بِبَر یا برو

علی دارایی: استقلال در حالی روزهایی پرالتهاب را سپری می‌کند که نیمکت این تیم برای چندمین بار در سال‌های اخیر لرزان شده است. ریکاردو سا پینتو، مرد پرتغالی پرهیجان و جنجالی آبی‌ها، فعلاً بر جای خود مانده اما هواداران و مدیران باشگاه می‌دانند این آرامش شکننده است. پس از هفته‌ها نتیجه‌گیری ضعیف و نمایش‌هایی دور از انتظار، او یک فرصت دیگر گرفته تا خودش و تیمش را از سراشیبی سقوط بیرون بکشد؛ فرصتی که تا آغاز فیفادی نوامبر ادامه خواهد داشت.
فصل تازه برای استقلال با امیدی بزرگ آغاز شد. مدیران باشگاه با خریدهای پرسر و صدا، از ستاره‌های داخلی تا چند چهره خارجی، وعده ساخت تیمی مدعی را داده بودند. پس از ناکامی تلخ فصل گذشته که در تاریخ باشگاه بی‌سابقه بود، قرار بود این فصل نقطه بازگشت و احیای غرور آبی‌ها باشد. با این حال، نتیجه‌ها در زمین چیز دیگری گفتند. استقلال از همان هفته‌های نخست نتوانست چهره تیمی مدعی را نشان دهد. باخت در سوپرجام، پیروزی شکننده برابر تراکتور و پس از آن، رشته‌ای از مسابقات بی‌برد، به‌ تدریج فضای ناامیدی را به اردوی تیم تزریق کرد.
در ۷ بازی متوالی، آبی‌پوشان نتوانستند رنگ برد را ببینند؛ ۴ تساوی و ۳ شکست، از جمله شکست سنگین  و بی‌سابقه ۷-۱ برابر الوصل در لیگ آسیا و باخت غیرمنتظره مقابل المحرق بحرین، وضعیت تیم را بحرانی کرد. هرچند ساپینتو در نشست‌های خبری با لحن آرام و منطقی از تیمش دفاع می‌کرد اما سخنان او برای افکار عمومی و حتی بخش بزرگی از هیات‌مدیره قانع‌کننده نبود. استقلال پرستاره، شبیه تیمی سردرگم و بی‌نقشه به نظر می‌رسید.
پیش از دیدار برابر چادرملو، گمانه‌زنی‌ها درباره برکناری سرمربی پرتغالی شدت گرفت. منابع نزدیک به باشگاه خبر می‌دادند نتیجه آن بازی تعیین‌کننده سرنوشت نیمکت استقلال خواهد بود و احتمالاً پس از آن و در تعطیلات فیفادی، شاهد تغییر خواهیم بود اما برخلاف پیش‌بینی‌ها، جلسه مدیران باشگاه به تصمیمی غیرمنتظره ختم شد: تمدید اعتماد تا اطلاع ثانوی. مدیرعامل و اعضای هیات‌مدیره، دست‌کم تا شروع فیفادی بعد، از تغییر در کادر فنی خودداری کردند تا به ساپینتو آخرین فرصت بازسازی تیمش را بدهند.
گفته می‌شود سرمربی پرتغالی در جلسه‌ای طولانی با مدیران باشگاه، ضمن پذیرش بخشی از اشتباهات تاکتیکی، توضیح داده تیم هنوز به هماهنگی کامل نرسیده و برخی بازیکنان تازه‌وارد در تطبیق با شرایط جدید زمان می‌خواهند. او وعده داد با اصلاح ساختار دفاعی و بازسازی ارتباط بین خطوط، استقلالی متفاوت را پس از تعطیلات به میدان بفرستد. از سوی دیگر، تجربه تلخ فصل گذشته و بی‌اثری تغییرات پیاپی نیمکت باعث شده مدیران استقلال این بار با احتیاط بیشتری رفتار کنند. آنها نمی‌خواهند دوباره قربانی تصمیم‌های احساسی شوند. پس فعلاً گزینه «تغییر» کنار گذاشته شده و برنامه بر ادامه همکاری تا پنجره زمانی فیفادی نوامبر است. در چنین شرایطی، ۵ مسابقه پیش‌ روی استقلال اهمیت حیاتی پیدا کرده است. بعد از وقفه فعلی، آبی‌ها باید در فاصله کمتر از یک ماه، در لیگ برتر و لیگ آسیا به میدان بروند: مقابل مس رفسنجان در تهران، سپس در دیداری آسیایی با الوحدات اردن باز هم در تهران، بعد در شیراز برابر فجر شهید سپاسی، در خانه میزبان آلومینیوم اراک و در نهایت دیدار برگشت با الوحدات در زمین حریف. این ۵ بازی، هم جدول لیگ را شفاف‌تر خواهد کرد و هم سرنوشت استقلال در آسیا را روشن می‌کند.
منابع نزدیک به باشگاه می‌گویند ساپینتو این مسابقات را به‌ عنوان «دوره تحول» نام‌گذاری کرده است. او با حضور در تمرینات اخیر روحیه متفاوتی نشان داده و قصد دارد الگوی رفتاری‌اش را تعدیل کند. در تمرین‌های تیم، دیگر از فریادهای پیاپی و برخوردهای تند ساپی، خبری نیست. مربی پرتغالی تصمیم گرفته تمرکز را از حاشیه‌ها به زمین مسابقه منتقل کند. او همچنین چند بازیکن جوان از تیم امید استقلال را به تمرینات فراخوانده تا شاید خون تازه‌ای به ترکیب تزریق شود.
با این حال، آنچه بیش از همه بر سرنوشت او اثر خواهد گذاشت، نتیجه است. استقلال برای بازگرداندن آرامش به سکوها باید ببرد؛ فقط ببرد. هواداران دیگر صبر ندارند. در فضای مجازی، صداهای اعتراض و درخواست تغییر زیاد شده است اما هنوز بخش بزرگی از هواداران قدیمی بر این باورند تنها ثبات، کلید خروج از بحران است. آنها ساپینتو را مربی‌ای پرانرژی و صادق می‌دانند که اگر مجال یابد، می‌تواند تیم را از این وضعیت بیرون بکشد.
در میان تحلیلگران اما دیدگاه‌ها متفاوت است. عده‌ای معتقدند سبک احساسی ساپینتو برای فوتبال ایران بیش از حد پرتنش است و او در مواجهه با فشار رسانه‌ای تمرکز خود را از دست می‌دهد.
گروهی دیگر باور دارند مشکل اصلی نه روی  نیمکت، بلکه در ساختار مدیریتی باشگاه است؛ ساختاری که در سال‌های اخیر ثبات نداشته و هر مربی در آن به‌ سرعت فرسوده می‌شود.
در همین بین، مدیران باشگاه نیز در حال رصد گزینه‌های احتمالی هستند تا اگر نتایج بهبود نیابد، بلافاصله جایگزین مناسبی در دسترس باشد. نام چند مربی ایرانی و یک گزینه خارجی از هم‌اکنون در فهرست غیررسمی دیده می‌شود اما تا فیفادی بعد، هیچ تصمیمی نهایی نخواهد شد.
ساپینتو در گفت‌وگوهای داخلی تأکید کرده به بازگشت ایمان دارد. او گفته تیمش بدشانسی آورده و آمار موقعیت‌های از دست‌رفته نشان می‌دهد استقلال شایسته امتیازات بیشتری بوده است. با این وجود، او می‌داند برای ماندن، دیگر جایی برای توضیح و توجیه ندارد. هر امتیاز از دست‌رفته می‌تواند حکم پایان کارش را امضا کند.
در نگاه کلی، ساپینتو اکنون روی لبه تیغ ایستاده؛ نه آنقدر دور از اعتماد که برکنار شود و نه آنقدر نزدیک به موفقیت که خیالش راحت باشد. ۵ بازی آینده، شاید مهم‌ترین دوران حرفه‌ای او در ایران باشد. اگر بتواند استقلال را دوباره به مسیر برد بازگرداند، می‌تواند فصل را با آرامش ادامه دهد و شاید حتی قراردادش را تمدید کنند اما در صورت تکرار ناکامی‌ها، تصمیم مدیران روشن خواهد بود؛ پایان همکاری، پیش از آنکه فصل حتی به نیمه برسد.
اکنون در کمپ مرحوم ناصر حجازی، نسیمی از احتیاط جریان دارد. بازیکنان تلاش می‌کنند تمرکز را حفظ کنند و کادر فنی با چهره‌هایی مصمم در تمرین‌ها حاضر می‌شود اما همه می‌دانند زمان اندک است و فشار سنگین. استقلالِ ساپینتو باید در آبان بدرخشد، اگر نه در آذر شاید او دیگر روی نیمکت ننشیند.
در فوتبال ایران، فرصت‌ها کوتاهند و اعتماد زود تمام می‌شود. شاید این چند هفته آخرین بخت مرد پرتغالی برای اثبات خودش باز شود. اگر بتواند، بحران را به نقطه عطف بدل می‌کند؛ اگر نه، نامش فقط در فهرست مربیانی ثبت می‌شود که با امید آمدند و بی‌صدا رفتند.
اما فعلاً، تا آغاز فیفادی نوامبر، پرونده تغییر بسته شده. باشگاه استقلال تصمیم گرفته هنوز به او ایمان داشته باشد؛ شاید برای آخرین بار.