تغییر ماهیت خبرنگاری ورزشی در عصر رسانه‌های دیجیتال
باربد بهراد: متاسفانه تهیه‌کننده 90 نخستین فردی بود که این سبک جدید از خبرنگاری میدانی را در فوتبال ایران رایج کرد. در گذشته، تنها یک دوربین برنامه ۹۰ وجود داشت و شبکه‌های اجتماعی در این حد گسترده نبودند. نه هواداران موبایل‌به‌دست در سکوها دیده می‌شدند و نه خبرنگاران برای ضبط واکنش‌های احساسی سراغ آنها می‌رفتند اما با گسترش شبکه‌های اجتماعی، ناگهان همه‌چیز تغییر کرد.
خبرنگاران رسانه‌های مکتوب که زمانی تحلیل و گزارش‌های عمیق ارائه می‌دادند، حالا جای خود را به افرادی داده‌اند که به‌جای تحقیق و تعقل، صرفاً فیلم می‌گیرند و واکنش‌های هیجانی را ثبت می‌کنند. پس از هر بازی، خواه در پیروزی و خواه در شکست، هواداران که تحت تأثیر آدرنالین محض و هیجان و استرس بازی هستند، مقابل دوربین‌ها قرار می‌گیرند و گاه سخنانی بیان می‌کنند که در حالت عادی از آنها انتظار نمی‌رود.
این روند که در برنامه 90 آغاز شد، امروز به تمام پلتفرم‌ها تعمیم یافته. حالا هر سایت، هر کانال و هر صفحه‌ای در شبکه‌های اجتماعی با یک موبایل و یک میکروفن لوگودار سراغ هواداران می‌رود و هر آنچه آنها در لحظه می‌گویند، بدون هیچ پالایشی منتشر می‌کند.
نتیجه این تغییر، شکل‌گیری فضایی است که در آن هر بازی فرصتی برای تولید محتوای جنجالی شده است. روزی نیست که پس از یک مسابقه فوتبال، شاهد انتشار ویدئوهایی نباشیم که در آن هواداران، گاه ناآگاهانه، حرف‌هایی تند و عجیب درباره مدیران، بازیکنان و داوران می‌زنند.
رسانه‌های ورزشی به‌جای آنکه به تحلیل فنی و بررسی دقیق بازی بپردازند، بیشتر به دنبال شکار لحظات احساسی و پرتنش هستند. در ظاهر شاید سردبیر به خاطر شکار کلیک و سود ناشی از آن راضی باشد اما این تغییر، نه‌تنها روزنامه‌نگاری را از مسیر حرفه‌ای خود خارج کرده، بلکه فرهنگ فوتبال را نیز تحت تأثیر خویشتن قرار داده است. زمانی خبرنگاری به معنای تحلیل، تحقیق و آگاهی‌بخشی بود اما حالا تبدیل به ثبت لحظات پراسترس و گاه غیرمنصفانه شده است. به نوعی عکاس و تصویربردار شده‌اند خبرنگاران. در پوشش میدانی هیچ ایرادی ندارد این سبک اما اندک‌اندک تعقل و اندیشه و کلا تیزبینی جای خود را به پاپاراتزی‌ها می‌دهد. کلیک شده همه داستان.
* آیا خبرنگاری مکتوب دیگر جایگاهی ندارد؟
حالا رسانه‌های ورزشی بیشتر از آنکه به فوتبال بپردازند، به دنبال سوژه‌های داغ و کلیک‌خور هستند. در چنین شرایطی، فوتبال، خبرنگاری و حتی هواداری در ایران دستخوش تغییراتی شده که جای تأمل دارد.
خبرنگاری که باید ۹۰ دقیقه فقط نگاه کند تا فوتبال را بفهمد کارش شده با دوربین حاشیه ثبت کردن!
این کار عکاس‌هاست. وظیفه فیلمبردارهاست.
وقتی ۹۰ دقیقه زردنگاری ثبت می‌کنیم، کم‌کم همه ما زرد و میان‌مایه و توخالی می‌شویم.
پا در کفش عکاس‌ها نکنیم!