میکائیل دیانی: کرونا در یک سال اخیر دنیای ما را متفاوت و اقتصاد جوامع را دگرگون کرده است و در این میان هنر به صورت عام و هنرهای نمایشی سالنی به صورت خاص، بسیار لطمه دیدند. حالا علاوه بر بازار فروش متوقف‌شده در این حوزه، با انباشتی از فیلم‌های تولید شده و پشت خط اکران مانده مواجهیم و تصمیم‌گیری درباره آنها حایز اهمیت است؛ تصمیمی که می‌توانست در ابتدای سال 99 و همزمان با شکل‌گیری «سینما آنلاین» جدی‌تر گرفته شود. برای آنکه با نگاهی واقع‌بینانه به وضعیت صنعت سینما در کشور توجه کنیم، بررسی و تحلیل آمار و ارقام این حوزه می‌تواند کمک‌کننده باشد. سرانه سالن‌های سینما در ایران به نسبت جمعیت کشور پایین است. در مجموع ۳۵۶ سینمای سراسر ایران، ۶۳۸ سالن فعال وجود دارد که البته تراکم توزیعی آن نیز چندان رعایت نشده است به گونه‌ای که تهران ۲۲۱ سالن، خراسان رضوی ۵۳ سالن و اصفهان 54 سالن سینما دارند. حال اگر با یک نسبت میانگین در هر دوره اکران 80 سالن را برای یک فیلم در نظر بگیریم، یعنی به طور همزمان 8 فیلم روی پرده باشد و متوسط یک ماه و نیم را نیز طول هر بازه اکران بدانیم، در نهایت در طول یک سال 64 فیلم سینمایی می‌تواند روی پرده سینماهای کشور به نمایش درآید. این عدد از این حیث نگران‌کننده است که بر اساس آمارهای موجود، هم‌اکنون بیش از 300 فیلم پشت خط اکران مانده‌اند و اگر قرار باشد سینما از همین فردا به روال عادی خود برگردد حداقل ۴ سال طول می‌کشد تا فیلم‌های موجود به نمایش درآید. فقط یک نمونه جالب از این پشت خط اکران مانده‌ها را می‌توان در وضعیت فیلم‌های جشنواره سی‌وهفتم مشاهده کرد. سال گذشته حدود 14 فیلم از جمع آثاری که در جشنواره سال 97 عرضه شده بودند فرصت اکران پیدا نکردند؛ یعنی قریب به نیمی از فیلم‌هایی که به لحاظ کیفی آنقدر ارزش داشته‌اند که هیات انتخاب آنها را برای شرکت در جشنواره پذیرفته است. این آمار و ارقام در حالی است که بخش زیادی از فیلم‌های تولید‌شده همواره از کف فروش برخوردار نبوده و حضورشان در سینما توجیه منطقی ندارد؛ توجیه منطقی نه برای اقتصاد سینما و نه برای آنکه مخاطب را مجاب کند تا به تماشای این فیلم در سالن سینما بنشیند. بیایید به جدول فروش فیلم‌ها در سال 98 نگاهی بیندازیم تا با عدد و رقم این موضوع را تحلیل کنیم. از مجموع 74 فیلمی که در جدول اکران سال گذشته حضور دارند؛ 37 فیلم یعنی نیمی از فیلم‌ها زیر یک میلیارد، 19 فیلم بین یک تا 5 میلیارد، 9 فیلم بین 5 تا 10 میلیارد و تنها 9 فیلم بالای 10 میلیارد فروش داشته‌اند. این بدان معناست که درباره 37 فیلم چیزی کمتر از 300 میلیون تومان سهم تهیه‌کننده است و برای 19 فیلم در بهترین حالت 4/1 میلیارد تومان تهیه‌کننده برداشت مالی از فیلم خواهد داشت. این آمار یعنی پشت خط ماندن حداقل نیمی از فیلم‌های سینمایی در صف اکران سالن‌های سینما بی‌معنی است. 

ابتدای امسال همزمان با شیوع کرونا، خط «اکران آنلاین» در کنار سالن‌های سینما به راه افتاد؛ خطی که با فیلم «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا شروع شد و در ادامه با فیلم‌های «طلا»، «زیرنظر»، «خوب، بد، جلف» و... ادامه یافت. شاید این فیلم‌ها که می‌توانستند در اکران عمومی پرمخاطب باشند، خط‌شکنی کردند و برای معرفی این لاین توزیعی پیشقدم شدند اما فروش همین‌ها هم کم نبود. خروج حاتمی‌کیا بیش از 5/2 میلیارد در اکران آنلاین کسب درآمد کرد. در آن سوی ماجرا، ۳ فیلم «کشتارگاه»، «تیغ و ترمه» و «بُهت» که در مورد شکست اقتصادی‌شان در سالن‌های سینما تردیدی نیست، در اکران آنلاین توانستند در مجموع 5/1 میلیارد تومان کسب درآمد کنند. 

در فرآیند بلندمدت اگر بلیت اکران آنلاین چیزی بین 15-10 هزار تومان باشد و 100 هزار نفر در یک حد پایین به تماشای آن فیلم بنشینند، چیزی بین یک میلیارد تا 5/1 میلیارد عایدی این اکران خواهد بود، و این در شرایطی است که با آن بلیت چند نفر به تماشای آن فیلم خواهند نشست. 

رونق گرفتن اکران آنلاین و ایجاد بستری وسیع برای توزیع فیلم‌هایی که در چرخه اکران سالن‌ها قدرت رقابت ندارند، برای سینماداران نیز مفید است، چرا که آنها فرصت بیشتری برای استفاده از فیلم‌های پرفروش روی پرده خواهند داشت. میزان کل فروش سینماهای کشور در سال ۹۸ معادل 299 میلیارد تومان با متوسط بلیت 11هزار تومان بود، از این طرف گردش مالی اکران آنلاین در یک ماه و نیم ابتدایی حرکت آن ۷/۵ میلیارد تومان بود که با متوسط 12 هزار تومان قیمت بلیت، 475 هزار بلیت برایش فروخته شد که هر بلیت آنلاین برابر با‌ 5/2 نفر یعنی یک میلیون و 200 هزار نفر مخاطب بوده است و این یعنی اکران ‌آنلاین می‌تواند در درازمدت یک مسیر اکرانی مطمئن باشد، هرچند هنوز ظرفیت‌های تبلیغی تلویزیون برای این خط فعال نیست. 

در مجموع اتمسفر بازار سینما در سال آتی را باید بر گسترش و توسعه سینمای آنلاین و رقابتی کردن این فضا، پایین آوردن مدت اکران‌ها در سالن‌های سینما و شکل‌دهی ساختار لاینی ژانری برای وجود تنوع روی پرده در هر بازه زمانی اکران دید. شاید این مسیر بتواند هم به چرخیدن چرخ سینما کمک کند و هم از حجم انباشت‌شده فیلم‌های پشت خط بکاهد. 

مصطفی پورکیانی: تاریخ کشورمان پر از فراز و فرودهایی است که به لحاظ تصویری و هنری سوژه‌های بکری برای فیلمسازان و مستندسازان فراهم کرده است؛ فیلمسازانی که با ذوق هنری خود می‌توانند حقایق و اتفاقات گذشته را به بهترین شکل ممکن برای فرزندان و آیندگان این دیار به یادگار بگذارند. 

معمولا اتفاقات و وقایع مهم تاریخی با نقل قول‌های فراوانی گفته می‌شود. افراد مختلف هر کدام بنا بر زاویه دید و تجربه زیستی خود، بخشی از آن اتفاق را روایت می‌کنند و این وظیفه حساس و مهم فیلمساز است که قبل از شروع ساخت، بیشترین زمان خود را برای تحقیقات و پژوهش بگذارد تا همه زوایای آن واقعه را با جزئیات بررسی کند تا خروجی تصویری آبرومند ارائه دهد. 

انقلاب اسلامی ایران در سال 57 یکی از اتفاقات و وقایع مهم تاریخ کشور به شمار می‌آید و تاکنون اتفاقات مختلف آن سوژه سریال و فیلم‌های فراوانی بوده است اما شاید نکته مهم و مغفول مانده این ماجرا بحث تحقیقات و پژوهش سریال باشد که گاه در کمترین زمان و با بی‌دقتی انجام می‌شود و نتیجه کار این می‌شود که با وجود اهمیت این اتفاق تاریخی، تا به حال سریال‌ها و فیلم‌های ماندگاری چه در سینما و چه تلویزیون به تصویر کشیده نشده است. 

در نگاهی دیگر شاید نتیجه این کار بی‌اعتمادی بیشتر مردم و مخاطبان به رسانه ملی باشد. گفتن اتفاقات آن دوره به نفع عده‌ای خاص یا نگفتن عمدی برخی وقایع باز به نفع عده‌ای خاص، باعث نمی‌شود تاریخ ناگفته باقی بماند و اگر این کار به دست فیلمسازان متعهد و دلسوز اتفاق نیفتد، بدون شک تصویری که توسط معاند این آب و خاک بر پرده سینما و تلویزیون می‌نشیند، نتایج بدتری به دنبال دارد. 

اکبر نبوی، مستندساز و منتقد سینما و تلویزیون درباره اینکه چرا در این سال‌ها کمتر اقتباسی درباره چهره‌ها و سوژه‌های انقلابی در سریال‌ها صورت گرفته است، بیان کرد: نمی‌دانم چه آفتی به جان نویسندگان ما افتاده است که برای کارهای تصویری درام و داستانی اعم از سینمایی یا تلویزیونی، کمتر خود را به زحمت تحقیق و پژوهش می‌اندازند، البته نمی‌گویم هیچ کس چنین کاری را انجام نمی‌دهد اما تعداد کمی هستند که خود را ملزم به تحقیق و پژوهش یا استفاده از منابع مکتوب داستانی و اقتباسی می‌دانند. 

وی ادامه داد: اگر شخصا بخواهم از کسانی که به تحقیق ملزم هستند یاد کنم، به انگشتان یک دست هم نمی‌رسند. به طور مثال محمدرضا گوهری و علیرضا طالب‌زاده از جمله این افرادند که وقتی متنی می‌نویسند، قطعا درباره آن تحقیق می‌کنند. شاید بنده با محتوا و رویکردهای‌شان در آثاری که می‌نویسند، کاملا موافق هم نباشم اما اطمینان دارم اهل تحقیق هستند. 

این فعال سینمایی که در برخی گروه‌های فیلم و سریال صداوسیما نیز حضور داشته است، درباره فیلمنامه‌های راه یافته به این گروه‌ها عنوان کرد: در طول ۲ سال گذشته ۳ متن در حوزه تاریخ معاصر که به اواخر قاجار و اوایل پهلوی اول مربوط می‌شد، به دست ما رسیده است. من زمانی که هر ۳ متن را خواندم مشخص بود هیچ تحقیق و پژوهشی پشت آنها نبوده است و نویسندگان اطلاعات کلی از آن مقطع داشته یا شنیده و بر اساس آنها به تخیلات خود اکتفا کرده‌اند. 

نبوی در ادامه به مهر گفت: مسلما تخیل از عناصر اصلی درام است اما وقتی می‌خواهیم به یک مقطع، رخداد یا شخصیت تاریخی نزدیک شویم، این نزدیکی نباید صوری و تشریفاتی باشد و اتفاقا اقتباس در اینجا بسیار کمک‌کننده است. نبوی در بخش دیگری از سخنانش درباره مدیرانی که درباره موضوعات انقلابی سفارش کار می‌دهند، عنوان کرد: مدیران در کاری که متولی آن هستند سختگیر نیستند و به دم دستی‌ها اکتفا می‌کنند. منظور از سختگیری، ممیزی یا سانسور آثار نیست بلکه این سختگیری‌ها به کیفیت کار برمی‌گردد. نبوی ساخت آثار شاخص یک هنرمند در برخی دوره‌ها را هم به حضور این مدیران سختگیر و دقیق مرتبط دانست و عنوان کرد: مدیرانی که از آثار با کیفیت حمایت می‌کنند و امکانات لازم را هم در اختیار هنرمند می‌گذارند، خروجی کار هم اثری غنی و قوی می‌شود. مرحوم ضیاءالدین دری، زمانی سریالی حرفه‌ای و با کیفیت مثل «کیف انگلیسی» می‌سازد چون مدیران از او چنین کاری خواسته‌اند و زمانی هم خروجی یک دوره «کلاه پهلوی» می‌شود و هر دوی اینها غیر از کارگردان به شرایط دیگری از جمله مدیران زمانه هم بازمی‌گردد.

سومین قسمت از مجموعه تلویزیونی «دادستان» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی به قسمت حمله داعش به مجلس پرداخت. به گزارش «وطن امروز»، پخش مجموعه تلویزیونی «دادستان» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی از 22 بهمن در شبکه ۳ سیما آغاز شده و ده‌نمکی در همین قسمت‌های ابتدایی نشان داده که باز هم مانند آثار قبلی خود به دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی بی‌توجه نبوده و این موضوعات را دستمایه اثر جدید خود قرار داده است. 

پیش از این اعلام شده بود که ده‌نمکی در بخش‌هایی از سریال خود به صورت غیرمستقیم به موضوع حمله داعش به مجلس پرداخته است و در قسمت سوم این سریال، بینندگان شاهد این ماجرا بودند.  با توجه به موضوعات ملتهبی که در سریال مورد توجه قرار گرفته، مسعود ده‌نمکی، کارگردان سریال «دادستان» در صفحه اینستاگرام خود با انتشار یک ویدئو از سریال «دادستان» نوشت: «دادستان» هر روز ملتهب‌تر می‌شود، امیدوارم که سازمان در برابر فشارهای بیرونی تاب بیاورد و از فضای مجازی و رسانه‌های جدید عقب نیفتد.

فراخوان پنجمین دوره تربیت مستندساز مرکز مستند سفیرفیلم منتشر شد.  به گزارش «وطن امروز»، این دوره، تنها دوره تخصصی تربیت مستندساز در کشور است که با رویکرد تولیدمحور برگزار می‌شود. هنرجویان دوره تربیت مستندساز سفیرفیلم، علاوه بر شرکت در کارگاه‌های آموزشی و تخصصی، تجربه ساخت یک مستند نیمه‌بلند را نیز در این دوره کسب خواهند کرد. این دوره آموزشی به صورت حضوری در تهران برگزار می‌شود. لازم به ذکر است این دوره ویژه آقایان است. پنجمین دوره تربیت مستندساز «سفیرفیلم» از اسفندماه ۹۹ آغاز می‌شود و تا اواسط تابستان ۱۴۰۰ ادامه خواهد داشت. پذیرش متقاضیان به صورت چندمرحله‌ای از طریق آزمون و مصاحبه ورودی خواهد بود. علاقه‌مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام در این دوره، تا پایان بهمن‌ماه می‌توانند به سایت safirfilm.ir مراجعه کنند. 

محورهای نشست‌های پژوهشی سی‌و‌ششمین جشنواره موسیقی فجر اعلام شد. به گزارش «وطن امروز»، نشست‌های پژوهشی این دوره جشنواره با موضوعات سیر تطور ترانه، آسیب‌شناسی موسیقی پاپ ۲ دهه گذشته، سیستم‌های آموزش نوین موسیقی در جهان، تاریخ‌نگاری موسیقی و خطر روایت مسلط، سند موسیقی و الزامات آن و ژانربندی انواع موسیقی برگزار می‌شود. 

جدول نشست‌های پژوهشی جشنواره و سخنرانان و ساعت نشست‌ها در روزهای آینده اعلام می‌شود. 

نشست‌های بخش پژوهشی سی‌و‌ششمین جشنواره موسیقی فجر به دبیری رضا مهدوی، پژوهشگر و آهنگساز با همکاری رادیو گفت‌وگو برگزار و همزمان با جشنواره، از این رادیو پخش می‌شود. سی‌و‌ششمین جشنواره موسیقی فجر در بخش غیررقابتی (پخش اجراها به صورت مجازی)، بخش رقابتی (آلبوم‌های موسیقی)، جایزه ترانه، جایزه موسیقی و رسانه و بخش پژوهشی 28 بهمن تا 4 اسفندماه برگزار می‌شود. 

نمایش‌های خیابانی جشنواره عروسکی «مبارک» به صورت آنلاین برگزار می‌شود. به گزارش «وطن امروز»، سامان خلیلیان، مدیر بخش نمایش‌های خیابانی هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک، با این توضیح که از 11 نمایش خیابانی طبق استانداردی که اعلام شده فیلمبرداری می‌شود، گفت: طبق گفته شورای سیاست‌گذاری جشنواره، آثار پذیرفته شده این بخش نیز در بستر مجازی به نمایش درمی‌آیند و اجرای فیزیکی ندارند. 

وی با تاکید بر اینکه از نمایش‌ها به لحاظ کیفی به گونه‌ای فیلمبرداری می‌شود که به بهترین شکل ممکن در دسترس علاقه‌مندان قرار گیرد، ادامه داد: آثار تمرین و تولید شده کیفیت قابل قبولی دارند. هنرمندان همیشه با شرایطی که در آن قرار گرفته‌اند تطبیق‌پذیری داشته‌اند و الان هم خودشان را با این روند همسو کرده‌اند. خلیلیان با بیان اینکه مردم نیز از رویکرد برگزاری آنلاین و اجرا در فضای مجازی در جشنواره‌ها استقبال کردند و این وضعیت پذیرفته شده است، افزود: اگر آگاه‌سازی خوبی از سوی رسانه‌ها صورت بگیرد و مردم از پلتفرم‌های در دسترس مطلع باشند از آن استقبال می‌کنند؛ علاوه بر اینکه جشنواره تئاتر عروسکی تفاوتی هم با دیگر جشنواره‌ها دارد و به هر شکل عروسک، جذابیت‌های خاص خود را دارد و مخاطب را با خود همراه می‌کند. با توجه به اینکه گفته می‌شود در اسفندماه به موج دیگری از کرونا نزدیک می‌شویم و احتمال دارد مردم در شرایط قرنطینه قرار بگیرند، برگزاری جشنواره در فضای مجازی، اقبال خود را دارد. 

سید‌شهاب حسینی در یکی از برنامه‌های «همرفیق» که با حضور رضا صادقی و مرحوم علی انصاریان از شبکه نمایش خانگی پخش شد، درباره سریال «شهرزاد» به نکات مهمی اشاره کرد.

به گزارش «وطن امروز»، شهاب حسینی در توضیحاتی درباره سریال شهرزاد که در شبکه نمایش خانگی پخش شد، گفت: «از ابتدا قرار بود سریال شهرزاد در یک سیزن پخش شود و پایان‌بندی بشدت فوق‌العاده‌ای داشت ولی پس از پخش سریال و استقبال فراوان مردم از «شهرزاد»، ناگهان دندان‌های نیش تیز شد و مسیر سریال را عوض کرد».

در واقع شهاب حسینی به صورت کنایه‌آمیز توضیح می‌دهد که استقبال بی‌نظیر عمومی همزمان با پخش سریال باعث شد سازندگان «شهرزاد» به ‌جای یک پایان‌بندی ماندگار، طمع کرده و تصمیم به ساخت فصل‌های بعدی بگیرند و به همین خاطر، آن پایان‌بندی حذف شد و اصطلاحا سریال کش آمد.

شهاب حسینی در ادامه گفت: «من برای ادامه کار در فصل‌های بعدی در یک عمل انجام‌شده قرار گرفتم؛ چون بیننده به داستان «شهرزاد» عادت کرده بود، از قصه خوشش آمده بود و عملا اگر من خود را کنار می‌کشیدم، به بیننده توهین می‌شد ولی اگر با همان تفکر اولیه و فیلمنامه‌ای که به ما داده بودند «شهرزاد» در همان فصل اول تمام می‌شد، قطعا سریالی می‌شد که حتی قابلیت صادر شدن به کشورهای دیگر را داشت. برای همه این دلایل، حتی خود من فصل‌های ۲ و ۳ را ندیدم».

سریال شهرزاد به تهیه‌کنندگی محمد امامی با طرح موضوع پول‌های کثیف حاشیه‌ساز شد و پای تهیه‌کننده را (به جهت شبهات مالی گسترده اختلاس از صندوق ذخیره فرهنگیان) به دادگاه کشاند.

 مجید مجیدی که در جدیدترین فیلمش «خورشید» معضل کودکان کار را در مرکز توجه قرار داده و با این فیلم در ردیف فیلم‌های رقیب برای اسکار ۲۰۲۱ جا گرفته، از نقش مردم در رفع این معضل جهانی سخن گفت. 

به گزارش «وطن امروز»، در آستانه معرفی اسامی منتخبان اسکار برای حضور در رقابت ۲۰۲۱، مجید مجیدی در مصاحبه‌ای از فیلم جدیدش گفت. 

وی در مقام نویسنده و کارگردان «خورشید» درباره انگیزه‌اش برای ساختن فیلم گفت: «خورشید» فیلمی درباره و برای کودکان کار است. امروز ۱۵۲ میلیون کودک کار در سراسر دنیا وجود دارند و به نظرم این بحرانی جهانی و از مسائل مهمی است که همه با آن روبه‌رو هستند. امید ما این است که با ایجاد کمپینی، بتوان برای کودکان کار زندگی بهتری را فراهم کرد و بدون در نظر گرفتن محل زندگی آنها، از هند تا اروپا و آمریکا و در ایران، به آنها توجه نشان داد. 

مجیدی افزود: کودکان کار موضوعی است که من سال‌ها از نزدیک آن را دنبال می‌کردم و در ایران به مدرسه‌ای برخوردم که با هدف جمع کردن این کودکان از خیابان‌ها تاسیس شده تا بتواند آنها را آموزش دهد. در عین حال شمار زیادی از این کودکان مهاجران افغان هستند که سختی‌های کشور خودشان آنها را به ایران کشانده است. وی افزود: آنچه من از این مدرسه یاد گرفتم این بود که آموزش برای این بچه‌ها چقدر ضرورت دارد و می‌تواند به بهبود وضعیت آنها کمک و برای آینده‌شان پایه‌ریزی کند. 

وی درباره بچه‌های فیلم هم گفت: همه بچه‌های این فیلم از قبل بچه‌های کار بودند. روح‌الله زمانی، ابوالفضل شیرزاد و شمیلا شیرزاد که در نقش خواهر و برادر بازی کرده‌اند، همه در خیابان‌ها کار می‌کردند. این خواهر و برادر از 7-6 سالگی در مترو کار می‌کردند. 

وی از دریافت جایزه مارچلو ماسترویانی توسط روح‌الله زمانی نیز یاد کرد و اینکه اطمینان دارد اگر استعداد وی پرورش یابد، می‌تواند به یک سوپراستار در دنیای بازیگری بدل شود. مجیدی در این مصاحبه همچنین تاکید کرد نباید فقط در انتظار دولت‌ها بود و مردم باید مسؤولیت‌پذیر باشند و به این بچه‌ها کمک کنند. 

این کارگردان درباره جایگاه کودکان افغان نیز اظهار کرد: تقریبا ۶۰ تا ۶۵ درصد کودکان کار ایران از افغانستان هستند و بسیاری از آنها در ایران متولد شده‌اند و به دلیل مشکلات مالی خانواده‌های‌شان مجبور به کار شده‌اند. این در حالی است که کشورهای پیرامون ایران یعنی افغانستان، پاکستان و عراق همه از بحران سیاسی و اقتصادی در فشار هستند و همین یک بحران انسانی برای ایران فراهم کرده است. تحریم‌ها نیز فشار اقتصادی عظیمی به ایران وارد کرده و به همین دلیل آسیب‌پذیرترین شهروندان ما، بیشترین آسیب‌ها را متقبل می‌شوند. 

مجیدی درباره چالش‌هایی که هنگام ساخت فیلم «خورشید» با آن روبه‌رو بود نیز گفت: در این فیلم با کودکانی کار کردیم که هرگز جلوی دوربین نرفته بودند. ابتدا همه اینها برای‌شان این کار هیجان‌انگیز بود ولی بعد خسته شدند و دیگر نمی‌خواستند ادامه بدهند. در عین حال این بچه‌ها خیلی غیرقابل کنترل بودند؛ روح‌الله در روز اول کار پایش شکست و بعد کتفش در رفت. در صحنه‌های کندن تونل باید ۴ دست‌وپا حرکت می‌کرد که به همین دلیل ممکن نشد و حتی نمی‌توانست راحت بایستد. ابوالفضل هم ۲ بار پایش شکست و همه اینها موجب شد ساخت پروژه ۲ ماه و نیم بیشتر زمان ببرد.