در معاملات روز گذشته بازار ارزهای مجازی، قیمت بیت‌کوین 8/5 درصد رشد کرد و به 43 هزار و 800 دلار رسید. این نخستین‌بار از 28 اردیبهشت است که شاهد ورود قیمت بیت‌کوین به کانال 43 هزار دلاری هستیم. این قیمت نسبت به 7 روز پیش هم 4 درصد بالاتر بوده و ارزش کل بازار بیت‌کوین را به 813 میلیارد دلار رسانده است. اتریوم نیز 7 درصد رشد کرد و وارد کانال 3 هزار دلاری شد. 

گروه اقتصادی: قیمت هر کیلو مرغ از ابتدای زمستان سال گذشته تاکنون حدود 100 درصد افزایش یافته و همین موضوع تداوم تامین ارز 4200 تومانی را برای آینده در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. به گزارش «وطن‌امروز»، بررسی‌های میدانی حاکی از آن است برای چندمین بار طی سال‌های اخیر، مرغ در شهرهای بزرگ کمیاب شده است. در این شرایط برخی خرده‌فروشی‌هایی که توان تامین و فروش این کالای پرمصرف پروتئینی را دارند، هر کیلو مرغ گرم را با قیمت‌هایی بین 40 تا 42 هزار تومان می‌فروشند.  با آنکه قیمت مصوب هر کیلو مرغ هنوز 24 هزار و 900 تومان است و تغییری در آن حاصل نشده است اما برخی مراکز توزیع اقلام پروتئینی که ادعا می‌کنند مرغ دولتی عرضه می‌کنند، آن را کیلویی 26 هزار تومان به فروش می‌رسانند. از سوی دیگر بازار قطعه‌فروشی مرغ هم داغ است.  این افزایش قیمت مرغ در حالی رخ داده است که آنچنان تغییری در میزان تخصیص و تامین ارز ترجیحی نهاده‌های دامی رخ نداده است. آنطور که مسؤولان بانک مرکزی و وزارت جهاد کشاورزی گزارش داده‌اند، هیچ مشکلی در تامین نهاده‌های دامی که می‌توان آن را ماده اولیه تولید مرغ دانست، وجود نداشته و ندارد.  دولت در تصمیمی عجیب از 8 میلیارد دلار برنامه‌ریزی شده ارز 4200 تومانی برای سال 1400، هدف‌گذاری کرده که قریب به 6 میلیارد دلار را در نیمه ابتدایی سال جاری برای تامین کالاهای اساسی هزینه کند و تنها 2 میلیارد دلار برای نیمه دوم سال باقی بماند. آنطور که اکبر کمیجانی رئیس‌کل بانک مرکزی نقل کرده است، تا نزدیک به 20 روز پیش حدود 5/5  میلیارد دلار از اعتبارات در نظر گرفته شده برای نیمه نخست سال جاری تخصیص یافته و منتظر تامین اعتبار توسط بانک مرکزی هستند.  این یعنی دولت سیزدهم در روزهای ابتدایی شروع به کار خود باید تصمیم بزرگی را در رابطه با ارز 4200 تومانی که به دلار جهانگیری هم معروف است بگیرد. مسلما دولت نمی‌تواند نیمه دوم سال را با حدود 2 میلیارد دلار ادامه بدهد. 

اولین تصمیم این است که دولت با صادرات نفت، روند تخصیص ارز 4200 تومانی را ادامه دهد که در نتیجه با همین دست فرمان قیمت کالاهای اساسی افزایش پیدا می‌کند. 

 

* استمرار ارز ترجیحی به صلاح کشور نیست

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی استمرار ارز ترجیحی را به صلاح کشور نمی‌داند. 

محمدرضا پورابراهیمی با بیان اینکه دولت هر چه سریع‌تر تکلیف نرخ ارز ترجیحی را مشخص کند، گفت: باید سیاست‌های حمایتی تخصیص ارز ترجیحی به واردات کالا‌های اساسی برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر باشد. استمرار ارز ترجیحی به صلاح کشور نیست. وی گفت: باید دولت بر تخصیص ارز ترجیحی نظارت داشته باشد تا باعث نابودی تولید و قاچاق معکوس نشود. نوسانات و بی‌ثباتی قیمت‌ها در بازار‌های مختلف، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های مردم و فعالان اقتصادی در حال حاضر است. از ابتدای سال ۹۹ تورم سالانه روند صعودی گرفته و تورم ماهانه نیز در تیر ۹۹ به بالاترین سطح خود از آبان‌ ۹۷ رسید. 

پورابراهیمی با بیان اینکه دولت دوازدهم به دلایل مختلف اصلاح ساختار بودجه را در دستور کار خود قرار نداد، افزود: برخلاف تاکید مقام رهبری، اصلاح ساختار بودجه در سال ۹۸ انجام نشد یا با ۴ ماه تاخیر انجام شد. بازار ارز نیز از این بحران بی‌نصیب نبوده و قیمت ارز از ابتدای سال ۹۹ تاکنون رشد قابل توجهی را تجربه کرده است. اگر چه دولت برای کنترل بازار و جلوگیری از افزایش قیمت‌ها، واردات بسیاری از کالا‌های اساسی با ارز ترجیحی (نرخ ۴ هزار و 200 تومانی) را در نظر گرفت اما این اقدام دولت از همان ابتدا با اما و اگر‌های فراوانی روبه‌رو بود. 

وی کسری بودجه امسال دولت را بین ۴۰۰ تا ۴۵۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: جبران این کسری بودجه در اولویت کار دولت جدید است. هیچ‌گونه اصلاح ساختار بودجه سنواتی در دولت گذشته انجام نشده است. 

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره جلوگیری از فشار اقتصادی بیش از این بر مردم گفت: دولت باید مابه‌التفاوت نرخ ارز ترجیحی با نرخ بازار ارز را محاسبه کرده و به روش معقول به مردم بازگرداند.  وی از دولت سیزدهم خواست قوانین اقتصادی را به جد اجرا کند.  پورابراهیمی گفت: دولت دوازدهم هیچ شاخص اقتصادی سالمی را بر جا نگذاشته است.

 

***

حذف مالیات ۱۲۰ هزار تن مرغ منجمد وارداتی

وزارت صمت ۱۲۰ هزار تن گوشت مرغ منجمد را که مجوز واردات آن را اخیرا صادر کرده بود، در فهرست اقلام معاف از پرداخت علی‌الحساب مالیات، به میزان 4‌درصد ارزش گمرکی قرار داد. عباس قبادی، دبیر ستاد تنظیم بازار در نامه‌ای به دفتر مقررات صادرات و واردات وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) از نامه معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، درباره معافیت برخی کالاهای اساسی و ضروری از پرداخت مالیات صورت علی‌الحساب برای واردات قطعی کالا به میزان 4‌درصد ارزش گمرکی خبر داد. بر این اساس دبیر ستاد تنظیم بازار اعلام کرده که در زمینه اجرای دقیق مصوبه هیات وزیران مبنی بر واردات ۱۲۰ هزار تن گوشت مرغ منجمد، از نظر این معاونت قرار گرفتن محموله‌های گوشت مرغ منجمد وارداتی در فهرست اقلام معاف از پرداخت علی‌الحساب مالیات بلامانع است و ابلاغ شود. همچنین در این نامه آمده سازمان امور مالیاتی کشور براساس ضوابط و عملکرد قطعی نسبت به اخذ مالیات اقدام می‌کند و حذف علی‌الحساب پرداختی فوق به منزله معافیت از مالیات نیست. گفتنی است اواخر اسفندماه سال قبل، هیات وزیران، شرکت پشتیبانی امور دام را مجاز به واردات تا ۵۰ هزار تن گوشت مرغ با ارز ترجیحی اعلام کرد. بعد از آن در خرداد ماه سال جاری بار دیگر هیات وزیران مجوز واردات ۱۲۰ هزار تن مرغ با ارز ترجیحی را صادر کرد. اما آمار گمرک ایران نشان می‌دهد از ابتدای سال جاری تا نیمه تیرماه فقط ۱۱ هزار و ۲۰۰ هزار تن مرغ به ارزش ۲۲ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار وارد کشور شده است.  

***

روند کاهشی نسبت تعداد چک‌های برگشتی به مبادله شده 

چک‌ برگشتی یکی از موانع مهم بر سر راه کسب و کارها شناخته می‌شود، زیرا علاوه بر اخلال در معاملات صاحبان کسب و کار، اعتماد طرفین معامله به انجام مبادله را نیز کاهش می‌دهد؛ معضلی که بویژه تا سال1396 دامنگیر بسیاری از کسب‌و‌کارها بود. به منظور کاهش نرخ برگشت چک و افزایش اعتماد در معاملات با چک، قانون جدید چک در سال1397 تصویب شد. بر اساس آمارهای ماهانه بانک مرکزی، خردادماه امسال 8 میلیون فقره چک به ارزش 6/222 هزار میلیارد تومان مبادله شده که به نسبت ماه قبل که 5/7 میلیون فقره چک به ارزش 3/194 هزار میلیارد تومان مبادله شده بود، با افزایش 4/6 درصدی در تعداد و 6/14 درصدی در ارزش مواجه شده است. براساس آمارها، نسبت تعداد چک‌های برگشتی به مبادله‌ شده در خردادماه امسال برابر با 5/9 درصد بوده است، در حالی که همین نسبت در خردادماه سال قبل برابر با 1/11 درصد بوده است. در 3 ماهه ابتدایی پارسال، نسبت ارزش چک‌‌های برگشتی به چک‌های مبادله شده برابر با 6/13 درصد بوده و همین نسبت از ابتدای امسال تا انتهای خردادماه، برابر با 8/11 درصد شده است. نسبت تعداد چک‌‌های برگشتی به مبادله‌‌شده از ابتدای فروردین‌ماه تا انتهای خردادماه نیز سال گذشته برابر با 6/13 درصد و سال 1400 برابر با 9 درصد شده است. مقایسه این اعداد، کاهش 34 درصدی نسبت ارزش چک‌‌های برگشتی به مبادله‌‌شده را نشان می‌دهد. 

***

قیمت گاز در اروپا رکورد زد

قیمت گاز طبیعی در اروپا به دنبال آتش‌سوزی در پالایشگاه گزپروم روسیه و توقف عرضه گاز به این منطقه تا 3/546 دلار در هر ۱۰۰۰ متر مکعب بالا رفت. به دنبال وقوع یک حادثه در پالایشگاه گزپروم در روسیه که باعث توقف عرضه گاز به اروپا شد، قیمت گاز طبیعی در این منطقه افزایش یافت. طبق اطلاعات اینترنشنال اکسچنج، قیمت گاز برای تحویل در ماه سپتامبر در هلند تا 3/546 دلار در هر 1000 متر مکعب بالا رفته است. این افزایش قیمت به دنبال کاهش موقت عرضه گاز روسیه از طریق خط لوله گاز یامال- اروپا صورت گرفته است. آتش‌سوزی در پالایشگاه اورنگوی شرکت انرژی گزپروم روسیه در سیبری باعث توقف عرضه گاز به اروپا شده است. این آتش‌سوزی در پنجم آگوست مهار شد ولی حجم گازی که از طریق این تأسیسات انتقال پیدا می‌کند هنوز تامین نشده است. این اتفاق در شرایطی رخ داده که روسیه آماده می‌شود عرضه گاز به بازار اروپا را از طریق خط لوله نورداستریم 2 افزایش دهد. این خط لوله اواخر همین ماه تکمیل خواهد شد. بازار اروپا در حال حاضر به خاطر افزایش تقاضا پس از عبور نسبی از بحران کرونا و کاهش عرضه گاز از میدان گازی ترول، اصلی‌ترین منبع عرضه گاز به این منطقه، با کمبود شدید گاز مواجه است.

قیمت‌ میوه همچنان در اوج است و از ابتدای سال تاکنون نه‌تنها کاهش نیافته، بلکه روز‌به‌روز افزایش هم یافته است. به‌ رغم قول‌های مکرر مسؤولان برای کاهش قیمت میوه در بازار، همچنان قیمت‌ها نجومی است و از توان خرید قشر متوسط جامعه خارج است. تقریبا هیچ میوه‌ای کمتر از 10 هزار تومان در بازار نیست و دوران اوج میوه تابستان هم در حال سپری شدن است اما از کاهش قیمت‌ها خبری نیست. 

خرید میوه این روزها برای خانواده‌ها سخت‌تر شده است. از یک سو بر اساس فرهنگ ایرانیان پذیرایی از میهمان‌ها معمولا با میوه انجام می‌شود و از سوی دیگر قیمت‌ها آنچنان بالاست که توان خریدی برای مردم نمانده است. 

مصطفی دارایی‌نژاد، رئیس اتحادیه بارفروشان اواخر خرداد از ارزان شدن ‌میوه به دلیل فزونی محصول و نبود تقاضای خرید خبر داده بود اما این ارزانی هیچ‌وقت به بازار نیامد که حداقل مردم بتوانند در این فصل از سال میوه کافی مصرف کنند. 

وی در عین حال گفته بود مردم به دلیل گرانی قادر به خرید نیستند و همین عاملی خواهد شد که به دلیل فزونی عرضه بر تقاضا، قیمت‌ها کاهش یابد اما میوه‌فروشان ظاهرا ترجیح داده‌اند میوه را اگر خریداری هم نباشد به قیمت پایین نفروشند. 

دلیل گرانی میوه را در مدیریت بازار باید جست‌وجو کرد و تفاوت 300 درصدی از سر مزرعه تا رسیدن به دست مصرف‌کننده با افزایش کرایه حمل، سبد و... قابل توجیه نیست. 

 

* افزایش 30 تا 100 درصدی قیمت میوه

اتحادیه صنف حق‌‌العملکاران و بارفروشان میوه و تره‌بار تهران جدیدترین قیمت این بازار را که به تایید کارشناس اتحادیه بارفروشان، کارشناس فروشندگان میوه و سبزی و بازرسی و نظارت اصناف میدان مرکزی میوه و تره‌بار تهران نیز رسیده است، بتازگی ابلاغ کرد اما نباید از یاد برد این قیمت عمده‌فروشی است و در مغازه‌های سطح شهر میوه با مصوبه رسمی با 30 درصد سود و به صورت غیررسمی تا 100 درصد سود به فروش می‌رسد. 

 

* چرا میوه در ایران گران است؟

حال پرسشی در این میان مطرح است و آن اینکه چرا در کشور ما که از پتانسیل‌های بالایی در زمینه کشاورزی برخوردار است، قیمت محصولات کشاورزی بویژه میوه اینقدر گران است؟ پاسخ این پرسش در چند نکته است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

نخست، ‌هزینه‌های تولید در کشور به دلیل خرد بودن اراضی کشاورزی و کم بودن ضریب مکانیزاسیون کشاورزی بالاست، نکته دوم، حمل محصولات کشاورزی به دلیل روان نبودن مسیرهای جاده‌ای و مهیا نبودن حمل ریلی و هوایی گران تمام می‌شود، سوم اینکه دلالی و واسطه‌گری مشکل بی‌پایان این بخش، از سال‌های دور است و فکری برای حل این معضل نشده است، چهارم، زنجیره واحدی در این بخش نیست و مدیریت‌ جزیره‌ای بین وزارتخانه‌های صمت و کشاورزی شرایط را برای تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان سخت و مسیر را برای دلالان هموار کرده و فرصت‌های مناسب صادرات و واردات را از این بخش گرفته است و پنجم، عملکرد تولید در هکتار در باغات کشور بسیار پایین است و بررسی تفاوت میانگین تولید کشوری با میزان تولید کشاورزان خبره و نمونه نیز موید همین مطلب است. 

بنابراین دولت سیزدهم برای جلوگیری از افتادن در تله گرانی محصولات کشاورزی و میوه می‌تواند این 5 موضوع را مدنظر قرار داده و اقدام به برنامه‌ریزی جهت حل مشکلات کند.