حباب

گروه اقتصادی: قیمت دلار که هفته گذشته به 105 هزار تومان رسیده بود، دیروز یکشنبه به محدوده 85 هزار تومان سقوط کرد. این تغییر قیمت در نتیجه نگرانی دلالان بازار ارز از ادامه کاهش قیمت‌ها بود که بعد از آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط به وقوع پیوست. این موضوع نشان می‌دهد که رشد دلار در ۳ ماه گذشته حبابی بوده است. در حال حاضر هیچ محدوده مشخصی برای کف قیمت دلار قابل پیش‌بینی نیست اما از آنجا که قیمت ارز توافقی 68 هزار تومان بوده و معاملات آن چند ماهی است در این محدوده انجام شده، می‌توان پیش‌بینی  کرد نرخ 68 هزار تومان ارز توافقی که قبلا با دلار آزاد محدوده 80 هزار تومان مچ شده بود هماهنگی پیدا کند، به همین دلیل احتمالا افت قیمت دلار تا این نرخ ادامه‌دار شود. در شرایطی که نرخ  دلار در بازار آزاد افت کرده قیمت آن در بازار توافقی نیز تعدیل شده است. همین موضوع باعث شده احتمال سقوط قیمت دلار در بازار توافقی نیز وجود داشته باشد.
بازار طلا نیز شرایط مشابهی با ارز دارد؛ هرچند قیمت اونس جهانی در چند وقت اخیر جهش قابل توجهی داشته و رکوردزنی کرده اما قیمت طلا در ایران به نسبت نرخ ارز در روزهای اخیر روند نزولی داشته است. البته صندوق‌های طلا در بورس با افت 9 و 10 درصدی همراه شدند. این موضوع حکایت از جو خوشبینی و پیش‌بینی ادامه‌دار کاهش قیمت ارز در ایران است.
به طور کلی بازار ارز ایران در روزهای اخیر تحت تأثیر هیجانات بازار در واکنش به مذاکرات سیاسی، تحرکات قابل‌توجهی را تجربه کرده است. بر اساس اعلام مرکز مبادله ایران، دیروز نرخ رسمی اسکناس دلار به ۷۰,۷۲۹ تومان کاهش یافت، در حالی که نرخ یورو ۸۰,۳۳۸ تومان و نرخ درهم نیز ۱۹,۲۵۹ تومان تعیین شد. سایر ارزها از جمله یوان و روبل نیز به ترتیب با نرخ‌های ۹,۶۸۱ تومان و ۸۴۷ تومان معامله شدند. این کاهش اندک در نرخ ارزها، انعکاس‌دهنده تحولات اخیر و روند کاهش عمومی قیمت‌ها در بازار است. در بخش حواله‌ها نیز نرخ حواله دلار به ۶۸,۸۰۳ تومان و حواله یورو به ۷۸,۱۵۰ تومان رسید، که نشان‌دهنده ادامه روند کاهش قیمت‌ها است.
به گفته بهنام ملکی، کارشناس اقتصاد، انتشار اخبار پیرامون مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان، تأثیر فوری و محسوسی بر بازار ارز داشته است. این اخبار باعث کاهش نرخ ارز شد و موجب شد دلار در بازار آزاد از اوج ۱۰5,۰۰۰ تومان به  کانال 80 هزار تومان وارد شود. حتی یک جلسه کوتاه بدون توافق نهایی نیز توانسته اثرات عمیقی بر نرخ ارز در بازار بگذارد. خب این نشان‌دهنده قیمت کاذب بوده است، چرا که هنوز این مذاکرات درآغاز راه است و نتیجه آن مشخص نیست.
به گفته این کارشناس اقتصاد، مشکلات اقتصاد ایران تنها به تحریم‌های خارجی محدود نمی‌شود. اگرچه تحریم‌های خارجی نقش چشم‌گیری در فشار اقتصادی داشته‌اند اما تحریم‌های داخلی شامل نبود شفافیت، رانت و ضعف مدیریتی نیز به مشکلات اقتصادی کشور دامن زده‌اند. این عوامل باعث افزایش تورم، کاهش ارزش ریال و نوسانات شدید در بازار ارز شده است. 
گزارش‌های میدانی از میدان فردوسی نیز گویای تغییرات واضح در بازار ارز است. پس از تعطیلات نوروزی، بازار شلوغ‌تر شده و نگرانی دارندگان ارز افزایش یافته است. واسطه‌ها عمدتاً تمایل به فروش دارند، که این امر ناشی از کاهش مستمر قیمت‌ها در روزهای اخیر و همچنین کاهش ریسک‌های سیاسی مرتبط با مذاکرات عمان است. کاهش نرخ ارز و تقویت نسبی ریال، فرصتی برای بهبود شرایط اقتصادی کشور فراهم کرده است. با این حال، مدیریت صحیح و ریشه‌یابی مشکلات ساختاری و مدیریتی برای پایداری این بهبود ضروری به نظر می‌رسد. اصلاحات اساسی و شفافیت در سیاست‌های اقتصادی می‌تواند به تثبیت نرخ ارز و فراهم آوردن فضای مناسب برای رشد اقتصادی کمک کند. این وضعیت فرصت مناسبی است تا دولت با بهره‌گیری از این فضا، سیاست‌های حمایتی و توسعه‌ای مؤثری را به اجرا بگذارد.
یکی از مهم‌ترین عواملی که منجر به کاهش قیمت دلار در بازار ایران شده نزول شبانه قیمت تتر در پلتفرم‌های رمزارز است. این موضوع نشانه رشد حبابی و نه واقعی دلار در بازار است. با توجه به اینکه تتر، استیبل کوینی وابسته به دلار آمریکاست، به دلیل ماهیت ثابت خود به عنوان مرجعی مهم در بازارهای دیجیتال و ارز شناخته می‌شود و در چند وقت اخیر نیز عملا جهت بازار ارز ایران در بازار آزاد را تعیین کرده است به طوی که نوسانات در ارزش آن می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر بازارهای مالی داشته باشد. زمانی که قیمت تتر کاهش می‌یابد، سرمایه‌گذاران تمایل دارند دارایی‌های خود را به ارزهای دیگر تبدیل کنند. این امر به افزایش عرضه دلار در بازار داخلی منجر شده و در نتیجه موجب کاهش قیمت دلار می‌شود. 
حال با توجه به اینکه بازارهای مالی از جمله ارز، طلا و سکه بسیار حساس به تغییرات و اخبار سیاسی هستند و در شرایطی که اخبار مذاکرات بین‌المللی منتشر می‌شود، واکنش‌های سریع و شدیدی نیز در این بازارها دیده می‌شود که نشان می‌دهد رشد قبلی آن حبابی بوده است و اکنون نیز سقوط قیمت آن به معنای ترکیدن حباب قیمتی آن است.
به دلیل ارتباط مستقیم قیمت طلا و سکه با دلار، کاهش ارزش دلار مستقیماً باعث افت قیمت طلا و سکه خواهد شد. اگر قیمت این دارایی‌ها از سطح‌های مقاومتی کلیدی عبور کند، احتمال کاهش‌های بیشتر در آینده وجود دارد. گفتنی است روز گذشته قیمت هر گرم سکه طلا به محدوده 6 میلیون و 600 هزار تومان، سکه امامی به 77 میلیون و 450 هزار تومان، سکه بهار آزادی به 68 میلیون تومان، نیم‌سکه به 52 میلیون تومان و ربع سکه به 27 میلیون تومان در بازار رسید که با در نظر گرفتن اینکه حباب ارزان‌ترین سکه حدود 11 میلیون تومان است و برخی سکه‌ها نیز تا 20 میلیون حباب دارند، ادامه افت قیمت طلا در ایران قطعی است. البته پیش‌بینی  می‌شود در آینده نه‌چندان دور اونس جهانی طلا نیز وارد اصلاح شود و این مساله افت قیمت طلا را بیشتر خواهد کرد.
نقش اثرات روانی اخبار بر بازارها نیز بسیار حائز اهمیت است. بعد از پایان مذاکرات، در صورتی که بازار به نتایج مذاکرات خوش‌بین باشد، معمولاً یک موج روانی خوش‌بینی ایجاد می‌شود که در کوتاه‌مدت باعث کاهش قیمت‌ها خواهد شد. 
کاهش شدید قیمت تتر به دلیل ارتباط آن با دلار، تاثیرات زیادی بر بازار ارز و فلزات گران‌بها داشته است بویژه که این کاهش قیمت، همزمان با تحولاتی نظیر مذاکرات سیاسی، می‌تواند روند نزولی قیمت‌ها را تشدید کند. در مجموع، تحولات سیاسی و اقتصادی اخیر، بویژه مذاکرات ایران و آمریکا، موجب ترکیدن حباب در بازار شده است. کما اینکه افزایش ناگهانی قیمت آن در ماه‌های گذشته نیز به صورت کاذب و حبابی بوده است. در حالی که هنوز مذاکرات به نتیجه نرسیده، ترکیدن حباب قیمت ارز و طلا بسیار قابل تأمل است.
اتفاقات روزهای اخیر نقش دلالان را در تعیین نرخ ارز و طلا نشان می‌دهد. اگرچه عمدتا گفته می‌شود نوسانات قیمت ارز و طلا ناشی از انتظارات تورمی و واکنش طبیعی بازار به تحولات سیاسی است اما واقعیت این است که این واکنش هیجانی یا حباب قیمتی هیچ مبنا و قاعده منظمی ندارد. صرفا دلال‌ها و بازارسازها به بهانه اخبار سیاسی، اقدام به تعیین قیمت می‌کنند. در واقع اخبار سیاسی بهانه‌ای برای دلال‌بازی‌ها و نوسانات قیمت ارز و طلا شده است.