است و آن مکتب، مکتب امام خمینی(ره) و آیت‌الله خامنه‌ای است. شاخص مکتب انقلاب اسلامی است. من گاهی که به شخصیت شهید سلیمانی فکر می‌کنم، تصورم اینطور است که با شهادت سردار سلیمانی، او یک تولد دیگری پیدا کرده است؛ تولدی در ذهن‌ها و دل‌ها. این شهید سلیمانی متولد شده در دل‌های مردم دیگر قابل ترور نیست و ماندگار خواهد بود. این یک راهی است که تازه آغاز شده و دقیقا یک سرمایه برای آینده است. من یاد غزلی از مولانا می‌افتم که در دیوان خود او موسوم به دیوان شمس آمده است و چند بیتی را مناسب این حال و مقال می‌دانم: 

به روز مرگ چو تابوت من روان باشد

گمان مبر که مرا درد این جهان باشد

برای من مگری و مگو دریغ دریغ

به دوغ دیو درافتی دریغ آن باشد

جنازه‌ام چو ببینی مگو فراق فراق

مرا وصال و ملاقات آن زمان باشد 

کدام دانه فرورفت در زمین که نرست

چرا به دانه انسانت این گمان باشد

فروشدن چو بدیدی برآمدن بنگر

غروب شمس و قمر را چرا زبان باشد

بین همه این ابیات، بیش از همه بیت آخر به منظور من نزدیک است. غروب پیکر مادی سلیمانی با طلوع شخصیت معنوی و دینی و انقلابی سلیمانی همزمان بوده است، در واقع این باید همه را تسلی دهد و یک پیشران برای حرکت جامعه، بویژه نسل جوان به سوی یک الگو شود.

نکته مهمی که نباید از آن غفلت کرد، این است که شهادت سلیمانی در عراق، آن هم در کنار ابومهدی المهندس و همراهان عراقی اتفاق افتاده و دقیقا همین اتفاق، موجب اتحاد بیشتر 2 ملت ایران و عراق شده است. این قربانی مشترک، سبب همدردی و همدلی و همزبانی بیشتر ایرانی‌ها و عراقی‌ها شده است. همه آن مردمی که در ایران و عراق در تشییع پیکر این 2 قهرمان و یاران آنها شرکت کردند، عملا نشان دادند آرمان‌ها و ارزش‌های آنها یکی است. جنایت آمریکا سبب شد خون 2 سردار محبوب ایرانی‌ها و عراقی‌ها با هم عجین شود تا آنها که در «این جهان» با هم بودند، در «آن جهان» هم با هم باشند؛ به قول مولانا:

این جهان با تو خوش است و آن جهان با تو خوش است

این جهان بی‌ من مباش و آن جهان بی‌ من مرو

بی‌گمان آینده شاهد پیامدهای این واقعه نه تنها در 2 کشور ایران و عراق، بلکه در کل منطقه خواهد بود. کمترین تاوانی که آمریکا خواهد داد، خروج از منطقه است. 

* ممنونم از تحلیل جامعی که از شخصیت سردار سلیمانی ارائه دادید. اگر اجازه بدهید می‌خواستم درباره روابط شخصی خودتان با سردار سلیمانی هم سؤالی بپرسم. شما برای نخستین‌بار کجا و چگونه با سردار سلیمانی آشنا شدید؟

من چون نظامی نبودم و توفیق حضور در جنگ و جبهه را هم نداشتم، طبعا از دوران دفاع‌مقدس با شهید سلیمانی حشر و نشری نداشته‌ام، منتها از همان قدیم نام ایشان را جزو سرداران سپاه شنیده بودم و دورادور ایشان را می‌شناختم. بیشترین ارتباط من با شهید سلیمانی در شورای عالی امنیت ملی بود. وقتی رئیس مجلس بودم در جلسات ۲ هفته یک بار شورا شرکت می‌کردم، گاهی شهید سلیمانی به جلسه شورا می‌آمد و گزارشی از حوادث و مسائل مهم منطقه می‌داد، بویژه وقتی یک اتفاقی در منطقه رخ می‌داد که ضرورت داشت ایشان تحلیل خود را از آن اتفاق بیان کند. 

من که امثال ایشان و هم‌لباسی‌های ایشان را دیده بودم و با آنها آشنا بودم، متوجه شدم که سلیمانی در عین حال که یک نظامی و سپاهی است اما یک خصوصیاتی افزون بر سپاهی‌گری و نظامی‌گری دارد. به قول سعدی: خوبان فراوان دیده‌ام اما تو چیز دیگری. 

در صحبت‌ها، تحلیل‌ها، استدلال‌ها و موشکافی‌هایی که می‌کرد یک عمقی می‌دیدم که برای من بسیار اهمیت داشت و از همان زمان متوجه عظمت روحی و فکری این مرد شدم. بعدها به مناسبت‌های دیگر هم برخورد داشتیم ولی بیشترین درک من از شخصیت ایشان آنجا صورت گرفت. 

 

* از بین خاطرات و مراوداتی که با سردار شهید سلیمانی داشتید، کدام یک به صورت ویژه در ذهن شما ثبت و ماندگار شده؟

یک خاطره‌ای از ایشان دارم که چند بار بعد از شهادت‌شان نقل کرده‌ام. چند ماه قبل از شهید شدن‌شان (فکر می‌کنم ایام محرم بود) در روضه آقا شرکت کردیم. یکی از این شب‌ها هم من و هم شهید سلیمانی در میان جمعیت دوشادوش هم نشسته بودیم. جلسه با قرآن شروع شد و قاری این آیه را خواند که «مِنَ المُؤمِنینَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا‌الله عَلَیهِ فَمِنهُم مَن قَضى نَحبَهُ وَمِنهُم مَن یَنتَظِرُ وَما بَدَّلوا تَبدیلًا؛ در میان مؤمنان مردانی هستند که بر سر عهدی که با خدا بستند صادقانه ایستاده‌اند؛ بعضی پیمان خود را به آخر بردند (و در راه او شربت شهادت نوشیدند) و بعضی دیگر در انتظارند و هرگز تغییر و تبدیلی در عهد و پیمان خود ندادند». ما در انقلاب برای شهدا بارها این آیه قرآن را خوانده بودیم. در همان حال که همه گوش می‌کردیم من متوجه شدم که شهید سلیمانی که کنار من نشسته، در هنگام تلاوت این آیه گریه می‌کند. طوری گریه می‌کند انگار که در اوج روضه آخر مجلس است. من همان‌جا فهمیدم راز این گریه چیست. همان‌طور که نشسته بود، سرم را کنار گوشش بردم و گفتم: «حاجی! دلت برای رفقایت تنگ شده؟». وقتی سردار سلیمانی شهید شد، من یاد آن خاطره افتادم و با خود گفتم اصلا این روح دیگر در این بدن قرار نمی‌گرفت. این شوق پرواز در آن گریه‌ها دیده می‌شد. این خاطره‌ای است که هیچ وقت فراموش نمی‌کنم. 

***

این فطرت پاک انسان‌ها، این قیامت و محکمه درونی انسان‌ها نمی‌تواند به انسان‌ها دروغ بگوید. تمام اعتقادات توحیدی، صحنه‌های توحیدی، واقعیت‌های توحیدی، اشخاص توحیدی و اعمال توحیدی را با تمام وجود تحسین و پذیرش می‌کند. 

اما چرا بسیاری از مردم خلاف حق و حقیقت حرکت می‌کنند؟ دلیل آن این است که متأسفانه طبیعت حیوانی ما، گاهی فطرت توحیدی ما را از میدان به در می‌کند و بر آن غلبه می‌کند. این جنبه حیوانیت ما و نفس اماره، وجدان توحیدی ما را تعطیل می‌کند و با اینکه چشم ظاهر می‌بیند اما چشم باطن را کور می‌کند و عقل ما ظاهربین می‌شود و از باطن دور می‌شود. ولی وقتی صحنه‌ای مثل عاشورا یا شهادت حاج‌قاسم سلیمانی اتفاق می‌افتد حتی برای فرصت کوتاهی فطرت و وجدان توحیدی مردم، بیدار می‌شود و ظالمان را محاکمه می‌کند، لذا ترور حاج‌قاسم سلیمانی را مردم ایران و دنیا محکوم کردند. انسان‌های آزادی‌خواه و صاحب فطرت و وجدان بیدار وقتی در برابر چنین صحنه‌ای قرار بگیرند ناخدآگاه طرف مظلوم را می‌گیرند و با ظالم دشمن می‌شوند. آیه 65 سوره عنکبوت می‌فرماید: «فَإِذَا رَکِبُوا فِی الْفُلْکِ دَعَوُا‌الله مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ»؛ «هنگامی که سوار بر کشتی شوند خدا را با اخلاص می‏خوانند». انسان در سخت‌ترین مشکلات هم فطرت و محکمه وجدانش بیدار می‌شود و فقط خدا و حقیقت را صدا می‌زند. شهادت حاج‌قاسم به همه دنیا نشان داد که مقاومت حاج‌قاسم حق بود، دفاع حاج‌قاسم حق بود، خط حاج‌قاسم حق بود و از آن طرف دشمنان حاج‌قاسم باطل بودند. این فطرت توحیدی انسان‌ها و محکمه وجدان درونی انسان‌هاست که می‌توان روی آن حساب کرد. 

نکته دیگر این است که همه ما می‌گوییم خواستن، توانستن است اما یک حلقه مفقوده بین خواستن تا توانستن است. درست است که روایت می‌گوید «من جَدَّ، وَجَدَ»؛ «هر که بخواهد می‌رسد» اما مهم آن حلقه دانستن است. اگر بخواهیم و بدانیم و درست هم بدانیم، توانستن ما هم اتفاق می‌افتد اما اگر بخواهیم و دانستن‌مان ناقص یا باطل باشد، توانستن ما هم در جهت باطل می‌شود، لذا انسان‌هایی از معصومین و غیرمعصومین که تا به بی‌نهایت سیر صعودی داشتند، هم خواستند و هم دانستند، لذا موفق شدند و توانستند. 

این نکته بسیار مهم است. آیه 69 سوره نساء بیانگر این نکته است که غیرمعصوم هم اگر بخواهد می‌تواند تا بی‌نهایت پرواز کند به شرطی که بداند مسیر پرواز تا بی‌نهایت چیست و خدا هم به او توان بدهد و کمک کند تا بی‌نهایت پرواز کند.