همزمان با حمله روسیه به اوکراین، کره‌شمالی اقدام به آزمایش یک فروند موشک بالستیک کرد. ستاد مشترک ارتش کره‌جنوبی دیروز اعلام کرد همسایه شمالی‌اش موشک مزبور را ساعت 7:52 صبح از منطقه سونان در سواحل شرقی شبه‌جزیره کره شلیک کرده است. نوبو کیشی، وزیر دفاع ژاپن نیز اعلام کرد کره‌شمالی دست‌کم یک موشک بالستیک شلیک کرده که موفق به طی مسافت 300 کیلومتری و ارتفاع 600 کیلومتری شده است. 

 

گروه بین‌الملل: ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه دیروز به ارتش این کشور دستور داد نیروهای بازدارنده هسته‌ای روسیه را در واکنش به «اظهارات تهاجمی» کشورهای ناتو در «حالت ویژه وظیفه رزمی» (آماده‌باش) قرار دهد. این دستور در دیدار پوتین با وزیر دفاع «سرگئی شویگو» و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه، «والری گراسیموف» صادر شد. وی در این جلسه گفت: مقامات ارشد کشورهای ناتو به خود اجازه می‌دهند اظهارات تهاجمی علیه روسیه داشته باشند، بنابراین به وزیر دفاع و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه دستور می‌دهم نیروهای بازدارنده ارتش روسیه را به حالت آماده‌باش درآورند. وی افزود: کشورهای غربی نه‌تنها در حوزه اقتصادی اقدامات غیردوستانه‌ای علیه کشور ما انجام می‌دهند، بلکه مقامات ارشد اعضای اصلی ناتو درباره کشور ما اظهارات تهاجمی داشته‌اند. رئیس‌جمهور روسیه توضیح داد این اقدام در پاسخ به لفاظی‌های «خصمانه» مقامات ارشد ناتو انجام می‌شود. 

به دنبال درخواست‌های ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین برای کمک‌های مستقیم بیشتر، تعدادی از کشورهای اروپایی روز یکشنبه اعلام کردند مایلند به اوکراین سلاح و مهمات بیشتری ارائه کنند. روز شنبه آلمان از خودداری قبلی از ارسال تسلیحات به اوکراین عقب‌نشینی کرد و گفت موشک‌های ضدتانک و سامانه‌های دفاع هوایی «استینگر» را «در اسرع وقت» به کی‌یف عرضه خواهد کرد. آلمان همچنین برای نخستین‌بار پس از جنگ دوم جهانی سیاست صادرات تسلیحات خود را زیر پا گذاشت و به یک کشور ثالث اجازه داد تسلیحات آلمانی را در اختیار طرفین جنگ قرار دهد. علاوه بر این «لیز تراس» وزیر خارجه انگلیس دیروز اعلام کرد غرب باید برای یک ماراتن بسیار طولانی در اوکراین و درگیری احتمالی بین مسکو و بلوک نظامی غرب (ناتو) آماده شود. هشدار وزیر دفاع انگلیس به منزله امکان درگیری روسیه و ناتو برداشت شده است. تراس هشدار داده بود اگر قدرت‌های غربی «اکنون در مقابل پوتین نایستند»، بحران اوکراین می‌تواند به درگیری مستقیم بین روسیه و کشورهای ناتو کشیده شود. تراس روز یکشنبه به اسکای‌نیوز گفت: «اگر پوتین را در اوکراین متوقف نکنیم، دیگران را در معرض تهدید خواهیم دید؛ بالتیک، لهستان، مولداوی، و حتی ممکن است به درگیری با ناتو ختم شود». او در همین حال تاکید کرد: «ما نمی‌خواهیم به آنجا برویم». تراس با اشاره به «نیروهای قوی» روسیه پیش‌بینی کرد بحران کنونی ممکن است «چند سال» ادامه داشته باشد. تراس گفت: «ما باید برای یک مسیر طولانی آماده باشیم». پوتین در روز اول تهاجم به اوکراین به کشورهای خارجی هشدار داده بود در تهاجم او به اوکراین مداخله نکنند و گفت این امر می‌تواند منجر به «عواقبی شود که آنها هرگز ندیده‌اند». او موشک‌های ضدهوایی و سایر سامانه‌های موشکی پیشرفته را در بلاروس و ناوگان خود را در دریای سیاه مستقر کرده است تا از مداخله غرب در اوکراین جلوگیری کند. در همین ارتباط سفیر آمریکا در سازمان ملل هم گفت: تصمیم پوتین برای آماده‌سازی نیروهای بازدارنده هسته‌ای، درگیری را به ‌طور غیرقابل قبولی تشدید می‌کند. مشخص نیست «حالت ویژه وظیفه رزمی» شامل چه مواردی می‌شود. از سویی «پاول پودویگ» تحلیلگر مستقر در ژنو و رئیس پروژه نیروهای هسته‌ای روسیه نیز گفت: «سخت است که بگوییم معنای این دستور چیست اما ممکن است یک «فرمان اولیه» باشد». او به گاردین گفت: «این حمله تلافی‌جویانه را ممکن می‌کند اما به معنای آمادگی برای نخستین حمله نیست». وی افزود: «به نظر نمی‌رسد این بالاترین سطح آمادگی باشد، از جمله بمب‌افکن‌هایی که با سلاح بارگیری می‌شوند و از زمین بلند می‌شوند. این اقدامی است که فرماندهی و کنترل را قادر می‌کند در صورت لزوم واکنش نشان دهد اما این سطح بسیار بالایی است».

 

* حرکت به سمت مذاکره

در روز چهارم تهاجم نظامی روسیه به اوکراین سرانجام طرفین بر سر مذاکراه پیرامون شرایط به وجود آمده توافق کردند. «دیمیتری پسکوف» سخنگوی دولت روسیه پیش از ظهر دیروز اعلام کرد هیأت روس با حضور نمایندگانی از وزارتخانه‌های خارجه، دفاع و دیگر وزارتخانه‌های این کشور برای مذاکره با طرف اوکراینی وارد بلاروس شده است. وی افزود: ما آماده شروع این مذاکرات در «گومل» هستیم. در همین حال خبرگزاری اسپوتنیک دیروز از هشدار رئیس هیات مذاکره‌کننده روسیه درباره زمان مذاکرات خبر داد. اسپوتنیک دیروز گزارش داد رئیس هیات مذاکره‌کننده روسیه که برای گفت‌وگو با اوکراین وارد بلاروس شده، اعلام کرده است: «تا ساعت ۱۵ وقت محلی (۱۵:۳۰ به وقت تهران) منتظر پاسخ طرف اوکراینی خواهیم بود». رئیس هیأت مذاکره‌کننده روسیه گفته بود در صورت امتناع اوکراین از مذاکره و هر گونه بهانه جدید، تمام مسؤولیت رخدادها بر عهده دولت فعلی اوکراین خواهد بود. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز همزمان با اتمام ضرب‌الاجل اعلامی روسیه برای مذاکره در تماس با نخست‌وزیر رژیم اسرائیل، به وی گفته است روسیه آماده گفت‌وگو با اوکراین در بلاروس است ولی اوکراین این فرصت را از دست داده است. دقایقی پس از پایان این مهلت «ولادیمیر مدینسکی» دستیار رئیس‌جمهور روسیه و رئیس هیات روس، پذیرش مذاکره از سوی اوکراین و اعزام هیأت از سوی این کشور را تایید کرد. «لئونید اسلوتسکی» رئیس کمیته امور بین‌الملل دومای دولتی روسیه و از اعضای هیات مذاکره‌کننده این کشور که در بلاروس به سر می‌برد، اعلام کرد در صورت امتناع از مذاکره یا ادامه بهانه‌‌‌گیری، مسؤولیت رویدادهای بعدی تنها بر عهده مقامات کی‌یف خواهد بود.  مدینسکی افزود طرفین اکنون در حال تصمیم‌گیری درباره تدارکات و مکان دقیق نشست با «حداکثر امنیت» برای اوکراینی‌ها هستند. وی تاکید کرد: ما تضمین می‌کنیم مسیر سفر 100 درصد ایمن خواهد بود. مذاکره‌کننده ارشد روسیه گفت: ما منتظر هیات اوکراینی خواهیم بود. 

خبرگزاری «تاس» روسیه هم گزارش داد یک سیاستمدار بلاروسی گفت هیأت اوکراینی برای گفت‌وگو با روسیه عازم گومل شد. حوالی ساعت 17 به وقت محلی نیز پایگاه خبری اوکراینی «کی‌یف ایندیپندنت» با تایید مشارکت اوکراین در مذاکرات صلح با روسیه نوشت ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین طی تماس تلفنی با «الکساندر لوکاشنکو» رئیس‌جمهور بلاروس موافقت کرد هیات اوکراینی بدون پیش‌شرط در مرز اوکراین و بلاروس در نزدیکی رودخانه «پریپیات» با هیات روس دیدار کند. به گفته «ناتالیا ایزمانت» سخنگوی لوکاشنکو، یک مقام بلندپایه اوکراین با الکساندر لوکاشنکو تلفنی صحبت کرد و خواستار تعویق ضرب‌الاجل شد. او گفت رهبر بلاروس سپس با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه صحبت کرد و او موافقت کرد مذاکرات برنامه‌ریزی شده را به تعویق بیندازد. در همین حال زلنسکی تماس با لوکاشنکو را در شبکه‌های اجتماعی تایید کرد اما درباره این مذاکرات اظهارنظری نکرد. زلنسکی پیش از مذاکره با لوکاشنکو در پیامی درباره مکان احتمالی مذاکرات با نمایندگان روسیه گفته بود: «ما می‌توانیم با روسیه در هر شهر دیگری مانند بوداپست، ورشو یا استانبول مذاکره کنیم». بنا به اطلاعیه دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین «نشست روسیه و اوکراین بدون پیش‌شرط در منطقه مرزی اوکراین و بلاروس برگزار می‌شود و رئیس‌جمهور بلاروس متعهد شد امنیت هیات ما را حفظ کند». این در حالی بود که پیش از این کی‌یف اعلام کرده بود از انجام مذاکرات در قلمروی بلاروس در بحبوحه درگیری‌ها خودداری می‌کند، با این استدلال که نیروهای روسیه از خاک بلاروس برای حمله به اوکراین استفاده می‌کنند. مینسک اما مشارکت نیروهایش در عملیات روسیه را تکذیب کرد. دیمیتری پسکوف نیز در ارتباط با امتناع اولیه اوکراین از مذاکره با روسیه در بلاروس گفت طرف اوکراینی بود که شهر گومل بلاروس را در ابتدا به عنوان محل مذاکرات انتخاب کرد. سخنگوی کرملین همچنین در بیانیه‌ای اعلام کرد مسکو به کی‌یف هشدار داده عملیات نظامی روسیه در طول هر گونه مذاکرات احتمالی متوقف نخواهد شد. 

بحث بر سر مذاکرات صلح از روز دوم حمله روسیه به اوکراین مطرح شده بود با این حال اختلافات جدی پیرامون محورهای مذاکره مانع توافق بر سر دیدار هیأت‌های دو طرف شده بود.

بر همین اساس عصر جمعه ولادیمیر پوتین پس از گفت‌و‌گوی تلفنی با «شی جین پینگ» همتای چینی‌اش درخواست خود از مقامات دولت اوکراین برای مذاکره را تکرار کرد. ساعتی پس از آن پوتین در جلسه شورای امنیت ملی روسیه اعلام کرد حاضر است با اعزام هیأتی به مینسک با کی‌یف مذاکره کند. وی در ادامه از ارتش اوکراین خواست با خلع ید زلنسکی از قدرت، اوضاع را تحت کنترل بگیرد.

«میخائیلو پودولیاک» مشاور زلنسکی روز شنبه به خبرگزاری رویترز گفت اوکراین موضع مذاکره را اتخاذ کرده است اما با شرایط غیرعملی مذاکره از سوی مسکو مواجه شده است.

***

  یک مقام ارشد پنتاگون: ما از مسیر دیپلماتیک و مذاکره برای حل بحران در صورتی که به نتیجه مسالمت‌آمیز در اوکراین منجر شود، حمایت می‌کنیم. 

  اینترفکس: مذاکرات اوکراین و روسیه هنوز آغاز نشده است اما ۲ طرف در محل دیدار حاضر شده‌اند. (ساعت 7 بعدازظهر)

  وزیر خارجه آلمان: ما نباید اوکراین را بدون سلاح در برابر تهاجم رها کنیم. پایه‌های سیاست خارجی ما باید تجدید شود و اگر بین جنگ و صلح انتخاب شود، نمی‌توان بی‌طرفی را حفظ کرد. 

  دبیرکل ناتو: لفاظی روسیه درباره آماده‌سازی نیروهای هسته‌ای خود خطرناک است. ما در حال افزایش حمایت نظامی خود از اوکراین و کشورهای عضو ناتو هستیم. تایید عضویت اوکراین در ناتو مستلزم اتفاق آرا در این ائتلاف است.

 وزیر خارجه ترکیه: وضعیت اوکراین به جنگ تبدیل شده است و آنکارا تمام مفاد پیمان مونترو را به طور شفاف اجرا خواهد کرد. 

 کمیسر امور داخلی اتحادیه اروپایی: 300 هزار پناهنده اوکراینی وارد اتحادیه اروپایی شده‌اند و ما باید برای پذیرش بیشتر آماده شویم. 

 سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در الجزیره: اگر جنگ در اوکراین متوقف نشود، انتظار داریم تعداد پناهجویان به 4 میلیون نفر برسد. 

 خبرنگار الجزیره: صدای انفجاری در کی‌یف پایتخت اوکراین شنیده شد. 

 وزیر خارجه اوکراین: ما تسلیم نخواهیم شد و هیچ قطعه‌ای از خاک خود را واگذار نخواهیم کرد. 

 کاخ سفید: تحریم‌ها علیه بخش انرژی روسیه همچنان پابرجاست اما ما می‌خواهیم تأثیر آن را بر بازار جهانی انرژی کاهش دهیم. 

 وزیر خارجه اوکراین: بخش بزرگی از زیرساخت‌های اوکراین تخریب شده است. 

  وزارت دفاع روسیه: ارتش اوکراین از مهمات فسفری در حومه کی‌یف در نزدیکی فرودگاه گوستومل استفاده می‌کند. 

  تظاهرات در مسکو بر ضد جنگ روسیه علیه اوکراین 

  وال‌استریت ژورنال: نیروی هوایی اوکراین استفاده از پهپادهای ساخت ترکیه را برای حمله به اهداف روسیه فاش کرد. 

  مکرون در بیانیه‌ای با رهبران گروه ۷: ما با یکدیگر همکاری خواهیم کرد تا تهاجم روسیه به اوکراین را به شکست استراتژیک پوتین تبدیل کنیم.

بنا بر گزارش‌های رسمی، دست‌کم 10 میلیون‌ نفر از عاشقان اهل‌بیت عصمت و طهارت با حضور در کاظمین در شمال بغداد، در مراسم سالروز شهادت هفتمین پیشوای شیعیان شرکت کردند. 

خبرگزاری رسمی عراق (واع) دیروز یکشنبه به نقل از آستان مقدس کاظمین(ع) اعلام کرد مراسم زیارت سالروز شهادت امام کاظم(ع) با موفقیت پایان یافته است. 

در این مراسم عزا، هزاران عراقی‌ به صورت نمادین پیکر امام هفتم شیعیان را تشییع می‌کنند. 

 در بیانیه‌ای که آستان مقدس کاظمین منتشر کرده، از همه دستگاه‌های امنیتی و حشدالشعبی و ادارات خدماتی و بهداشتی برای همکاری‌شان جهت موفقیت در اجرای این مراسم قدردانی شده است. 

این در حالی است که نیروهای حشدالشعبی عراق از روز شنبه برای تأمین امنیت این مراسم، عملیاتی ویژه آغاز کرده بودند. طبق اعلام اداره اطلاع‌رسانی سازمان حشدالشعبی عراق، هزار نیروی این سازمان در عملیات تأمین امنیت راه‌های منتهی به کاظمین بویژه جاده دیالی - بغداد مشارکت داشتند. 

طارق الحمید*: بله! جهان پس از حمله روسیه به اوکراین که نخستین جنگ علیه یک کشور دموکراتیک اروپایی پس از جنگ دوم جهانی است تغییر کرد. پس اتحادها تغییر خواهد کرد، بنابراین هر کسی که دیروز منبع اطمینان بود، امروز دیگر نیست. کسی که تا دیروز دشمن بود چه بسا امروز متحد باشد. نسل ما و نسل‌های بعد در برابر یک واقعیت آشکار قرار داریم و آن اینکه ایالات متحده آمریکا و اروپا مورد اعتماد نیستند. 

ما در برابر تجربه‌های ملموسی هستیم؛ از افغانستان گرفته تا اوکراین. جهانیان هرگز تصاویر افغانستانی‌هایی را که از هواپیمای آمریکایی سقوط می‌کردند، فراموش نخواهند کرد؛ همانگونه که التماس‌های رئیس‌جمهور اوکراین و اینکه 27 کشور درخواست این کشور برای ملحق شدن به ناتو را نادیده گرفتند، فراموش نخواهند کرد. زلنسکی کسی را که بتواند در برابر حمله روسیه در کنارش بایستد، پیدا نکرد. 

بی‌شک آمریکا و اروپا به اوکراین خیانت کردند و از این کشور به عنوان برگی برای بازی با دماغ خرس روس که به هیچ وجه شوخی سرش نمی‌شود، استفاده کردند تا اینکه روس‌ها را به حمله به اوکراین وادارند. 

در حالی که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید «ما هرگز نیرو به اوکراین نخواهیم فرستاد»، صدراعظم آلمان هم اعتراف می‌کند: «از پوتین استدعا می‌کنم جنگ را متوقف کند». از طرفی وزیر دفاع انگلیس در وست مینیستر (پارلمان) می‌گوید: «باید همه اینجا صریح باشیم؛ اینکه نیروهای بریتانیا و نیروهای ناتو نباید در اوکراین نقش فعالی داشته باشند».

به رغم اینکه روسیه به یک کشور اروپایی حمله کرده و می‌شد این بحران را با راه‌حل دیپلماتیک حل کرد ولی اروپایی‌ها جدیتی به خرج ندادند. 

ما می‌گوییم دنیا تغییر کرده است؛ برای اینکه ایالات‌متحده و اروپا به دنبال تنبیه روسیه هستند اما بدون به خطر افتادن بازار نفت و بدون متوقف کردن جنگ به زور اسلحه. کشورهای اروپایی هم شدیدا در برابر اینکه از اهرم «سوئیفت» برای تنبیه روسیه استفاده کنند، دچار دودستگی هستند در حالی که آنها قبلا به استفاده از آن اشاره کرده بودند و روزها در آتش این بحران بدون هیچ توجیهی می‌دمیدند. 

اینجا صحبت اتخاذ مواضع نبوده، بلکه بحث ارزیابی سیاسی است. قصد ضدیت یا حمایت از کسی را نداریم، بلکه داستان این است که دنیا تغییر کرده است؛ دنیایی که وارد جنگ سرد جدیدی شده و تنش بی‌پایانی در سایه رهبران غربی ضعیف آغاز شده و ما در برابر جنگ واقعی بدون رهبران واقعی قرار داریم. 

تبعات حمله روسیه به اوکراین گریبانگیر ائتلاف‌ها در سراسر جهان خواهد بود. برنده این شرایط چین و بازندگان راهبردی آن نیز آمریکا و اروپا هستند، چرا که ما با سیاستمدارانی غربی‌ مواجهیم که دل‌مشغولی‌شان انتخابات است در حالی که زیان کشورهای‌شان بیشتر خواهد بود.

درسی که این جهان در حال تغییر می‌دهد این است که هر کس هوای جبهه داخلی خود را داشته باشد و آشتی ملی را مراعات کند و با عقلانیت قدم بردارد، برنده است. در این دنیای در حال تغییر این پیام واضح در حال مخابره است که نباید به کسی اعتماد کرد. بویژه اینکه ما در هر لحظه در برابر تحولی خطرناک قرار داریم و فردای حمله روسیه به اوکراین با قبل از آن فرق خواهد کرد. 

*روزنامه‌نگار عربستانی و سردبیر سابق  روزنامه شرق الاوسط

 

دونالد ترامپ ضمن تاختن به مواضع ضعیف دولت جو بایدن ادعا کرد رئیس‌جمهور روسیه بعد از خروج فاجعه‌بار نظامیان آمریکایی از افغانستان تصمیمش را برای حمله به اوکراین گرفته بود. رئیس‌جمهور پیشین آمریکا روز شنبه در کنفرانس اقدام سیاسی محافظه‌کاران در شهر اورلاندوی ایالت فلوریدا در چارچوب کارزار انتخاباتی کنگره گفت: «من تنها رئیس‌جمهور قرن ۲۱ هستم که روسیه در دوران ریاست‌جمهوری من به هیچ کشوری حمله نکرد... در دولت من به دلیل قوی بودن آمریکا، جهان یک مکان صلح‌آمیز بود. آمریکا که کشوری باهوش بود، هم‌اکنون کشوری احمق و ضعیف است». 

او در جمع حامیان جمهوری‌خواه خود همچنین به تعریف و تمجید از ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه پرداخت و جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا و دیگر سران ناتو را احمق خواند. او گفت: «البته که وی (پوتین) فردی باهوش است اما کاری که ناتو می‌کند، خلاف هوشمندی را نشان می‌دهد. آنها می‌گویند روسیه را تحریم می‌کنیم، پوتین می‌گوید من ۲۵ سال تحت تحریم بودم. مساله این نیست که پوتین باهوش است که البته فردی باهوش است، مساله این است که رهبران ما احمق هستند». 

او درباره دلیل تصمیم‌گیری پوتین برای حمله به اوکراین گفت: «در واقع کشورهای [عضو] ناتو و به واقع همه جهان آنقدر باهوش نیستند و در واقع برعکس باهوش هستند، چرا که او (پوتین) دارد نگاه می‌کند که آنچه از منظر استراتژیک دارد اتفاق می‌افتد هیچ عواقب یا تهدیدی برایش ندارد». 

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا طی مصاحبه‌ای با «برایان تایلر کوهن» خبرنگار آمریکایی در واکنش به اظهارنظر دونالد ترامپ گفت: «من برای این حرف ترامپ که می‌گوید پوتین یک فرد نابغه است، همان‌قدر اعتقاد دارم که خود ترامپ خودش را یک فرد نابغه بخواند».