خسته و سرخورده
روزنامه آمریکایی گزارش داد دونالد ترامپ در گفتوگوهای خصوصی از افزایش خستگی و ناامیدی خود سخن گفته است، زیرا به رغم وعدهای که برای پایان دادن به جنگهای غزه و اوکراین داده بود، هنوز موفق به تحقق این وعدهها نشده است. روزنامه والاستریت ژورنال اخیراً گزارشی منتشر کرد که جزئیاتی از صحبتهای دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در یک جلسه خصوصی با اهداکنندگان مالی ارشد در باشگاه شخصیاش واقع در فلوریدا را بازگو میکند. به گفته افرادی که در این نشست حضور داشتند، ترامپ نسبت به ناتوانی در پایان دادن به جنگ میان روسیه و اوکراین ابراز نگرانی و تاکید کرد این موضوع یکی از دغدغههای اصلی او است که حتی شبها خواب راحت را از وی گرفته است. در این جلسه، ترامپ با اشاره به مذاکرات صلح بینالمللی، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه را فردی بسیار سرسخت توصیف کرد که مطالبات گستردهای را مطرح کرده است.
* اعتراف به واقعیتها
یکی از حامیان و نزدیکان ترامپ از او درباره بزرگترین چالشهای حوزه سیاست خارجی سوال کرد و او نیز در پاسخ، وضعیت جنگ اوکراین، همچنین درگیریها در غزه را به عنوان موارد کلیدی مطرح کرد. ترامپ همچنین اذعان کرده است جنگ در غزه نیز بشدت پیچیده و دشوار است. او همچنین گفته است یافتن راهحلی برای این بحران بسیار مشکل به نظر میرسد، زیرا ۲ طرف دهههاست درگیر نبرد با یکدیگر هستند. در دوره کارزار انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴، ترامپ وعده داده بود به طور سریع و از طریق دیپلماسی به جنگهای اوکراین و غزه پایان میدهد. وی ادعا کرده بود اگر در زمان ریاستجمهوری جو بایدن او بر کرسی ریاستجمهوری نشسته بود، هیچیک از این ۲ جنگ رخ نمیداد. به طور خاص، ترامپ مدعی شده بود میتواند تنها در طول یک روز به جنگ اوکراین خاتمه دهد اما اکنون با وجود گذشت بیش از ۱۰۰ روز از آغاز دومین دوره ریاستجمهوری دونالد ترامپ، نهتنها پایان هیچیک از ۲ جنگ اصلی پیش روی او به نتیجهای نزدیک نشده، بلکه چالشهای دیگری نیز بر سر راه او قرار گرفته است. از یک سو مذاکرات حساس برنامه هستهای ایران همچنان ادامه دارد و از سوی دیگر، تنشهای ناشی از جنگ تجاری باعث تیرگی روابط ترامپ با متحدان بینالمللی آمریکا شده است. به نظر میرسد او حالا بهتر از همیشه درک کرده مدیریت بحرانهای جهانی به مراتب پیچیدهتر از چیزی است که تصور میکرده است. به گفته منابع آگاه، ترامپ همچنین از مشاورانش پرسیده است آیا به نظر آنها پوتین نسبت به دوران قبلی ریاستجمهوری او تغییری کرده؟ وی حتی از برخی اقدامات نظامی روسیه، مانند بمباران مناطق، ابراز شگفتی کرده است. ترامپ اوایل سال جاری میلادی اعلام کرد متقاعد کردن کییف برای پذیرش توافق بدون لحاظ شرایط اوکراین دشوارتر از مذاکره با روسیه خواهد بود. این موضعگیری او، منجر به جدال و مواجهههای بحثبرانگیز با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین در یک نشست در مقابل رسانهها در کاخ سفید شد.
* چالشهای هفتههای اخیر
در هفتههای اخیر، موضوعات داغ سیاست بینالملل بار دیگر بر تنشهای اوکراین و روسیه، جنگ غزه و مذاکرات هستهای ایران تمرکز یافته است. مقامات ارشد دولت ترامپ اذعان کردهاند روسیه همچنان بزرگترین مانع در مسیر صلح اوکراین است و از پذیرش آتشبس30 روزه بدون شرط که پیشنهاد کییف است، امتناع کرده و به دنبال امتیازات بیشتری از اوکراین است. جی.دی ونس، معاون رئیسجمهور آمریکا در جریان یک رویداد مرتبط با اجلاس امنیتی مونیخ اظهار داشت: «روسیه به پایان جنگ علاقه دارد اما خواستههای بیش از حد بزرگی را طرح میکند». در همین حال، تحلیلها از سفرهای دیپلماتیک و ناامیدیهای دولت ترامپ نشان میدهد برنامههای اولیه این دولت برای حل بحران اوکراین، پس از مخالفت روسیه با پذیرفتن فرستاده ویژه آمریکا، کیت کلاگ - که طرفداری خانوادهاش از کییف جنجال به پا کرده بود - شکست خورد. ترامپ سپس تصمیم گرفت تنظیمات دیپلماتیک خود را بازبینی کند و استیو ویتکاف، دوست قدیمیاش را برای مدیریت شرایط، وارد مذاکرات کرد. ویتکاف تلاش داشت ۲ طرف را پای میز مذاکره بیاورد اما تاکنون نتوانسته است به اهداف خود دست یابد. به گفته مقامات آمریکایی، ممکن است ترامپ ماموریت خود را با آوردن روسیه و اوکراین به مذاکره مستقیم تمامشده بداند اما اینکه نتیجه مذاکرات چه باشد بستگی کامل به خود طرفین دارد. از سوی دیگر، ناکامیهای دولت ترامپ در مسائل دیگر نیز برجسته شده است. در جریان جنگ غزه، مشخص شد تمام طرحها برای آتشبس پایدار میان رژیم صهیونیستی و حماس بینتیجه ماندهاند. حتی کمکهای محدود به غزه نیز از سوی رژیم اشغالگر مسدود شده و بحران انسانی شدیدی در این منطقه ایجاد شده است. کابینه اسرائیل اخیراً طرحهایی را تصویب کرده که هدف آن اشغال کامل غزه در صورت تداوم مقاومت نظامی حماس است. موضع ترامپ بر مذاکره و بازسازی منطقه تاکید دارد اما همزمان در مقابل فشارهای اسرائیل برای ادامه حملات واکنشی نشان نمیدهد. در همین حال، گزارش شده ویتکاف شبکه مشاوران خود را گسترش داده تا زمان پس از جنگ غزه را نیز مدنظر قرار دهد. دیدارهایی با چهرههای سرشناس مانند تونی بلر، نخستوزیر سابق بریتانیا و آلن درشویتس، حقوقدان برجسته آمریکایی، بخشی از این تلاشها بوده است. از سوی دیگر، تلاشها برای گفتوگو با جمهوری اسلامی ایران درباره برنامه هستهای نیز با چالشها و تناقضاتی روبهرو بوده است. ترامپ پیشرفت مذاکرات را مثبت ارزیابی کرده اما مقامات داخلی اختلافاتی درباره مسیر مذاکرات دارند. ویتکاف طی ماههای گذشته ۳ دیدار غیرمستقیم با طرف ایرانی داشته و دیدار چهارم نیز قرار است امروز در عمان برگزار شود. پیشنهاد ارائهشده توسط آمریکا شامل رفع تحریمها و کنار گذاشتن گزینه نظامی در صورت توقف کامل برنامه هستهای ایران است. با این حال ایران همچنان بر حفظ برنامه هستهای خود تاکید دارد. در مجموع، نگاهی کلی به این تحولات نشان میدهد دغدغهها و اختلافات طرفین همچنان پابرجاست و یافتن راههای واقعبینانه برای خاتمه دادن به این چالشها برای ترامپ به آسانی وعدههای انتخاباتی او نخواهد بود و همین مساله نیز منجر به سرخوردگی وی شده است.