پوچی گل
گروه اجتماعی: سن مصرفکنندگان سیگار و انواع مواد مخدر در حالی کاهشی شده است که طبق گزارشهای موجود، استعمال دخانیات اکنون به مدارس ابتدایی نیز رسیده است. مصرف سیگار عامل اصلی ترغیب نوجوانان و جوانان به استفاده از مخدرات است. این در حالی است که اکنون با ورود سیگارهای طعمدار و الکترونیکی، قبح مصرف در افراد کم سن و سال بویژه دختران نیز شکسته شده است. طبق تحقیقات انجامشده، مصرف مواد سنتی نسبت به مواد مخدر صنعتی و روانگردان کاهش یافته و جوانان و نوجوانان بدون اینکه از عواقب شوم اعتیاد مطلع باشند بعضا تن به اعتیاد و مصرف مواد صنعتی نظیر شیشه، کمیکال، او دی و... میدهند.
این در حالی است که به گفته دبیر کل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران هشدارها نسبت به مصرف سیگار از کلاس هفتم که سن تحول شخصیت دختران و پسران است آغاز میشود در حالی که برخی مسؤولان آموزش و پرورش میگویند آغاز این طرح از پایه هفتم دیر است و باید از کلاس سوم دبستان شروع شود. در این باره مشاور و درمانگر اعتیاد گفت: بیش از ۹۰ درصد مصرفکنندگان مواد مخدر، اعتیاد خود را از سیگار شروع کردهاند و به دنبال آن به مصرف مشروب و گل رو آوردهاند. آزاده اولیایی افزود: مطالعات نشان داده بخشی از تمایل فرد به مصرف سیگار مربوط به ژنتیک و بخش دیگری هم تحت تاثیر اجتماع است.
همچنین در خانوادههایی که مصرف سیگار عرف باشد، فرزندان بیشتر به آن رو میآورند. وی به عنوان درمانگری که مراجعان زیادی به دلیل اعتیاد به سیگار داشته است، گفت: کسانی که سیگار میکشند به دلیل اعتیاد و وابستگی به سیگار، خودشان ناراحت و پشیمان هستند. مشاور و درمانگر اعتیاد به والدین توصیه کرد حتما عوارض مصرف دخانیات را مرتبا برای فرزندان تبیین کنند و بیان داشت: به هر حال زندگی سالم داشتن خیلی بهتر از این است که بخواهند در سنین ابتدای جوانی از ۲۵ تا ۳۰ سالگی با ریههایی پر از آسیب که به خاطر مصرف سیگار بوده، روبهرو شوند و آینده آنها تحت تاثیر قرار بگیرد. اولیایی با اشاره به مشکلات تنفسی مصرفکنندگان سیگار افزود: باید خلأهایی که باعث میشود گرایش به سیگار زیاد شود را پیدا کنیم؛ در مقام حاکمیت نهادهایی مانند آموزشوپرورش وظایفی دارند و در مقام پدر و مادر نیز والدین باید برای خانواده خود برنامهریزی کنند.
مشاور و درمانگر اعتیاد، تفریحات جایگزین، برنامهریزیهای مستمر برای فعالیتهای شادیبخش، توسعه شبکههای اجتماعی فامیلی، رفت و آمدهای سالم با همسن و سالان، طبیعتگردی، ورزش و اجبار کردن آن برای فرزندان را فعالیتهایی کمککننده برای کاهش گرایش جوانان و نوجوانان به سیگار برشمرد. اولیایی با اشاره به کاهش سن اعتیاد به سیگار یادآور شد: سن بروز این آسیب نیز همانند دیگر آسیبهای اجتماعی پایین آمده است. در جامعهای که اینترنت و ماهواره بهراحتی در دسترس کودکان قرار میگیرد، دیگر نمیتوان آنها را کنترل کرد.
وی افزود: اکنون کودکان 5 تا ۶ ساله به راحتی با گوشی بازی میکنند و برنامههایی میبینند که در بسیاری از مواقع نظارتی روی محتوای آنها نیست و پدر و مادرها از اینکه بچه با یک گوشی تلفن همراه فیلمهای خارجی میبیند و زبانش خوب میشود، ابراز خرسندی و رضایت دارند، در حالی که بسیاری از مواقع مشاهده میشود برخی از این فیلمها و برنامهها از شبکههای سلامتمحور خارجی پخش نمیشود. مشاور و درمانگر اعتیاد با انتقاد از نبود نظارت بر فرزندان گفت: به طور طبیعی هنگامی که کودک رها شده و این امکان برای او فراهم است که اطلاعات را از هر کانالی بگیرد، حتی اگر مصرف سیگار در خانه نباشد، کودک مصرف آن را از فیلم و تبلیغ یاد میگیرد. اولیایی افزود: بسیاری از مواقع کودک در حال بازی است اما فیلترشکنی که روی گوشی نصب است تبلیغاتی دارد که نباید کودک ببیند ولی کودک به راحتی این تبلیغات را میبیند و بسیاری از مواقع خانوادهها خبر ندارند که هنگام دیدن فیلم، ممکن است تبلیغاتی با ترویج آسیبهای اجتماعی پخش شود.
وی تاکید کرد: بنابراین گام اول کنترل گرایش فرزندان، نظارت روی شبکهها و رسانههایی است که کودکان در اختیار دارند. همچنین والدین باید بر دوستیها و مکانهایی که فرزندان میروند، نظارت داشته باشند. گام دوم برای کنترل فرزندان، صمیمیت است که این ۲ گام باید همزمان باشد و هیچکدام بر دیگری اولویت ندارد، یعنی همزمان با نظارت باید با کودک صمیمی بود.
* با فرزندان خود دوست باشید
به گفته کارشناسان، مرحله آغاز اعتیاد مصرف سیگار بوده و خطر اعتیاد در نوجوانانی که رابطه پرتنشی با والدین دارند بیشتر است. مرحله آغازین مصرف مواد مخدر، مصرف تفریحی یا مصرف اجتماعی یعنی تحت تاثیر حاکم بر جمع است. در این مرحله عامل مهم در مصرف کردن مواد مخدر کنجکاوی و انجام دادن کاری است که همسالان انجام میدهند. در واقع همسالان در سوق دادن جوانان به مصرف کردن مواد مخدر نقش موثری دارند.
نکته اشتباه و تاثربرانگیز این است که برخیها به دلیل فشارهای زندگی و وجود مشکلات متعدد، مقاومت را در هم میشکند و برای گریز از وضعیت پریشانی خود به مصرف مواد مخدر رو میآورند، در حالی مصرف مواد مخدر به هیچ عنوان توانایی یک نوجوان را در مقابله با مشکلات زندگی افزایش نمیدهد.
از طرفی احتمال گرایش نوجوانان به مواد مخدر خصوصا کسانی که یکی از اعضای خانواده آنها بویژه یکی از والدین مواد مخدر مصرف میکند، بالاست. علاوه بر الگو قرار گرفتن اعضای خانواده، عوامل ژنتیکی، سابقه خانوادگی یا وابستگی مصرف مواد مخدر نیز در افزایش خطر مصرف مواد مخدر تاثیرگذار است. نوجوانان و جوانانی که همسالانشان مصرف مواد دارند احتمال مصرف مواد در آنها هم بالاست. علاوه بر این نوجوانانی که قبل از ۱۳ سالگی سیگار میکشند خطر مصرف مواد مخدر در آنها بالاست. با این وجود هر قدر والدین با فرزند نوجوان خود صمیمیتر باشند خطر گرایش به مواد مخدر در وی کمتر میشود.
* آینده «پوچ» با مصرف «گل»
به دنبال کاهش سن اعتیاد به مصرف مواد مخدر، این روزها عطر بوی گل طبیعی در اغلب پارکها خیلی به مشام نمیرسد بلکه بوی تعفنآور استعمال گل، ماده گیاهی آغشته به مواد شیمایی مخدر جای آن را گرفته است، البته محل مصرف گل فقط پارکها نیست، چرا که متاسفانه مصرف این ماده توهمزا اکنون در محافل نوجوانان و جوانان احساس میشود. گل ماده خطرناکی است که به گفته کارشناسان جسم و روح مصرفکننده را نابود میکند و دروازهای برای ورود به مصرف مواد خطرناکتر است. پژوهشها نشان میدهد گل ماده مخدری از خانواده گراس و حشیش است که از اصلاح ژنتیکی ماریجوانا به دست میآید به طوری که 7 برابر بیشتر از ماریجوانای سنتی مخدر دارد و مصرف این ماده مخدر اعتیاد زودهنگامی ایجاد میکند، تخریب بالایی دارد و ترک آن نیز بسیار سخت است. این ماده مخدر از زیرنوعهای کانابیسها به حساب میآید که تأثیر مستقیمی بر سیستم اعصاب مرکزی دارد و اثرات مخرب ذهنی و روانی برای فرد مصرفکننده به جا میگذارد. گل در ردیف مواد مخدر توهمزا قرار دارد و با مصرف آن احساسات فرد به طور غیرطبیعی تغییر پیدا میکند به نحوی که افزایش ضربان قلب، قرمز شدن چشم، خشک شدن دهان و گلو، خندههای بیمورد، گیجی و نداشتن تمرکز حواس، از دست دادن هماهنگی و تعادل، تکلم آهسته، تمایل به مصرف همزمان با غذا، پراشتهایی، فراموشی و خوابآلودگی، بیان حرفهای نامفهوم و بیربط، گوشهگیری، خستگی و افسردگی از نشانههای مصرف گل است. کاهش حافظه کوتاهمدت، افت تحصیلی، تغییر در عادات خوردن و خوابیدن، کاهش بازداری اجتماعی در رفتار، خشونت و سندرم بیانگیزگی از جمله دیگر آثار طولانیمدت مصرف ماده مخدر گل است.
آنطور که کارشناسان میگویند: نام گل از سوی سوداگران مرگ به این دلیل برای این مواد مخدر انتخاب شده تا ذهنیت و حس خوبی که مردم به گل دارند باعث رواج مصرف این ماده مخدر شود، در حالی که این ماده مخدر از حشیش بسیار خطرناکتر است. بیشتر افراد تصور میکنند ماده مخدر گل به دلیل اینکه ریشه گیاهی دارد شاید خطرناک نباشد اما باید گفت تغییر ژنتیک و اضافه کردن مواد مخدر شیمیایی به این ماده باعث شده مصرف آن خطرات و عوارض زیادی برای فرد به دنبال داشته باشد.