گروه اقتصادی: با وجود اینکه بیماری کرونا در نگاه اول می‌تواند یک بحران بهداشتی و درمانی باشد اما پس از گذشت 2 ماه از شیوع آن در سرتاسر جهان، تبعات جنبی آن در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کمتر از بهداشتی نبوده است. این ویروس همان‌طور که می‌تواند ظرف چند هفته سیستم ایمنی بدن یک انسان را به هم بریزد، می‌تواند ساختارهای اقتصادی یک کشور را هم درگیر خود کند. تاکنون هزینه‌های اقتصادی جانبی این ویروس در سرتاسر جهان بسیار بیشتر از هزینه‌های بهداشتی بوده است. از همین رو قرار گرفتن اقتصاد کشور در شرایط اضطراری و هوشیاری کامل تصمیم‌گیران اقتصادی در برابر تبعات شیوع کرونا بسیار حائز اهمیت است؛ موضوع مهمی که بررسی‌ها نشان می‌دهد تاکنون محقق نشده است و اساسی‌ترین تصمیمات ویژه اتخاذ شده حول محور تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و بخشی از مراکز دولتی به همراه توزیع ژل ضدعفونی کننده و ماسک در داروخانه‌ها بوده است. به گزارش «وطن‌امروز»، تبعات اقتصادی ویروس کرونا را برای اقتصاد ایران می‌توان در چند گزاره خلاصه کرد.

1 - ‌خریدهای احساسی:

با شروع انتشار اخبار شیوع کرونا در ابعاد گسترده در کشورمان، برخی شهروندان از ترس قحطی یا کمبود اقلام در زمان قرنطینه شروع به خریدهای به اصطلاح احساسی کردند؛ خریدهایی که نه از روی نیاز، بلکه بیشتر یک رفتار تدافعی در برابر اتفاقی بود که هنوز نیفتاده است. جای خالی گفت‌وگو بین مسؤولان و مردم در این باره مشهود است، البته اعتمادی هم دیگر میان مردم و مسؤولان وجود ندارد. از سوی دیگر به دلیل نبود سیاست و برنامه منسجم برای شرایط کنونی، اساسا نهادهای مسؤول نمی‌دانند چه وظیفه‌ای باید انجام دهند. 

2 - مسدود شدن مرزهای صادراتی:

بخش عظیمی از صادرات ایران و ارزآوری از کشورهای همسایه پس از انتشار خبر شیوع کرونا متوقف شده است. با وجود اینکه اغلب کشورهای جهان درگیر این ویروس هستند اما رفتار کشورها با ایران متفاوت و کمی سخت‌گیرانه‌تر است. آنطور که پیداست دیپلماسی تجاری ایران هنوز نتوانسته است به کشورهای هدف صادراتی ایران ثابت کند تدابیر مقتضی برای خنثی‌سازی این ویروس‌ را انجام داده است. رئیس کمیسیون تسهیل صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به معطلی کامیون‌ها در مرزها اعلام کرد: تقریبا تمام مرزهای مشترک به دلیل ویروس کرونا مسدود شده‌اند اما تراکم کامیون‌های صادراتی در مرزهای عراق بیشتر است. جمشید نفر افزود: باید جریان بهداشتی کرونا را رعایت کنیم تا به دنبال آن مرزها نیز در زمان کوتاه بازگشایی شود. وی با بیان اینکه صادرات در ایران سیستماتیک و برنامه‌ریزی شده نیست، افزود: از قبل باید همه چیز را مدیریت کنیم؛ به این معنا که وقتی اعلام شد ۲۰۰ کامیون پشت مرزها متوقف شده‌اند، صادرکنندگان باید تا برطرف شدن ترافیک صبوری و سپس اقدام به ارسال محموله‌های صادراتی خود کنند. به گفته رئیس کمیسیون تسهیل صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی ایران، صادرکنندگان همچنان کامیون به مرزهای متوقف ارسال می‌کنند که این کار ترافیک پشت مرزها را بیشتر می‌کند. نفر با بیان اینکه صرف تولید کالای باکیفیت برای صادرات کفایت نمی‌کند، گفت: مشکل اساسی این است که ساختار اقتصادی ما صادراتی نیست و ابزار آن نیز صادرات‌محور و برنامه‌ریزی شده نیست. برای اقتصاد صادراتی باید سیستم لجستیک و جاده‌ها همگی در خدمت صادرات باشد.

پس از شیوع ویروس کرونا در کشور برخی کشورهای همسایه از جمله عراق، آذربایجان و افغانستان مرزهای خود را برای تردد مسافر و محموله‌های صادراتی تا اطلاع ثانوی مسدود کرده‌اند.

3 - کاهش خرید اقلام غذایی:

با وجود اینکه اشاره شد برخی کالاها مشمول خرید هیجانی شدند، در همین حال برخی کسب و کارها بازار خود را از دست داده‌اند. باید در نظر داشت برای حمایت از این واحدهای خدماتی، دولتمردان باید امتیاز بیشتری را به آنها بدهند. برای مثال رقمی از میزان مالیات آنها کاهش پیدا کند. رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورشت نیز درباره وضعیت اعضای این صنف با توجه به گسترش ویروس کرونا، گفت: مطابق توصیه‌های پزشکی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا باید حتی‌الامکان از حضور در مکان‌های شلوغ اجتناب کرد که رستوران‌ها نیز از جمله این اماکن محسوب می‌شوند. از طرفی چون این ویروس از طریق لمس و تنفس منتقل می‌شود، مردم از خریدن غذای حاضری در بیرون از خانه اجتناب می‌کنند که البته احتیاط‌ شرط عقل است و نمی‌توان به آنها خرده گرفت. محمدرضا باباخانی افزود: این اتفاقات باعث شده در همین چند روز فروش اعضای صنف ما به کمتر از یک چهارم برسد به طوری که اگر وضعیت به همین منوال ادامه داشته باشد ما حقوق اسفند ماه پرسنل را نمی‌توانیم پرداخت کنیم. باباخانی تصریح کرد: تمام صنوف و رسته‌ها به یکدیگر مرتبط هستند و الان صنفی وجود ندارد که از وضعیت راضی باشد. سیستم بازار ایران به گونه‌ای است که دسترنج زحمات یک ساله خود را در بازار شب عید می‌توان کسب کرد. حالا با این وضعیت و خلوت شدن بازار و قرنطینه خودخواسته مردم، دیگر بازاری وجود ندارد و مردم الان حاضر هستند شب گرسنه بخوابند ولی غذا از بیرون نگیرند. وی افزود: مردم و کسبه باید به یکدیگر رحم کنند، موعد چک بسیاری از افراد فرا رسیده، اجاره خانه و بسیاری از هزینه‌ها را فقط با تفاهم می‌توان برطرف کرد. به طور حتم دولت هم این کار را خواهد کرد و درباره پرداخت قبوض آب و برق، اقساط وام و مالیات این مشکلات را لحاظ خواهد کرد، زیرا وظیفه حاکمیتی دولت این است.

4 - کاهش قیمت نفت:

یکی از آسیب‌هایی که در اندازه جهانی پس از شیوع خبر ویروس کرونا به اقتصاد ایران وارد شد، کاهش قیمت نفت بود. با توجه به اینکه بخشی ویژه‌ای از درآمدهای ارزی ایران از طریق نفت است، کاهش قیمت این کالای استراتژیک می‌تواند در بلندمدت روی اقتصاد کشورمان تاثیرگذار باشد.

 

* هفته آینده اوج عرضه کالاهاست

در بین تمام اخبار منفی اقتصادی، معاون بازرگانی وزیر صنعت، معدن و تجارت خبر خوشحال‌کننده‌ای در رابطه با تامین اقلام خوراکی داد. عباس قبادی با بیان اینکه موجودی کالا‌ها در مقطع کنونی ۵ برابر پارسال است، گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت با همه توان و ظرفیت مجموعه‌های تولیدی بهداشتی و شوینده و اصناف در کنار دیگر دستگاه‌ها از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در طول هفته گذشته و در شرایط خاص کنونی، مشغول خدمت‌رسانی بوده است. وی به برگزاری جلسات ویژه با حضور وزیر صمت اشاره و اضافه کرد: تولید شبانه‌روزی محصولات بهداشتی، ممنوع کردن صادرات تجهیزات پزشکی از جمله ماسک، صفر کردن عوارض و تعرفه واردات کالا‌های تجهیزات پزشکی و تسهیل ثبت سفارش محصولات بهداشتی و پزشکی از جمله اقدامات وزارت صنعت، معدن و تجارت بوده است. قبادی با تاکید بر اینکه کمبود و نبود کالا نداریم، گفت: در این ایام که خرید‌های احساسی انجام شده است در هیچ فروشگاهی نبود کالا نداشتیم. وی افزود: در طول هفته گزارش‌هایی را مبنی بر افزایش قیمت گوشت، قند و شکر داشتیم. معاون بازرگانی وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: مانند پارسال با محوریت ستاد تنظیم بازار استانی در کل کشور 222 نمایشگاه عرضه مستقیم کالا با حضور 25 هزار غرفه را تعریف کردیم و قرار بود این نمایشگاه‌ها تا 25 اسفند به پایان برسد تا پس از آن اصناف فروش‌های خود را داشته باشند اما با شیوع ویروس کرونا مصادف شد و ستاد مقابله با این بیماری ابلاغ کرد که در صورت امکان این نمایشگاه‌ها برای حفظ سلامت مردم برگزار نشود، بنابراین این نمایشگاه‌ها امسال برگزار نمی‌شود. قبادی ادامه داد: بنابراین سمت و سوی عرضه کالا را به سمت جشنواره‌های فروش و فروش‌های فوق‌العاده، اصناف، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و میادین میوه و تره‌بار شهرداری بردیم. او اضافه کرد: بانک مرکزی تقریباً مطابق با قانون بودجه، ارز مورد نیاز برای واردات کالا‌های اساسی را به وزارت صنعت، معدن و تجارت تخصیص داد.

قبادی گفت: در زمینه تولید هم آنچه مجموعه‌های تولیدی کشور مقرر کرده بودند تحویل دهند انجام دادند. برای مثال پارسال میانگین تولید و جوجه‌ریزی تقریباً 115 میلیون قطعه بود که این رقم اکنون به 139 میلیون قطعه رسیده است. وی افزود: مردم هر قدر می‌خواهند خرید کنند اما خریدهای‌شان را به گونه‌ای مدیریت کنند که موجب سوء‌استفاده‌ سودجویان نشود.

وی گفت: هفته آینده اوج عرضه کالاهاست و از ذخایر استفاده خواهیم کرد و همچنین گوشت منجمد را برای کارکنان دولت به قیمت حدود 40 هزار تومان عرضه می‌کنیم. قبادی با بیان اینکه عرضه نامحدود کالا‌ها را آغاز کرده‌ایم، ادامه داد: همه فروشگاه‌های زنجیره‌ای می‌توانند به سازمان‌های مربوط از جمله پشتیبانی امور دام و بازرگانی دولتی مراجعه کنند و به هر میزان کالا که بخواهند دریافت کنند. قبادی با اشاره به اینکه تولید امسال مرکبات در مقایسه با پارسال افزایش یافته است، افزود: فضای احساسی و شرایط خاص موجب شده است برخی فروشندگان تخلف کنند. او ادامه داد: حدود 100 هزار تن سیب و پرتقال را برای بازار شب عید تدارک دیده‌ایم و اگر لازم باشد از ذخایر برای تنظیم بازار استفاده می‌کنیم.