنی است.
تانزانیا با ترکیبی جوان پا به میدان گذاشت و در بسیاری از لحظات بازی بیشتر به آزمون و خطا مشغول بود تا رقابت. با این حال، حضور چنین حریفی فرصت خوبی بود تا برخی بازیکنان تیم‌ ملی در فضایی کم‌تنش، خود را نشان دهند. جوانانی که شاید در بازی‌های بزرگ‌تر مجال خودنمایی پیدا نکنند، حالا شانس پوشیدن لباس  ملی را تجربه کردند.
* میان امید و واقع‌گرایی
این پیروزی را نباید بزرگ‌تر از اندازه واقعی‌اش دانست اما نباید هم نادیده‌اش گرفت. تیم‌ ملی در چند ماه گذشته با بحران اعتماد و بی‌انگیزگی روبه‌رو بود. حالا با این برد، انرژی تازه‌ای در اردو جریان یافته. مهم‌تر از نتیجه، نوع واکنش بازیکنان پس از بازی بود؛ چهره‌هایی آرام‌، شوخی‌های صمیمانه و حس همدلی در اردوی تیم ملی. این همان چیزی است که قلعه‌نویی همیشه بر آن تأکید دارد: «بردن فقط در زمین نیست، در ذهن هم باید پیروز شوی».
با این حال، کارشناسان معتقدند این تیم هنوز از انسجام تاکتیکی لازم برای مقابله با حریفان جدی‌تر برخوردار نیست. در برابر تیم‌هایی در رده‌های بالاتر، ساختار دفاعی شکننده می‌شود و خلاقیت در حمله کاهش می‌یابد. شاید وقت آن رسیده کادر فنی علاوه بر حفظ روحیه، با نگاهی واقع‌گرایانه‌تر به رفع ایرادهای ساختاری بپردازد؛ از چیدمان مدافعان تا طراحی حملات از کناره‌ها که در این بازی کمتر دیده شد.
* چالش‌های پیش رو
برنامه تیم‌ ملی تا جام جهانی، پر از بازی‌های تدارکاتی است که می‌تواند مسیر این تیم را روشن کند. قلعه‌نویی در این راه به ثبات فکری نیاز دارد؛ نه اسیر هیجان برد شود و نه رسانه‌ها و پیشکسوتان با یک شکست دیگر همه چیز را زیر سؤال ببرند. فوتبال ملی، برخلاف لیگ باشگاهی، مجالی برای آزمون‌های پی‌درپی ندارد. هر بازی، تصویری است که در ذهن مردم می‌ماند. پس هر تغییر باید سنجیده باشد. اگر روند فعلی با همین آرامش و منطق پیش رود، می‌توان امیدوار بود تیم‌ ملی به مرور به ترکیبی متعادل‌تر و خلاق‌تر خواهد رسید؛ تیمی که در آن نه فقط بازیکنان، بلکه تفکر مربیگری نیز رشد کند.
* احترام به تلاش، نه اغراق در نتیجه
آنچه در این پیروزی ارزشمند است، نه فقط گل‌های زده، بلکه بازگشت به مسیر تلاش و تمرکز است. هواداران فوتبال ایران هم باید با نگاهی منصفانه‌تر قضاوت کنند؛ انتقاد لازم است اما تخریب بی‌وقفه نه. این تیم در حال پوست‌اندازی است و نیاز دارد حمایت و نقد همزمان را تجربه کند.
قلعه‌نویی و همکارانش باید بدانند اعتماد هوادار تنها با نتیجه به‌دست نمی‌آید، بلکه با «حس پیشرفت» بازسازی می‌شود.
اگر در بازی‌های آینده نشانه‌های پیشرفت تاکتیکی دیده شود، حتی یک تساوی هم می‌تواند ارزشمندتر از پیروزی باشد.
* پایان باز، راهی روشن
در پایان، برد مقابل تانزانیا نه افتخار بزرگی است و نه اتفاق کوچک، بلکه قدمی آرام و ضروری برای بازگشت به آرامش بود. تیم‌ ملی ایران هنوز با استانداردهای جهانی فاصله دارد اما مسیر درست از همین بازی‌ها می‌گذرد؛ از تمرین، از جسارت در تغییر و از پذیرش اشتباه. در جهانی که فوتبال به سرعت می‌چرخد، ثبات و صبوری گنجی است که هر تیمی ندارد. شاید این بار، تیم‌ ملی ما آن را یافته باشد.
* نیمکت‌نشینی دروازه‌بان شماره یک
در شبی که تیم‌ ملی دوباره لبخند را تجربه کرد، خبری غیرمنتظره پیش از آغاز بازی توجه‌ها را جلب کرد: علیرضا بیرانوند، دروازه‌بان اصلی سال‌های اخیر فوتبال ایران، نیمکت‌نشین بود. مردی که نامش با خاطرات بزرگ ملی گره خورده، این‌بار از روی نیمکت، تماشاگر پیروزی هم‌تیمی‌هایش برابر تانزانیا بود. تصمیم امیر قلعه‌نویی برای کنار گذاشتن بیرانوند از ترکیب، نه از سر بی‌اعتمادی، بلکه نشانه‌ای از رویکرد حرفه‌ای‌تر در تیمی است که دیگر با نام‌ها زندگی نمی‌کند، بلکه با آمادگی آشتی کرده.
بیرانوند در ماه‌های گذشته روزهای پرچالشی را پشت سر گذاشت. محرومیت چند ماهه ناشی از اختلاف با پرسپولیس و حواشی مکرر باعث شد از شرایط مسابقه دور بماند. بازگشت او با رأی تعلیق موقت محرومیتش از سوی دادگاه CAS صورت گرفت و بلافاصله هم از سوی قلعه‌نویی به اردوی تیم‌ ملی دعوت شد. سرمربی تیم‌ ملی که همیشه به او اعتماد ویژه‌ای داشته، بی‌درنگ جای شماره یک را به او سپرد اما آنچه در دیدار مقابل روسیه رخ داد، نشانی از بیرانوند همیشگی نداشت. خروج‌های اشتباه، ارسال‌های ناهماهنگ و واکنش‌های کم‌جان، یادآور روزهای اوج نبود. حتی آمار ساده بازی هم مهر تأییدی بود بر این افت فنی: بیش از ۱۵ بار واگذاری توپ به حریف و دریافت نمره فنی پایین از رسانه‌های بین‌المللی. در چنین شرایطی، نیمکت‌نشینی او در دیدار دوستانه دوم برابر تانزانیا تصمیمی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسید. سیدپیام نیازمند که در هفته‌های اخیر در لیگ برتر درخشش کم‌نظیری داشته و چند کلین‌شیت پیاپی را به نام خود زده، فرصت بازی پیدا کرد و با آرامش و تمرکز، دروازه ایران را بسته نگه داشت. شاید تانزانیا حریفی در سطح آزمون بزرگ نبوده باشد اما عملکرد مطمئن نیازمند نشان داد رقابت برای پیراهن شماره یک حالا جدی‌تر از همیشه است.
بیرانوند در فوتبال ایران نمادی از اراده و بازگشت است؛ بارها سقوط کرده و دوباره برخاسته. شاید این نیمکت‌نشینی هم بخشی از همان مسیر پرفراز و نشیب باشد که او را ساخته. تصمیم قلعه‌نویی، هرچند سخت اما پیام روشنی دارد: هیچ جایگاهی در تیم‌ ملی تضمینی نیست، حتی برای مردی که پنالتی رونالدو را گرفته باشد. اگر بیرو دوباره تمرکز و انگیزه همیشگی‌اش را بازیابد، بازگشتش به ترکیب اصلی تنها زمان می‌خواهد، نه شانس. تیم‌ ملی از رقابت درون‌تیمی سود می‌برد و شاید همین جدال آرام میان ۲ دروازه‌بان، در نهایت به سود تیم‌ ملی تمام شود.