اقدامات تحریک‌آمیز آمریکا در دریای کارائیب همچنین در نزدیکی سواحل ونزوئلا، آمریکای لاتین را در مرحله بی‌سابقه‌ای از تنش و تهدید قرار داده و خطر سوءمحاسبه و لغزش به سمت درگیری نظامی را افزایش داده است.
دونالد ترامپ به بهانه مبارزه با کارتل‌های مواد مخدر و متهم کردن کاراکاس به رهبری آن، سیاست‌های تهاجمی‌ای را علیه ونزوئلا در پیش گرفته است. ارتش آمریکا روز پنجشنبه به حملات خود علیه قایق‌ها در کارائیب به بهانه مبارزه با مواد مخدر ادامه داد؛ حملاتی که تاکنون دست‌کم ۳۲ کشته بر جا گذاشته است.
روسای جمهوری کلمبیا و مکزیک حملات نظامی اخیر ایالات متحده به قایق‌ها در حوزه دریای کارائیب به بهانه مقابله با قاچاق مواد مخدر را مصداق بارز نقض قوانین بین‌المللی دانسته و محکوم کردند.
رئیس‌جمهور کلمبیا در یک کنفرانس مطبوعاتی در مقر دولت که یک روز بعد از اعلامیه آمریکا درباره ۲ حمله جدید به قایق‌های متهم به قاچاق مواد مخدر در نزدیکی سواحل کلمبیا برگزار شد، گفت: «چنین عملیاتی ناقض قوانین بین‌المللی است. آمریکا با دست زدن به چنین عملیاتی مرتکب اعدام‌های فراقانونی شده است». «گوستاوو پترو» همچنین تهدید آمریکا به قطع کمک‌ها به کشورش را موضوعی کم‌اهمیت دانست و تاکید کرد چنین کاری تاثیر چندانی بر کلمبیا نمی‌گذارد.
رئیس‌جمهور مکزیک نیز حملات آمریکا در دریای کارائیب را محکوم کرد. «کلودیا شینباوم» با تاکید بر لزوم پایبندی واشنگتن به قوانین بین‌المللی تصریح کرد: «قوانین بین‌المللی وجود دارد که نحوه رفتار کشورها در قبال قاچاق اسلحه یا مواد مخدر در آب‌های بین‌المللی را تعیین می‌کند و ما این موضوع را برای دولت آمریکا روشن کرده‌ایم».
روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست دیروز در گزارشی به نقل از یک مقام آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، نوشت: ایالات متحده روز پنجشنبه ۲ بمب‌افکن 1B نیروی هوایی خود را نزدیک ونزوئلا به پرواز درآورد. ایالات متحده در دهه‌های اخیر به ندرت بمب‌افکن‌هایی را در نزدیکی آمریکای جنوبی به پرواز درآورده و معمولاً تنها یک مأموریت آموزشی برنامه‌ریزی‌شده در سال انجام می‌دهد اما 2 مقام دفاعی ایالات متحده که خواستند نام‌شان فاش نشود، اعلام کردند بزودی ممکن است مأموریت‌های بیشتری با مشارکت بمب‌افکن‌های نیروی هوایی این کشور در این منطقه انجام شود.
ترامپ پیش از این در اظهاراتی احتمال حمله نظامی به خاک ونزوئلا را منتفی ندانسته و در اشاره به حملات اخیر آمریکا به قایق‌های نزدیک سواحل ونزوئلا گفته بود: «اکنون به طور جدی در حال بررسی گزینه زمینی هستیم».
آمریکا همچنین قصد دارد از روز یکشنبه رزمایشی را در نزدیکی سواحل ونزوئلا برگزار کند. دولت ترینیداد و توباگو اعلام کرد یک ناو آمریکایی از ۲۶ تا ۳۰ اکتبر در بندر «پورت آو اسپین» پهلو می‌گیرد و تفنگداران دریایی آمریکا تمرینات مشترکی را با نیروهای دفاعی این کشور در نزدیکی سواحل ونزوئلا انجام خواهند داد. واشنگتن تجهیزات نظامی گسترده‌ای شامل ناوشکن‌های مسلح به موشک‌های هدایت‌شونده، جنگنده‌های «اف ۳۵»، یک زیردریایی هسته‌ای و حدود ۶ هزار و ۵۰۰ نیروی نظامی را به نزدیکی سواحل ونزوئلا در دریای کارائیب اعزام کرده است. در واکنش به تحرکات نظامی آمریکا، رئیس‌جمهور ونزوئلا در مراسمی با حضور مقام‌های ارشد نظامی ونزوئلا تاکید کرد کاراکاس موشک‌های کوتاه‌برد زمین به هوای ساخت روسیه موسوم به «ایگلا-اس» دارد که «5 هزار فروند آنها در موقعیت کلیدی دفاع هوایی برای تضمین صلح» قرار دارد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، «نیکولاس مادورو» درباره اقدامات نظامی آمریکا گفت: ونزوئلا با بزرگ‌ترین تهدیدی که قاره ما در یک‌صد سال اخیر به خود دیده، روبه‌رو است.
وزیر دفاع ونزوئلا هم در اظهاراتی با بیان اینکه از حضور سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) در کشورش آگاه است، تاکید کرد تلاش‌های این سازمان علیه ونزوئلا محکوم به شکست است.
ولادیمیر پادرینو اظهار کرد: ممکن است عوامل وابسته به سازمان سیا برای انجام عملیات مخفیانه علیه ونزوئلا در اینجا مستقر شوند اما هرگونه تلاش آنها شکست خواهد خورد.
بر اساس گزارش واشنگتن‌پست، ترامپ ضمن صدور مجوز عملیات مخفیانه در ونزوئلا برای سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) مشروعیت انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا را که منجر به پیروزی مادورو شد هم زیر سوال برده است.
این روزنامه آمریکایی می‌افزاید: در حالی که حملات هوایی آمریکا تاکنون منجر به غرق شدن چندین شناور که به ادعای کاخ سفید حامل مواد مخدر از ونزوئلا بودند شده است، ترامپ گفته گزینه حمله زمینی به خاک ونزوئلا نیز به طور جدی در حال بررسی است.
برخی تحلیلگران این اقدامات واشنگتن را نوعی جنگ روانی برای ایجاد شکاف در نیروهای نظامی ونزوئلا می‌دانند، با این حال نگرانی‌ها درباره احتمال آغاز یک عملیات نظامی گسترده همچنان پابرجاست.
رئیس‌جمهور آمریکا پیشنهاد داد حملات زمینی یک گزینه است «زیرا ما دریا را بخوبی تحت کنترل داریم». وی همچنین تایید کرد به سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) اجازه داده است در ونزوئلا فعالیت کند. رئیس‌جمهور آمریکا در پاسخ به این پرسش که آیا سیا می‌تواند نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا را برکنار کند، اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت این سوال «مسخره» است.
اقدامات نظامی ایالات متحده در کارائیب با پیامدهای گسترده و خطرناک همراه شده است؛ اقدامی که نه تنها اهداف اعلامی واشنگتن را محقق نمی‌کند، بلکه موقعیت بین‌المللی آن را نیز به چالش می‌کشد.
درگیری‌های اخیر میان ایالات متحده و ونزوئلا در دریای کارائیب، نتیجه سال‌ها تنش فزاینده میان واشنگتن و کاراکاس است؛ تنشی که از آغاز دوران هوگو چاوز، رهبر فقید ونزوئلا ریشه گرفت.
چاوز از ابتدای قدرت‌گیری در اواخر دهه ۱۹۹۰، سیاست خارجی کشورش را بر استقلال از نفوذ آمریکا استوار کرد. ملی‌سازی صنایع نفت، ونزوئلا را به یکی از منتقدان اصلی آمریکا در نیمکره غربی بدل کرد. پس از چاوز، نیکولاس مادورو نیز همان مسیر را ادامه داد اما بحران اقتصادی شدید، تورم افسارگسیخته و کاهش تولید نفت، موقعیت دولت او را تضعیف کرد. در پاسخ، آمریکا مجموعه‌ای از تحریم‌های اقتصادی گسترده را علیه ونزوئلا اعمال کرد که عملاً صادرات نفت این کشور را فلج و بحران انسانی گسترده‌ای ایجاد کرد. سال‌های بعد، واشنگتن از مخالفان داخلی مادورو حمایت کرد و حتی دولت ترامپ، سال ۲۰۱۹ «خوان گوایدو» را به عنوان رئیس‌جمهور ونزوئلا به رسمیت شناخت.
اندیشکده استیمسون هفته گذشته تحلیل کرد روند مداخله‌گرایانه آمریکا، روابط 2 کشور را به پایین‌ترین سطح در تاریخ خود رساند و ونزوئلا را بیش از پیش به سوی روسیه، چین و ایران سوق داد. از آن زمان، کاراکاس به یکی از محورهای مقاومت در برابر نفوذ آمریکا در آمریکای لاتین تبدیل شد و در سیاست‌های منطقه‌ای، همپیمانی استراتژیک با کوبا و نیکاراگوئه شکل گرفت. در چنین شرایطی، تصمیم اخیر دولت ترامپ برای حملات نظامی در کارائیب و تهدید به حمله زمینی به خاک ونزوئلا، امتداد همان سیاست فشار حداکثری است که اکنون پیامدهای خطرناکی برای واشنگتن به همراه آورده است.
تصمیم کاخ سفید برای هدف قرار دادن قایق‌های غیرنظامی در آب‌های کارائیب، با محکومیت شدید کشورهای منطقه روبه‌رو شد. دولت ترامپ مدعی است این حملات با هدف مقابله با قاچاق مواد مخدر انجام می‌شود اما تحلیلگران تأکید دارند انگیزه اصلی، فشار بر دولت مادورو و ایجاد بی‌ثباتی سیاسی در کاراکاس است. منتقدان می‌گویند این رویکرد خطر درگیری گسترده‌تری را به دنبال دارد که می‌تواند کل منطقه را درگیر کند.
این اندیشکده غربی در ادامه نوشت: واکنش کشورهای منطقه، از کلمبیا تا برزیل، نشان می‌دهد چنین تصمیمی بیش از آنکه بازدارنده باشد، موجب شکل‌گیری اجماع جدیدی علیه سیاست‌های مداخله‌جویانه واشنگتن شده است. مادورو در پاسخ، نیروهای شبه‌نظامی مردمی را فراخواند تا از «سرزمین پدری در برابر تجاوز خارجی» دفاع کنند. گوستاوو پترو، رئیس‌جمهور کلمبیا نیز در سازمان ملل هشدار داد: «کارائیب به منطقه جنگی تازه‌ای بدل شده است». لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل هم در اجلاس بریکس خواستار خویشتنداری واشنگتن شد و از آمریکا خواست به جای تشدید تنش، بر گفت‌وگو و همکاری تمرکز کند.
تحلیلگران 3 مسیر احتمالی پیش روی واشنگتن را بررسی می‌کنند: ادامه حملات در کارائیب، گسترش عملیات نظامی به خاک ونزوئلا یا تلاش برای تغییر حکومت. هر 3 مسیر، از دید ناظران، پرهزینه و فاقد منافع روشن برای ایالات متحده است.
انجام حمله مستقیم به خاک ونزوئلا می‌تواند ابعاد خطرناک‌تری داشته باشد. چنین اقدامی یادآور تاریخ طولانی مداخلات نظامی آمریکا در آمریکای لاتین است و در فضایی که واشنگتن در حال رقابت ژئوپلیتیک با چین است، ممکن است موج تازه‌ای از احساسات ضدآمریکایی را در منطقه برانگیزد. در بعد نظامی، ونزوئلا دارای سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته روسی و جنگنده‌های «اف ۱۶» است که هرگونه حمله هوایی آمریکا را پرهزینه و پرریسک می‌کند.
پرریسک‌ترین گزینه، تلاش برای تغییر رژیم ونزوئلاست. تحلیلگران هشدار می‌دهند مداخله مستقیم برای برکناری مادورو می‌تواند باتلاقی جدید برای ارتش آمریکا ایجاد کند. هرگونه مداخله خارجی برای برکناری او، مستلزم جنگی گسترده با ارتش ونزوئلا و گروه‌های مسلح وابسته به دولت است. افزون بر آن، درگیری نظامی در یکی از بزرگ‌ترین کشورهای نفت‌خیز جهان، بازار جهانی انرژی را دچار تلاطم کرده و می‌تواند قیمت نفت را ۲۰ درصد افزایش دهد؛ امری که در نهایت فشار اقتصادی را بر خود آمریکا نیز وارد خواهد کرد.
ایالات متحده درگیر حمایت از اوکراین، مهار چین و مدیریت چالش‌های داخلی اقتصادی است، بنابراین گشودن جبهه‌ای جدید در نیمکره غربی نه از نظر مالی قابل توجیه است، نه از نظر سیاسی. تداوم حملات و نقض هنجارهای بین‌المللی، چهره آمریکا را در میان کشورهای آمریکای لاتین مخدوش می‌کند و آنان را بیش از پیش به سمت همکاری با چین و روسیه سوق می‌دهد. در سال‌های اخیر حتی متحدان نزدیک واشنگتن مانند آرژانتین نیز روابط اقتصادی خود با پکن را گسترش داده‌اند و رفتار یک‌جانبه آمریکا می‌تواند این روند را تسریع کند.
سیاست تهاجمی ترامپ علیه ونزوئلا با ادعای مبارزه با مواد مخدر، نظم آمریکای جنوبی را به چالش کشیده است
سایه جنگ بر فراز کارائیب
ارسال نظر
پربیننده
تازه ها