«دادگاه» جنایات آمریکا در فرودگاه بغداد

نمایش میدانی «دادگاه» به کارگردانی کورش زارعی با حضور بازیگران سینما، تئاتر و تلویزیون عراق، همزمان با سالروز شهادت سردار قاسم سلیمانی در فرودگاه شهر بغداد اجرا شد.

کورش زارعی، بازیگر و کارگردان تئاتر درباره جدیدترین فعالیت خود در زمینه کارگردانی تئاتر با اشاره به آماده‌سازی برای اجرای نمایش میدانی دادگاه در عراق گفت: نمایشنامه دادگاه به نویسندگی مصطفی موتورچی با ترجمه عربی و با حضور بهترین بازیگران سینما، تئاتر و تلویزیون عراق تمرین و تولید شده و به مناسبت سالگرد شهادت حاج‌قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، در حال اجرای آن هستیم. در این نمایش میدانی ۹ بازیگر اصلی و ۳۰ نفر گروه حرکت از کشور عراق حضور دارند. 

وی درباره موضوع نمایش میدانی «دادگاه» توضیح داد: قصه نمایش در یک دادگاه اتفاق می‌افتد که برای جنایات ایالات متحده آمریکا شکل گرفته است. در این دادگاه عمو سام به عنوان نماینده آمریکا حضور دارد و مردم عراق خونخواهی حاج‌قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس و شهدای دیگر را ‌طلب می‌کنند که طی اشغال عراق توسط آمریکا و همچنین شکل‌دادن داعش، شهید شدند. در این دادگاه عمو سام محکوم و رای به خروج نیروهای آمریکا از منطقه داده می‌شود. 

نمایش میدانی «دادگاه» تولید مشترک مرکز هنرهای نمایشی انقلاب اسلامی و مرکز هنری حشدالشعبی عراق است.

***

راه‌اندازی اتاق کودک و نوجوان موزه سینما

پس از طراحی، بازسازی و چیدمان جدید، اتاق کودک و نوجوان موزه سینما دیروز همزمان با ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) راه‌اندازی شد. این اتاق شامل عروسک‌های فیلم‌های کودک نوستالژی سینمای ایران از جمله «در به درها»، «کلاه قرمزی» و «پسرخاله»، «گلنار» و «الو الو من جوجوام» و مانیتورهای لمسی با قابلیت پخش بخش‌هایی از فیلم‌های کودک و نوجوان به همراه معرفی عوامل فیلم‌ها، همچنین مانیتورهایی که در آن برای کودکان انیمیشن‌های برجسته تاریخ سینمای ایران معرفی و نمایش داده می‌شود، است.

در این بخش از مجموعه فرهنگی تاریخی موزه سینما جوایز مربوط به سینمای کودک و نوجوان در دوره‌های مختلف نیز نگهداری می‌شود. بازدید از این اتاق همه‌روزه به جز شنبه‌ها از ساعت ۱۰ تا ۱۷:۳۰ امکان‌پذیر است.

***

هیأت علمی جشنواره بین‌المللی شعر فجر منصوب شد

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در احکامی جداگانه، دبیر و اعضای هیات علمی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر را منصوب کرد. در حکم محمدمهدی اسماعیلی خطاب به علیرضا قزوه به عنوان دبیر علمی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر آمده است: «نظر به مراتب ارزشمند ادبی و تجربه گران‌سنگ جنابعالی در عرصه شعر و زبان ادبیات فارسی و به پیشنهاد معاون محترم امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به موجب این حکم به عنوان «دبیر علمی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر» منصوب می‌شوید.

همچنین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در احکامی جداگانه، محمدعلی مجاهدی، مرتضی امیری اسفندقه، علیرضا قزوه، رضا اسماعیلی، نغمه مستشار نظامی، محمدمهدی سیار، علی‌محمد مودب، سیداحمد میرزاده و زهیر توکلی را به عنوان اعضای هیات علمی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر منصوب کرد.

اسماعیلی در ادامه خطاب به اعضای هیات علمی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر نوشت: «نظر به فعالیت‌های ارزنده ادبی و تجربه گران‌سنگ جنابعالی در عرصه شعر، زبان و ادبیات فارسی و به پیشنهاد معاون محترم امور فرهنگی به موجب این حکم به عنوان «عضو هیات علمی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر» منصوب می‌شوید. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ابراز امیدواری کرد که اعضای جدید هیات علمی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر با یاری خداوند متعال و بهره‌مندی از هم‌اندیشی و همکاری استادان، اندیشمندان و صاحب‌نظران در شناسایی و گسترش الگوهای ادبی فاخر در حوزه پرسابقه و تمدنی شعر فارسی و اجرای وظایفی که در آیین‌نامه جشنواره مطابق با اهداف دولت مردمی برای ساختن ایران قوی آمده است، موفق و پیروز باشند.

***

«داستان‌های فوتبال» به فصل سوم رسید

فصل سوم مجموعه مستند «داستان‌های فوتبال» به کارگردانی مهدی افضل‌زاده، نویسندگی مهدی مافی و تهیه‌کنندگی وحید پناهلو که تازه‌ترین محصول مرکز مستند سوره است، آماده نمایش شده و بزودی روی آنتن رسانه ملی می‌رود. موضوع فصل جدید این مستند که در ۱۱ قسمت ۳۰ دقیقه‌ای تولید شده، شهرآوردهای جهان است که در هر قسمت درباره‌ یک شهر و درگیری‌های مردم برای فوتبال که گاهی منجر به مرگ هم شده است، صحبت می‌شود. حمید محمدی، گویندگی متن این مجموعه مستند را برعهده دارد که فصل اول آن سال ۱۴۰۰ در ۱۳ قسمت و فصل دوم سال ۱۴۰۱ در ۱۰ قسمت از آنتن رسانه ملی پخش شده است.

گروه فرهنگ و هنر: ژانر کمدی همواره یکی از ژانرهای محبوب سینما بوده و هست، به گونه‌ای که گیشه سینمای ایران فروش و مخاطب خود را تا حد زیادی مدیون این ژانر است. سینمای کمدی ایران در طول ادوار مختلف در میان مخاطبان عام و خاص مورد توجه و استقبال قرار گرفته است. صد البته  پیش از انقلاب اساسا سینمای کمدی پیوند ناگسستنی با فیلمفارسی برقرار کرده بود و شأن و جایگاهش بسیار سخیف و مبتذل شده بود اما با پیروزی انقلاب اسلامی، سینمای کمدی هویت و جایگاه مستقل خود را پیدا کرد و دهه 60 مقطع شروع دوباره تولید و نمایش آثار کمدی در ایران شد. 

فیلم کوتاه «خانه آقای حق‌دوست» به کارگردانی «محمود سمیعی» تولید شده در سال 1359 را می‌توان آغازگر تولیدات کمدی در سینمای بعد از انقلاب نامید، سینمایی که از سومین جشنواره فیلم فجر و با استقبال خوبی که مخاطبان و منتقدان از آن داشتند مسیر رشد خود را با سرعت آغاز کرد. در آن سال‌ها و مشخصا دهه 60 فیلم‌هایی چون «جعفرخان از فرنگ برگشته» به کارگردانی علی حاتمی، «مردی که زیاد می‌دانست» به کارگردانی یدالله صمدی و «اجاره‌نشین‌ها» به کارگردانی داریوش مهرجویی نیز با اقبال و استقبال مردم مواجه شدند و نام خود را به عنوان نخستین فیلم‌های کمدی در تاریخ سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی ثبت کردند.

دهه 70 سینمای کمدی با آثاری چون «دو نفر و نصفی»، «جیب‌برها به بهشت نمی‌روند» و «دیگه چه خبر» به عنوان دوران طلایی سینمای کمدی ایران لقب گرفت؛ رشدی که دهه 80 نیز با قوت و قدرت ادامه پیدا کرد و آثاری چون «اخراجی‌ها»، «همیشه پای یک زن در میان است»، «طبقه حساس» و «دایره زنگی» نیز در کنار اکران موفق در ادوار جشنواره‌های فیلم فجر نیز درخشیدند که نشان از کیفیت مطلوب آثار کمدی داشت. اما طی یک دهه اخیر تولید فیلم‌های طنزی چون «آینه بغل»، «نهنگ عنبر»، «هزار پا»، «مطرب»، «سگ بند»، «هتل»، «بخارست» و «فسیل» به‌رغم موفقیت چشمگیر در اکران در جشنواره فیلم فجر به عنوان مهم‌ترین هماورد سینمای ایران یا شرکت نکردند یا اگر بودند توفیق چندانی کسب نکردند و این سرآغاز تولیدات کمدی صرفا برای اکران با معیارهای مخاطب‌پسند بود. البته احیای سینما پس از کرونا مدیون سینمای کمدی است اما موج و جریانی که به واسطه اقبال مخاطبان در سینما به وجود آمد بسیاری از سرمایه‌گذاران و فیلمسازان را  به سمت تولیدات کمدی سوق داد ولی اکنون و در آستانه برگزاری چهل‌ودومین جشنواره فیلم فجر به گفته مجتبی امینی، دبیر این رویداد 11 اثر با موضوع طنز متقاضی حضور در جشنواره 42 شدند، آثاری که به صورت جسته و گریخته اطلاعات و آمارشان در حال انتشار است.

 «کوکتل مولوتف» به کارگردانی حسین دوماری و تهیه‌کنندگی محمدکمالی‌پور، «زودپز» به کارگردانی رامبد جوان و تهیه‌کنندگی منصور سهراب‌پور و «دو روز دیرتر» به کارگردانی اصغر نعیمی و تهیه‌کنندگی محسن شیرازی خود را برای ماراتن 11 روزه فجر 42 آماده می‌کنند اما در این بین فیلم «صبحانه با زرافه‌ها» به کارگردانی سروش صحت و تهیه‌کنندگی سیدمصطفی احمدی با بازی بهرام رادان، پژمان جمشیدی، هوتن شکیبا، هادی حجازی‌فر، کاظم سیاحی و بیژن بنفشه‌خواه با اقتباسی از فیلم «هنگ اور» به کارگردانی تاد فیلیپس محصول آمریکا می‌تواند یکی از مهم‌ترین آثار کمدی حاضر در فجر 42 باشد؛ فیلمی که با توجه به اقتباس صورت گرفته از یک فیلم پرمخاطب در حوزه کمدی و احتمالا اکران نوروزی پس از فجر می‌تواند جایگزین مناسبی برای 2 فیلم کمدی حال حاضر اکران باشد. اما در کنار ژانر طنز نکته مهم اینکه باید امیدوار بود با توجه به کارگردانی سروش صحت و سوابق فیلمسازی کارگردان اثر، می‌توان امید داشت در کنار تولید با متر و معیارهای مخاطب‌پسند، در چهل‌ودومین جشنواره فیلم فجر نیز بدرخشد و پس از مدت‌ها سینمای ایران شاهد تولیدات سینمای کمدی با رعایت سطح و کیفیت مناسب باشد و همانند دهه 60 و 70 آثار کمدی در کنار جذب مخاطب شاهد حضور درخشان در مهم‌ترین هماورد سینمایی کشور باشد. 

گروه فرهنگ و هنر: جشنواره «کتاب سلام» سال 75  کار خود را آغاز کرد و پس از برگزاری 13 دوره در سال 88 به دلایل مختلف از جمله کمبود منابع مالی متوقف شد. این جشنواره تاثیرگذار در حوزه کتاب کودک و نوجوان پس از 14 سال به همت مرکز هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی قم احیا و برگزار شد و امروز پنجشنبه 14 دی به کار خود پایان می‌دهد. در همین ارتباط «وطن‌امروز» با روح‌الله رفیعی، مدیر مرکز هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی پیرامون احیا و برپایی این رویداد پس از بیش از یک دهه به گفت‌وگو پرداخت.

* * *

* 13 دوره جشنواره در دهه‌های‌ 70 و 80 برگزار و بعد متوقف شد، چه لزومی دیدید دوباره بعد از 14 سال این جشنواره احیا شد؟

شاید برای بعضی مدیران در دوره‌های مختلف رسم بر این باشد که کارها و عناوین جدیدی را برای خودشان راه بیندازند که سال‌ها صاحب عنوان باشند اما با سابقه‌ای که دفتر تبلیغات داشته و کارهای ارزشمندی که طی این سال‌ها انجام شده، ما به این تصمیم رسیدیم به جای اینکه یک عنوان جدید خلق کنیم، برگردیم جشنواره‌ها و برنامه‌هایی را که از قبل معتبر بوده و زحمات زیادی برای آنها کشیده شده، احیا کنیم. جشنواره‌ «کتاب سلام» هم یکی از آن اتفاقات مبارکی بود که در زمان خودش منشأ خیر و برکت در جامعه ادبی کشور بود. البته به دلایل مختلف سال‌ها تعطیل شده بود. 

* دهه 70 تیراژ کتاب‌ها بسیار بالاتر از امروز بود. امسال در بررسی کتاب‌ها شاهد بودیم تیراژها به 500، 700 یا در نهایت هزار رسیده است. مسیر کتاب کودک و نوجوان را با این تغییراتی که شکل گرفته، چگونه می‌بینید؟

 کلا ادبیات کودک و نوجوان افت کرده است، دلیلش هم نگاه سطحی به این حوزه بین بعضی ناشران حوزه‌ ادبیات کشور است، در صورتی که این حوزه‌ ادبیات، پایه و خیلی مهم و تخصصی است. در دهه‌های‌ 70 یا 60 ما آثار خیلی خوبی را شاهد بودیم. تیراژهای خیلی بالایی داشتیم. دلیل اصلی این شرایط هم نوع نگاهی است که برخی ناشران مخصوصا ناشران دولتی - که در عنوان، خودشان را خلاصه کرده‌اند - دارند. اما اگر این سیاست تبدیل شود به میزان تیراژ و به تعداد کتاب‌هایی که فروش رفته، کلا متفاوت می‌شود. آن موقع ناشران می‌روند دنبال نویسنده‌ها و عناوین و موضوعاتی که کیفیت خوبی داشته باشند. کتاب بازار فوق‌العاده خوبی است، به شرطی که کتاب مناسب در اختیار نوجوان قرار دهیم. ما شاهدیم بعضی آثار، تیراژ چند ده‌ هزاری داشته‌اند، چرا؟ چون بر اساس ذائقه کودک و نوجوان شکل گرفته‌اند. در عین حال چارچوب‌های خودشان را حفظ کرده‌اند. اگر مطلب را درست ارائه کنیم، آن وقت در رقابت با فضای مجازی که هیجان خاص خودش را دارد، می‌توانیم پیروز شویم. در این صورت بازار کتاب به دوران اوج خودش باز می‌گردد. همین الان در نهضت ترجمه‌ای که بعضی ناشران شروع کرده‌اند، کتاب‌ها فروش بالایی دارند. البته خیلی از آنها با فرهنگ یا قوانین یا مذهب ما همخوانی ندارند اما پرفروش هستند، چرا؟ چون بر اساس ذائقه‌ امروز کودک و نوجوان ما فعال شده‌اند. پس می‌شود با نگاهی تخصصی و درست، ادبیات کودک و نوجوان را رساند به همان قله‌ای که قبلا قرار داشته است.

* مسیر کتاب‌خوانی را چگونه می‌بیند؟ آیا کتاب‌خوان‌های ما با دهه‌های 60 و 70 فرق نکرده‌اند؟ آیا تعداد کتاب‌خوان‌های ما کم نشده‌ است؟

اتفاقا کتاب‌خوانی ما خیلی زیاد شده است، چون سطح سواد مردم بالا رفته و ضرورت مراجعه به کتاب خیلی بیشتر شده است. اینکه حالا کتاب‌هایی که در بازار هستند، آیا موفق هستند یا نیستند، موضوع دیگری است. فضای مجازی در بازار کتاب تاثیر زیادی داشت و اثرش این بود که رقابت را سنگین کرده است. بعضی کتاب‌ها را سراغ دارم که تیراژشان ۵۰۰ و بعضا 100 بوده است.

* بله! متأسفانه شنیده‌ایم که بعضی کتاب‌ها به صورت زیراکسی وارد بازار می‌شود.

بله! این فقط به این دلیل است که آن نویسنده می‌خواسته یک رزومه در حوزه‌ کودک و نوجوان داشته باشد. این کتاب، اثری در جریان حوزه‌ ادبیات کودک و نوجوان نداشته است. در صورتی که اگر از آن مزیت رقابتی مبتنی بر اثر مکتوب و کتاب قصه استفاده کنیم و از دامی که فضای مجازی برای ما پهن کرده، رد شویم، باید آثار تخصصی خوب و جذاب تولید شود. الان هم شاهد هستیم که کتاب خوب، پرفروش است. افراد وقتی پول می‌دهند و کتابی را تهیه می‌کنند؛ معلوم است که کتاب برای‌شان جذاب است. رسانه کارکردش چیست؟ توجه است. نخستین محصولی که رسانه‌ مکتوب ایجاد می‌کند، توجه مخاطبان است که حاضرند بابتش هزینه کنند. وقتی هزینه می‌کنند که مطمئن باشند تأثیر دارد. این چرخه را اگر خوب نگاه کنیم، می‌بینیم چه محصولات خوبی می‌شود تولید و چقدر می‌توان بازار را پررونق کرد و باز می‌بینیم جامعه چقدر اهل مطالعه است. هر چه فضای مجازی توسعه یافته، بازهم نتوانسته جلوی چاپ کتاب را بگیرد. کتاب همچنان کتاب است اما گاهی جای بعضی چیزها عوض می‌شود. مثلا کتابی چاپ می‌شود که پر از داستانک است. داستانک‌ها جای‌شان در نسخه‌ مکتوب نیست و باید در فضای مجازی منتشر شوند. کتاب امروز رمان است. کتاب امروز داستان‌های طولانی است. داستان‌های بلند جای‌شان در فضای مجازی نیست. همین جنس ورق زدن، خودش کمک می‌کند به فهم کتاب و استقبالش هم زیاد است. در نمایشگاه کتاب خانواده‌ها در به در به دنبال کتاب خوب می‌گردند. امروز سبد مردم برای تأمین کالای فرهنگی‌ نسبت به قبل بزرگ‌تر شده است. کتاب خوب، مشتری خودش را دارد.

* یکی از رویکردهای جشنواره‌ «کتاب سلام»، دین است. تقریبا می‌شود گفت مهم‌ترین رویکرد «کتاب سلام»، رویکرد دینی است و طبیعتا باید اینجوری باشد، چون دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم پشت این قضیه است و هدف دفتر تبلیغات گسترش گرایش‌های دینی است. آیا شما در نگرش دینی نویسندگان، با نگرش دینی دهه‌ 60 تفاوتی می‌بینید؟

نه! دین یک امر فطری است. شما می‌گویید دهه‌ 60 اما من می‌گویم صدر اسلام و قبل‌تر؛ ما وقتی موضوع دین را مطرح می‌کنیم، یعنی همان موضوعاتی است که تمام پیامبران و امامان و بزرگان برای رسیدن جامعه به آن تلاش می‌کردند. چارچوب آن راه یعنی سبک زندگی، یعنی انسان را بتواند به تعالی برساند. موضوع دین تغییر نکرده، اقتباس‌هایی که ما داریم، تغییر کرده است. نوع روایت‌های‌مان تغییر کرده اما مضمون دینی همیشه ثابت بوده است.

* یکی از مسائلی که امروز کتاب کودک و نوجوان را تحت تأثیر خودش قرار داده است، نهضت ترجمه‌ای است که خیلی شدت گرفته است. بعضی این نهضت ترجمه را خوب می‌دانند، بعضی این نهضت ترجمه را مشکلی برای جامعه کتاب‌خوان سطح کشور می‌دانند. نظرتان درباره این نهضت ترجمه در عرصه‌ کتاب کودک و نوجوان چیست؟

ترجمه بد نیست. اگر با نگاه تبادلات فرهنگی نگاه کنیم، خیلی هم خوب است به شرطی که بومی شود. اگر ما هر دانشی را مستقیم بیاوریم؛ دانشی که بر اساس یک زیست‌بوم خاص تعریف شده و بعد در جای دیگری تعریف کنیم، قطعا مفسده خواهد داشت اما وقتی آن اندیشه بومی شود، اثر مثبتی دارد. کلیت ترجمه‌ای را که در کشور شاهد هستیم نه تنها بهتر نشده، بلکه نسبت به متن اصلی آن کتاب‌ها مبتذل‌تر هم شده است. ما وقتی به متن اصلی کتاب مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم الفاظ رکیک در آن کتاب نیست اما ناشر برای اینکه کتابش را پرفروش کند با به ابتذال کشاندن آن، فروشش را بالا برده است. این خطرناک است و باید نهادهایی که در این حوزه هستند، توجه بیشتری کنند.

* آیا برای شعرا و نویسندگان و مترجمان برگزیده برای بعد از جشنواره برنامه‌ای دارید؟

پیشنهادی که از طرف آقای باباجانی دبیر جشنواره داده شد، ایجاد دبیرخانه‌ دائمی جشنواره‌ سلام است که نشست‌های مختلف، وورک‌شاپ‌های گوناگون و گعده‌های متعدد دارد و بعدا می‌توان درباره انتشار این نشست‌ها تصمیم گرفت. ما باید بتوانیم تبلیغات، برندسازی و کلاس‌های آموزشی را که نیازمند نویسندگان و اهل قلم در این حوزه هستند، ادامه دهیم. این دبیرخانه همان حلقه‌ مفقوده‌ جشنواره‌ها با برگزیده‌ها و اهالی آن جشنواره است که طی سال می‌توانند در قالب نشست‌ها و گعده‌ها به بهانه‌های مختلف دور هم باشند و نیازهای این طیف را برطرف کنند.

میکائیل دیانی*: انتقال مفاهیم و آگاهی‌بخشی به مخاطبان در جهان امروز امری سخت و پیچیده است؛ روزگاری که به گفته مدیران تلویزیون «با افول مخاطبان تلویزیون‌ها در تمام دنیا مواجه هستیم!» از این جهت حفظ و نگهداشت مخاطب پای برنامه‌های تلویزیونی اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. علمای علم رسانه معتقدند رسانه‌ها ۳ نیاز «سرگرمی»، «اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی» و «تولید دانش» را برطرف می‌کنند و نظریات جدید درباره مدیوم تلویزیون می‌گوید حتی خبر - اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی از طریق مدیای تصویری - و تولید دانش نیز باید از مسیر تولید سرگرمی انجام شود و در این وضعیت تحت فشار جعبه جادویی، تولید محتوایی ایدئولوژیک و مخاطب‌دار یکی از هنرهای تیم‌های برنامه‌ساز خواهد بود.

شب یلدای امسال به جهت مناسبتی بازگشتی بود به توجه تلویزیون به مخاطب عام و تولید محتوای سرگرمی‌محور که با استفاده از ابزارهای رسانه تصویری - مانند حضور ستاره‌های سینمایی و ورزشی - رجوع دوباره‌ای به تلویزیون شد که بنا به گفت‌وگوی زنده خوشرو، مدیر کارگروه برنامه‌های مناسبتی یلدا در برنامه جام جم، تلویزیون به نسبت سال گذشته افزایش مخاطب را تجربه کرد و حالا ایام شهادت حاج‌قاسم سلیمانی دومین بزنگاهی است که تلویزیون در آن قرار گرفته است.

از ابتدای هفته گذشته تلویزیون ویژه‌برنامه‌های مختلفی را برای چهارمین سالگرد شهادت حاج‌قاسم سلیمانی تدارک دیده است که مخاطبان در شبکه‌های سراسری سیما می‌توانند به تماشای آن بنشینند؛ چنانکه در شماره‌های اخیر روزنامه در گزارشی مبسوط به معرفی بخشی از آنها پرداختیم. از میان همه برنامه‌های تلویزیون در این شب‌ها اما ویژه‌برنامه «جهانمرد» که تولید بنیاد مکتب حاج‌قاسم است و هر شب از شبکه یک سیما پخش می‌شود، در نسبت با دیگر برنامه‌ها اقبال بیشتری داشته است و توانسته جریان‌سازی خبری داشته باشد.

بررسی ساختاری، فرمی و محتوایی «جهانمرد» شاید بتواند کلیدی برای تولیدات مناسبتی باشد که در عین آگاهی‌بخشی و دانش‌افزایی مخاطب درباره سوژه برنامه، سرگرم‌کننده است و از بستر سرگرمی، مخاطب را با حاج‌قاسم، فعالیت‌های نهضتی‌اش و جریانی که در منطقه غرب آسیا به وجود آورده است آشنا می‌کند.

«جهانمرد» برنامه‌ای ترکیبی است از ساختار برنامه تلویزیونی و مستند سینمایی؛ مدلی که در برنامه‌سازی نوین تلویزیونی بر مبنای پژوهش در دنیا به وجود آمده است و طرفداران زیادی هم دارد و به آن برنامه‌سازی ترکیبی خوشه‌ای گفته می‌شود. مجموعه‌های خوشه‌ای این‌گونه‌اند که در خلال بیان یک کلان‌روایت، در نقطه‌هایی عمیق می‌شوند و از زاویه‌ای دیگر که به کلان‌روایت برنامه پیوست دارد بازمی‌گردد و برای انتقال این مفاهیم از همه ابزارهای گفت‌وگوی شاهد عینی، موشن‌گرافیک و آرشیو استفاده می‌شود تا در مرز بین برنامه تلویزیونی و مستند یک روایت «خلاقانه» شکل بگیرد. این طراحی را می‌شود با بررسی قسمت گذشته «جهانمرد» که با موضوع «جنگ 33 روزه لبنان» بود بیشتر شناخت؛ چنانکه میهمان برنامه از فرماندهی جبهه مقاومت توسط سیدحسن، حاج‌قاسم و حاج عماد می‌گوید، سپس آیتمی مستند از شناخت حاج‌قاسم نسبت به حاج عماد گفته می‌شود و بعد از آن وارد موشن‌گرافی زندگی حاج عماد از ابتدا تا هنگام جنگ 33 روزه شده و برنامه دوباره به کلان‌روایت خود بازمی‌گردد. در این سبک از برنامه‌سازی که ریتم تند، آیتم‌های زیاد و ساختاری شناور دارد، مخاطب در هر چند دقیقه داده‌ای تازه می‌گیرد و مشتاق می‌شود به تماشای برنامه ادامه دهد.

علاوه بر این تمایز ساختاری و فرمی «جهانمرد» با دیگر برنامه‌های این ایام در تلویزیون، همسانی فرم و محتوای برنامه با فضای مستندگونه ظرفیتی را برای کشش و تماشای مخاطب فراهم کرده است که البته جذابیت‌های بصری، بویژه طراحی خاص دکور برنامه که الهام گرفته شده از تونل‌های جبهه مقاومت در ضاحیه لبنان است، بر عمق اثرگذاری آن افزوده است. 

«جهانمرد» حاوی ناگفته‌های بسیاری است که مخاطب می‌تواند با توجه به آنها در کنار مکشوفات، به تحلیل‌هایی با ابعاد عقلانیت انقلابی و نگاه استراتژیک حاج‌قاسم در منطقه آشنا و آگاه شود و خلأ موجود درباره عدم پرداختن به نگاه نهضتی و حضور راهبردی جهادی و میدانی حاج‌قاسم را جبران کند.

«جهانمرد» شاید برای امروز تلویزیون از این جهت اهمیت دارد که ارائه‌دهنده الگویی متفاوت از برنامه‌سازی است که می‌تواند ضمن سرگرم‌کنندگی برای مخاطب، انتقال‌دهنده مملو  داده‌ها و محتوا نیز باشد و مدیران تلویزیون از این جهت باید قدر این برنامه را بدانند.

سردبیر برنامه جهانمرد *