شوک به دنیای کشتی
علی هنرمنش: کشتی جهان سیاه‌پوش شد. داغستان، روسیه و تمام تشک‌های جهان ماتم گرفتند. بوایسار سایتیف، یوز تیزچنگال دشت‌های قفقاز، در ۴۹ سالگی برای همیشه از زمین کشتی خداحافظی کرد. اما نه با بوسیدن تشک و بالا بردن دست قهرمانی، بلکه با وداعی که هیچ رقیبی نمی‌توانست تصورش را بکند.
مرگ او مثل صاعقه‌ای بر تن دنیای کشتی فرود آمد. هنوز هم کسی باورش نمی‌شود بوایسار، همان مردی که روی تشک‌ها مثل ببر نعره می‌کشید و حریفان را با تکنیک‌هایش مچاله می‌کرد، دیگر نیست. میخائیل مامیاشویلی، رئیس فدراسیون کشتی روسیه، خودش هم شوکه شده بود. در حالی که بغض در گلویش پیچیده بود، تلفنی خبر را تأیید کرد: «۱۰ دقیقه پیش تماس گرفتم، فاجعه رخ داده. قرار بود فردا با هم پرواز کنیم اما او برای همیشه پرواز کرد».
* سایتیف؛ یلی که خواب نداشت
بوایسار سایتیف فقط یک کشتی‌گیر نبود، یک افسانه بود. کسی که روی تشک، چیزی جز طلا نمی‌شناخت. نه از رقیب می‌ترسید، نه از خاک شدن. همیشه به سبک قفقازی‌ها، بی‌رحم و مغرور، با آن نیشخند مخصوصش، به حریف زل می‌زد و بعد، توفان به پا می‌کرد. اما سرنوشت همیشه مطابق میل قهرمانان نمی‌چرخد. سایتیف که در تاریخ کشتی، درست پشت سر الکساندر مدوید با ۹ مدال طلای المپیک و جهانی ایستاده بود، ناگهان در اوج، روی نقطه پایان زندگی افتاد. حسن یزدانی با چشمانی خیس، عکس او را منتشر کرد و نوشت: «هیچ غمی بالاتر از از دست دادن اسطوره‌ها نیست». و مگر می‌شود نبودن بوایسار را باور کرد؟
* روایتی از آغاز و بی‌پایانی یک اسطوره
قصه بوایسار، از داغستان شروع شد. سرزمینی که کشتی در آن نه یک ورزش که یک مذهب است. سال ۱۹۹۲، خانه را رها کرد و به یکی از آکادمی‌های مشهور کشتی روسیه رفت، جایی که مردان فولادی می‌سازند. خیلی زود اسمش بر سر زبان‌ها افتاد. سال ۱۹۹۴، نخستین شکستش را تجربه کرد. آن هم مقابل داوود قنبری، کشتی‌گیر ایرانی اما سایتیف بعد از آن هرگز مقابل هیچ ایرانی دیگری زانو نزد. اولین طلای جهان را سال ۱۹۹۵ به گردن آویخت و از آن به بعد، تشک را به سلطنت خودش درآورد. المپیک ۱۹۹۶، وقتی با قدرت ۵-۰ پارک یانگ سون از کره‌جنوبی را در فینال شکست داد، همه فهمیدند با پدیده‌ای بی‌تکرار طرف هستند. سال ۲۰۰۴ در آتن بار دیگر طلای المپیک را از آن خود کرد و نهایتاً در پکن ۲۰۰۸، در آخرین نبردش، وقتی سوسلان تیگیف را خاک کرد، سومین طلای المپیک را هم بر سینه گذاشت.
* مردی که تشک را ترک نکرد
وقتی تشک را بوسید و کنار گذاشت، فکر می‌کردند بوایسار سایتیف دیگر تمام شده اما او دوباره برگشت، نه به عنوان کشتی‌گیر، بلکه به عنوان سیاستمدار. حزب روسیه متحد، همان حزبی که مغز متفکرش ولادیمیر پوتین است، او را به عنوان نماینده داغستان وارد مجلس دوما کرد اما مثل همیشه اطرافش پر از منتقدان بود. می‌گفتند حزب حاکم از محبوبیت او استفاده می‌کند، سایتیف فقط یک ورزشکار است، نه یک سیاستمدار اما مگر نه اینکه قدرت در خونش بود؟ شاید سیاست چیزی نبود که بتواند او را زنده نگه دارد. بوایسار دیگر آن شیر پرغرور تشک نبود، دیگر نعره نمی‌کشید، دیگر کسی را خاک نمی‌کرد. آرام شده بود اما این آرامش، چیزی شبیه سقوط بود.
* رفاقت قدیرف و سایتیف
رمضان قدیرف، همان مردی که در سیاست روسیه مثل یک گرگ تنها می‌چرخد، از نزدیک‌ترین دوستان سایتیف بود. او بعد از شنیدن خبر درگذشت بوایسار گفت: «او فقط یک قهرمان نبود، بلکه نماد شجاعت و افتخار قفقاز بود. بوایسار پرچم روسیه را در بزرگ‌ترین میدان‌های جهان به اهتزاز درآورد و از عزت این سرزمین دفاع کرد. او بعد از پایان دوران ورزشی، وقتش را صرف آموزش جوانان کرد و رئیس فدراسیون کشتی چچن شد». در همین صحبت‌ها بود که قدیرف، پرده از راز تلخ این پایان زودرس برداشت. وی گفت سایتیف مدت‌ها بود با مشکلات قلبی دست و پنجه نرم می‌کرد. گفته بودند باید استراحت کند اما بوایسار، همان‌طور که در دوران ورزشی‌اش نشان داده بود، مرد استراحت نبود.
* وداع با شیر زخمی
اما ستایش سایتیف فقط ویژه کشتی‌دوستان نبود. باشگاه فوتبال آنژی ماخاچ‌قلعه هم در بیانیه‌ای نوشت: «بوایسار سایتیف، نه‌تنها یک کشتی‌گیر، بلکه نماد ورزش داغستان بود. نام او تا ابد در دل این سرزمین زنده خواهد ماند».
واقعاً هم همین‌طور است. اگر چه او دیگر میان ما نیست اما در سالن‌های کشتی، در حرکات تکنیکی جوانانی که فیلم‌هایش را بارها دیده‌اند، در زخم‌هایی که بر سینه حریفانش نشاند، زنده خواهد ماند.
بوایسار سایتیف، مردی که تشک را به سلطنت خودش درآورد، حالا در نقطه‌ای دیگر، در جایی که شاید هیچ تشکی نباشد، آرام گرفته است اما یادش هرگز آرام نخواهد شد.
***
افسانه کشتی جهان درگذشت
خبر مرگ بوایسار سایتیف، قهرمان افسانه‌ای کشتی جهان، شامگاه یکشنبه مخابره شد.
خبرگزاری تاس روسیه خبر درگذشت بوایسار سایتیف، قهرمان سابق کشتی آزاد جهان را تایید کرد.
سایتیف 3 مدال طلای المپیک، 6 مدال طلای جهان و 6 مدال طلای اروپا را در کارنامه خود داشت و یکی از نوابغ وزن 74 کیلوگرم کشتی آزاد جهان محسوب می‌شد.
بر اساس اخبار منتشرشده، این کشتی‌گیر روس به‌علت بیماری در 49 سالگی درگذشت و جهان کشتی را در شوک فرو برد. برخی رسانه‌ها علت دقیق مرگ ناگهانی سایتیف را ایست قلبی عنوان کرده‌اند.
اتحادیه جهانی کشتی با تایید این خبر نوشت: «درگذشت یکی از بزرگ‌ترین ورزشکارانی که تا به حال کشتی به خود دیده است، برنده ۳ مدال طلای المپیک، بوایسار سایتیف را به اشتراک می‌گذاریم. باشد که بوایسار در آرامش باشد».
بوایسار سایتیف در تمام دوران كشتى خود تنها ۳ شكست رسمى و ۲ باخت غيررسمى را تجربه كرد كه باخت‌هاى غيررسمى او در ۲ انتخابى تيم ملى روسيه مقابل «ماگومد عیسی‌حاجیف» و «ماخاچ مرتضى عليف» به ثبت رسيد.
اما ۳ شكست رسمى سايتف به ترتيب در جام جهانى ١٩٩٤ كانادا، المپيك ۲۰۰۰ سيدنى و مسابقات جهانی کشتی ٢٠٠٦ چين، مقابل كشتى‌گيران ايرانى، آمريكايى و بلغار رقم خورد. در اين بين داوود قنبرى كشتى‌گيرى است كه اولين شكست سايتيف را در جهان كشتى آن هم به مقتدرانه‌ترين شكل ممكن به نام خود نوشت.
بردى با نتيجه 6 بر 3 آن هم با اجراى فن معروف پلنگ‌شكن كه برخى آن را «بوخو لنگ» هم عنوان مى‌كنند.
۲ شكست رسمى بعدى سايتيف مقابل براندون اشلی آمريكايى و ميخائيل گانف بلغارستانى رقم خورد.
سايتيف ۳ بار هم در مسابقات جهانی و المپيک مقابل مهدى حاجى‌زاده، عيسى مومنى و هادى حبيبى دیگر کشتی‌گیران ایرانی به پيروزى دست يافت.