گروه بین‌الملل: رئیس دولت امارات عربی متحده، سرانجام دیروز پس از سال‌ها بیماری و ازکارافتادگی از دنیا رفت. خلیفه بن زاید آل‌نهیان پیش از مرگش در 73 سالگی به مدت 18 سال، سمت «ریاست» این شیخ‌نشین جنوب خلیج‌فارس را بر عهده داشت که با وجود تظاهر اماراتی‌ها به انتخابی بودن آن، منصبی وراثتی و انتصابی است شبیه دیگر سلطنت‌های دست‌نشانده استعمار انگلیس در جنوب خلیج‌فارس و عربستان و اردن. 

وام، خبرگزاری رسمی امارات دیروز جمعه با اعلام خبر مرگ خلیفه بن‌زاید از القابی نظیر «رهبر میهن و حافظ راه کشور» و «اعلی‌حضرت» استفاده کرد. 

به گزارش این خبرگزاری، وزارت امور ریاستی امارات همچنین ۴۰ روز در این کشور عزای عمومی اعلام کرد و خبر داد در این مدت پرچم امارات به حالت نیمه‌افراشته درخواهد آمد و سازمان‌ها و ادارات دولتی و خصوصی این کشور به مدت ۳ روز تعطیل خواهد بود. 

سال 2018 با وجود بیماری شدید خلیفه بن‌زاید که به دوری طولانی‌مدتش از انظار منجر شده بود، او باز هم توسط شورای عالی فدرال امارات برای چهارمین بار به این سمت انتخاب شد. طی تقریبا یک دهه‌ای که او از کار افتاده بود و برادر کوچک‌ترش عملا همه‌کاره حکومت بود، هیچ‌گاه دلیل وخامت حالش رسانه‌ای نشد اما در میان اماراتی‌ها شایع شده که شیخ دچار بیمای زوال عقل شدید بوده و این اواخر مشاعرش را از دست داده بود. 

او پسر ارشد زاید بن سلطان آل‌نهیان، موسس دولت مستقل امارات متشکل از 7 شیخ‌نشین عربی و همچنین سیاست منطقه آزاد در بندر دوبی و سپس سایر شهرهای آن بود. خلیفه متولد العین است که سال 1948 در زمان تولد او بخشی از منطقه عمان تحت قیمومت بریتانیا بود. 

بر اساس سنتی ثابت طی عمر کوتاه امارات که 51 سال پیش از قیمومت بریتانیا خارج شد، حاکم ابوظبی پایتخت این کشور، رئیس حکومت و حاکم دوبی، رئیس دولت و نایب‌رئیس حکومت هستند. 

خلیفه بن‌زاید که بیشتر مناصب نظامی داشت، ۳ نوامبر ۲۰۰۴ یعنی یک روز پس از فوت پدرش به طور خودکار حاکم ابوظبی شد و به تبع آن شورای عالی اتحاد امارات او را به عنوان رئیس کشور انتخاب کرد. بر اساس روندی که حالا تبدیل به یک رسم شده است، در آن یک روز فاصله بین مرگ زاید و به تخت نشستن پسرش به عنوان ولیعهد ابوظبی، حاکم دوبی به طور تشریفاتی رئیس امارات نام گرفت. 

مکتوم بن راشد آل‌مکتوم (برادر ارشد و متوفی حاکم فعلی دوبی) در آن زمان رئیس وقت شیخ‌نشین دوبی، نایب‌رئیس امارات و نخست‌وزیر این کشور بود. این رسمی است که این بار هم پس از مرگ رئیس امارات و حاکم ابوظبی تکرار شده و محمد بن راشد آل‌مکتوم، حاکم دوبی به عنوان نایب‌رئیس امارات موقتا به طور تشریفاتی سکان ریاست کشور را در دست گرفته است تا زمانی که شورای عالی فدرال حاکم جدید ابوظبی را انتخاب کند. حاکم جدید ابوظبی نیز کسی نیست جز محمد بن‌زاید آل‌نهیان، برادر کوچک‌تر رئیس تازه درگذشته که به خاطر از کار افتادگی برادرش طی یک دهه اخیر، به عنوان جانشین فرمانده کل نیروهای مسلح و مسؤول سیاست خارجی عملا همه‌کاره امارات بوده است. او از بسیاری جهات الگویی برای محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی بوده تا در غیاب شاه بیمار عربستان حاکمیت را به دست بگیرد. 

محمد بن‌زاید، یک سال پیش از مرگ پدرش از سال ۲۰۰۳، به سمت نایب ولیعهد ابوظبی منصوب شده بود و حالا پس از 18 سال نیابت حکومت این شیخ‌نشین به طور خودکار به عنوان حاکم ابوظبی ارتقا یافته و سپس رئیس کشور امارات نام خواهد گرفت. با این حال نباید فراموش کرد که همان مشکل کشاکش بر سر قدرت که در میان سلسله مراتب وارثان آل‌سعود به وجود آمده امروز در خاندان آل‌نهیان و حتی رقیب‌شان در دوبی، آل‌مکتوم هم به چشم می‌خورد. 

شیخ‌زاید، موسس امارات یک شخصیت کاریزماتیک و دست‌نیافتنی برای اهالی 7 شیخ‌نشین تشکیل‌دهنده امارات بود و هیچ کس را یارای مخالفت با جایگاه او نبود. او 8 فرزند داشت که تنها ۲ تن از آنها یعنی خلیفه و محمد پسر بودند. بنابراین وراثت حکومت به شکل طولی انتقال یافت. حالا که پس از خلیفه، قدرت به طور عرضی میان فرزندان شیخ زاید انتقال یافته و به محمد می‌رسد اما این بحث به طور جدی مطرح می‌شود که چرا نباید روند وراثت طولی ادامه داشته باشد؟ 

شیخ خلیفه از همسرش، شمسه بنت سهیل المزروعی 8 فرزند دارد که از این نظر به شکل عجیبی شبیه پدرش است و 6 تای آنها دختر هستند. این 8 فرزند به ترتیب سلطان، محمد، شما، سلاما، اوصحی، شیخه، لطیفه و موزه هستند. 

 

* سناریوی مشابه امارات در عربستان

 این روزها سلمان بن عبدالعزیز، شاه سعودی نیز در وضعیتی مشابه همتای درگذشته اماراتی‌اش قرار دارد. 

سلمان که احتمالا علاوه بر مشکل زوال عقل از سرطان روده نیز رنج می‌برد، هفته گذشته پس از انتقال به بیمارستان سلطنتی در جده تحت عمل کولونوسکوپی قرار گرفت. با وجود ادعاهای دربار سعودی و تبریک‌های تصنعی حاکمان شیخ‌نشین‌های عربی بابت عمل موفق کولونوسکوپی سلمان- که به شکلی طنز‌آمیز یکی از این شادباش‌ها از سوی خلیفه بن‌زاید، حاکم در حال مرگ امارات فرستاده شده بود- کارشناسان و منابع اطلاعاتی وضعیت شاه سعودی را ناپایدار تصور می‌کنند و احتمال زنده ماندن او را کمتر از ۱۰ درصد در نظر می‌گیرند. حتی به شکل مشکوکی با وجود تسلط رژیم سعودی بر توئیتر و پایش بی‌رحمانه مخالفان رژیم در شبکه‌های اجتماعی، اخیرا چند فعال توئیتری مدعی شده‌اند سلمان حداکثر ۲ هفته دیگر زنده می‌ماند. البته با در نظر گرفتن مساله حاد جانشینی شاه سعودی، اینجا فقط بیماری به عنوان عامل اصلی مرگ او مطرح نیست. 

این واقعیت که سلمان تحت‌الحفظ پسرش به بیمارستانی کاملا امنیتی و دور از دسترس تمام خاندان سعودی و مقامات کشور منتقل شده و بعد از عمل هم از آن خارج نشده، گویای آن است که شاه هپروتی سعودی توسط پسر و ولیعهد همه‌کاره و جاه‌طلبش به مسلخ فرستاده شده است. به عبارت دیگر بن‌سلمان مترصد است پدرش را در بهترین زمان و مکان ممکن سر‌به‌نیست کرده و در هماهنگی کامل با شریک عربی اصلی‌اش بن‌زاید در امارات، رسما تاج‌گذاری کند.

نظامیان رژیم صهیونیستی بعدازظهر دیروز (جمعه) به مراسم تشییع شهید  «شیرین ابو عاقله» خبرنگار شبکه «الجزیره» حمله کردند. پایگاه خبری «عرب۴۸» در این باره گزارش داد مراسم تشییع خبرنگار شهید شبکه الجزیره از بیمارستان «الفرنسی» در قدس اشغالی آغاز شد اما نیروهای رژیم صهیونیستی با حمله به ساختمان بیمارستان به شرکت‌کنندگان در این مراسم تعرض کردند و آنها را مورد ضرب و جرح قرار دادند. هلال‌احمر فلسطین نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد در پی حمله نظامیان رژیم صهیونیستی به بیمارستان، ده‌ها نفر مجروح شدند. عرب ۴۸ اضافه کرد که پلیس رژیم صهیونیستی جاده‌ها و راه‌های منتهی به بیمارستان را بست و از برافراشتن پرچم فلسطین و همچنین در دست داشتن تصویر خبرنگار شهید شبکه الجزیره ممانعت به عمل می‌آورد. راهپیمایی ۳ روزه یادبودی که از چهارشنبه گذشته با شهادت ابوعاقله- که در حین گزارش حمله به اردوگاه آوارگان جنین، توسط نیروهای اسرائیلی مورد اصابت گلوله قرار گرفت-  شروع شده بود روز جمعه با تشییع جنازه در زادگاهش در بیت‌المقدس به اوج خود رسید. 

نظامیان رژیم صهیونیستی از صبح دیروز حضور خود در بیت‌المقدس را با هدف افزایش آمادگی در مراسم خاکسپاری پیکر «شیرین ابوعاقله» خبرنگار شهید توسط فلسطینی‌ها تقویت کردند. شبکه رادیو و تلویزیون رژیم صهیونیستی در این باره اعلام کرد: «پلیس تدابیر امنیتی شدیدی را در مجاورت کوه معبد و شهر قدیمی در قدس اتخاذ می‌کند تا برای مراسم تشییع پیکر شیرین ابوعاقله، خبرنگار الجزیره آماده باشد». طبق گزارش خبرگزاری «آناتولی»، در مقابل، ‌نیروهای ملی و گروه‌های مقاومت اسلامی در قدس اعلام کردند روز تشییع پیکر شیرین ابوعاقله «روز ضربه و عزاداری عمومی» خواهد بود. پیش از این هیات برگزارکننده رویدادهای ملی در قدس، محدودیت‌هایی از جمله برافراشتن پرچم فلسطین و سر دادن شعارهای ملی را که نظامیان رژیم صهیونیستی در تلاش برای اعمال آنها در حین مراسم تشییع بودند، رد کرده بود. نظامیان رژیم صهیونیستی چهارشنبه گذشته در یورش به منطقه «جنین» در شمال کرانه باختری شیرین ابوعاقله، خبرنگار فلسطینی شبکه «الجزیره» را در حالی که جلیقه خبرنگاری به تن داشت، از فاصله ۱۰۰ تا۱۵۰ متری به شهادت رساندند و «علی السمودی» تهیه‌کننده این شبکه را نیز زخمی کردند. ترور ابوعاقله نخستین جنایت رژیم صهیونیستی علیه روزنامه‌نگاران فلسطینی نبود و بر اساس اعلام وزارت اطلاع‌رسانی فلسطین، از انتفاضه دوم فلسطین در سال ۲۰۰۰ تا به امروز ۴۵ روزنامه‌نگار به دست رژیم صهیونیستی به شهادت رسیده‌اند. 

 

* اعتراف اسرائیل به قتل «شیرین ابوعاقله»!

به‌ ‌رغم ادعاهای مقامات ارشد رژیم صهیونیستی مبنی بر مقصر بودن فلسطینی‌ها در کشته ‌شدن «شیرین ابوعاقله»، خبرگزاری الجزیره با انتشار مطلبی از روزنامه «هاآرتص» بامداد پنجشنبه گزارش داد ارتش رژیم صهیونیستی بعد از انجام تحقیقاتی درباره ترور ابوعاقله، اذعان کرد گلوله‌های نظامیان صهیونیست باعث شهادت وی شده‌ است. در این گزارش آمده است: به نظر می‌رسد اسرائیل در حال عقب‌نشینی از برخی ادعاهای اولیه خود است. آویو کوخاوی، فرمانده ارتش اسرائیل گفته بود مشخص نیست چه کسی به ابوعاقله شلیک کرده است. طبق این گزارش، بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد یکی از نظامیان یگان مخفی «دوفدیوان» در فاصله ۱۰۰ تا ۱۵۰ متری محل شهادت ابوعاقله مستقر شده و طی عملیات نظامی ده‌ها گلوله به محل حضور وی شلیک کرد. ارتش رژیم صهیونیستی مدعی شد که نظامیان یگان دوفدیوان تیراندازی به سمت خبرنگار الجزیره را رد کرده‌اند اما این احتمال را می‌دهد که او به ‌طور تصادفی با شلیک گلوله نظامیان صهیونیست هدف قرار گرفته باشد. هاآرتص در ادامه گزارش داد:‌ «برخی از گلوله‌های شلیک شده توسط سربازان یگان دوفدیوان به سمت شمال محلی که شیرین ابوعاقله حضور داشت، برخورد کردند». این روزنامه همچنین نوشت طبق تحقیقات ارتش اسرائیل، گلوله‌ای که به شیرین اصابت کرده با کالیبر 5.56 میلی‌متر بود که از اسلحه «ام۱۶» متعلق به نظامیان صهیونیست شلیک شده است.

 اتحادیه اروپایی خواستار تحقیقات «مستقل» درباره مرگ ابوعاقله شد، در حالی که دفتر میشل باشله، مسؤول حقوق بشر سازمان ملل متحد گفت این «محرمانه» است و همچنین خواستار «تحقیق مستقل و شفاف» شد. اما وزارت خارجه آمریکا گفت اسرائیل قادر به انجام تحقیقات کامل درباره مرگ ابوعاقله است. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در یک نشست خبری گفت: اسرائیلی‌ها امکانات و توانایی‌های لازم برای انجام تحقیقات جامع و کامل را دارند. همچنین ریاض منصور، سفیر فلسطین در سازمان ملل متحد گفت که کشورش تحقیقات «مقامات اشغالگر اسرائیل» را «نمی‌پذیرد» و ارتش اسرائیل را مسؤول «ترور» ابوعاقله می‌داند. 

 

* قدردانی گروه‌های فلسطینی از مقاومت‌ها در «جِنین»

گروه‌های مقاومت فلسطین دیروز (جمعه) از فلسطینیان ساکن منطقه «جنین» که به مقاومت و مقابله با نظامیان رژیم اشغالگر ادامه می‌دهند، قدردانی کردند. طبق گزارش پایگاه خبری «فلسطین الیوم»، جنبش‌های حماس، جهاد اسلامی و جبهه ملی آزادی‌بخش فلسطین از مقابله ساکنان و گردان مقاومت جنین که با شجاعت در مقابل یورش نظامیان دشمن صهیونیستی ایستادگی کردند، قدردانی کردند. «طارق عزالدین» سخنگوی جنبش جهاد اسلامی در کرانه باختری خاطرنشان کرد: «تروریسمی که نظامیان اشغالگر به راه انداخته‌اند، جرم بزرگی‌ است که نباید بخشیده شود». عزالدین در ادامه گفت: «هدف قرار دادن خانه‌های مسکونی با موشک از سوی نیروهای اشغالگر از جرائم جنگی است و صهیونیست‌ها باید مورد تعقیب قرار بگیرند. مسؤولیت کامل جرائم در جنین با اشغالگران است و نیروهای مقاومت، به مقابله با این جرائم ادامه می‌دهند». سخنگوی جنبش جهاد اسلامی توضیح داد که اشغالگران بعد از تلاش برای محو واقعیت قتل خبرنگار توانمند فلسطینی پیش روی جهانیان، به منطقه جنین برگشته‌اند تا جرائم‌شان را در آنجا تکمیل کنند. «حازم قاسم» سخنگوی جنبش حماس نیز تاکید کرد: «جنین به مقاومت شجاعانه خود علیه نظامیان رژیم اشغالگر ادامه می‌دهد و با هر آنچه از صلابت و قدرت انقلابی در اختیار دارند، به مقابله ادامه خواهند داد». سخنگوی جنبش حماس افزود: «جنین صلابت و شجاعتی دارد که باعث می‌شود مردم آن، انقلاب را تا شکست اشغالگران و اخراج کامل‌شان از سرزمین‌های فلسطینی ادامه دهند». جبهه ملی آزادی‌بخش فلسطین نیز به نوبه خود اعلام کرد وضعیتی از درگیری مستمر که ساکنان جِنین در مقابل دشمن اشغالگر در پیش گرفته‌اند، تجربه‌‌ای ارزشمند است و باید تعمیم پیدا کند. حمله صبح دیروز (جمعه) نظامیان رژیم اشغالگر به منطقه جنین با درگیری‌های مسلحانه همراه شد و طی آن 5 جوان فلسطینی زخمی شدند؛ یک نظامی صهیونیست نیز در جریان این درگیری مورد هدف قرار گرفت.

گروه فرهنگ و هنر: امسال در سی‌وسومین نمایشگاه کتاب تهران در راستای اشاعه فرهنگ ایثار و شهادت، غرفه‌های زیادی به ناشران این حوزه اختصاص یافته و همچنین نشست‌هایی نیز در رابطه با حوزه دفاع‌مقدس و مدافعان حرم برگزار شده و می‌شود که در ادامه به معرفی برخی از تازه‌ترین کتاب‌های منتشر‌شده و نشست‌هایی که در این حوزه برگزار شده است، می‌پردازیم. 

به گزارش «وطن‌امروز»، انتشار «آتشبار» وابسته به سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس در سی‌وسومین نمایشگاه کتاب تهران علاوه بر کتاب‌هایی که در سال‌های قبل به چاپ رسانده ۲ تالیف جدید با عناوین آفاق روشن بیداری و ماراتن در آبادان را در این نمایشگاه به مخاطبان عرضه می‌کند. انتشارات «مکتب حاج‌قاسم» نیز چند عنوان کتاب جدید را به نام‌های به یاد چراغی روشن، سرباز نامه، مرد میدان، سرو روان و از چیزی نمی‌ترسم (خاطرات خودنوشت سردار سلیمانی) به ۲ زبان فارسی و عربی در این نمایشگاه به علاقه‌مندان عرضه می‌کند. انتشارات «پیام آزادگان» هم امسال با ۹ عنوان کتاب جدید شامل گل‌کاشتی عباس، چند وجب جای خالی، عکس دسته‌جمعی، بوسه بر دست استاد، آزادی بیان، «جنگ، اسارت، مذاکره»، مجموعه 4 جلدی آموزش عربی در اسارات‌، دور از چشم صلیب و الفبای اسارت به سی‌وسومین نمایشگاه کتاب تهران آمده است. انتشارات «چشم و چراغ» مرکز حفظ آثار سپاه الغدیر نیز امسال چندین عنوان کتاب جدید از جمله بخوان والعصر، سرخ‌ترین سیب، هفت روز با من بمان، ادهمی‌ها، علی دوست‌داشتنی، خاکی‌تر از خاک، بازگشت بالاچ و مسافر مجنون را در نمایشگاه عرضه کرده است. 

همچنین نشر «خوین» در سی‌وسومین نمایشگاه کتاب تهران با ۵۰ عنوان کتاب جدید از جمله ۶۰ روز زیر آتش، به امید دیدار، حاجت‌روا، جلال، محسن ما و عباس عوض شده در این رویداد فرهنگی شرکت کرده است. از تازه‌های نشر مرکز اسناد انقلاب در حوزه ایثار و شهادت می‌توان به کتاب سرزمین بی‌فصل که روایت عاشقانه پروین مرادی از 35 سال زندگی با سیدحمید تقوی‌فر است اشاره کرد. تازیانه‌های سلوک، از معراج برگشتگان، شهاب‌الدین، تبار انحراف و پرواز پای دماوند نیز از جدیدترین عناوین منتشر شده از سوی انتشارات شهید کاظمی است که در نمایشگاه کتاب امسال عرضه می‌شود. انجمن پیشکسوتان سپاس هم امسال با ۲۱ عنوان کتاب از جمله سراب آزادی، هژمونی فریب، وقت محدود، سیروان، فولاد و سرخ انحلال در نمایشگاه کتاب امسال شرکت کرده است. انجمن عکاسان انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس نیز در نمایشگاه کتاب امسال مجموعه‌ای از تصاویر ثبت شده در دوران ۸ سال دفاع‌مقدس را به نمایش عموم گذاشته است. 

همان‌طور که اشاره شد نشست‌هایی هم درباره دفاع‌مقدس برگزار شده و می‌شود. از جمله می‌توان به نشست «ادبیات و مدافعان حرم» در دومین روز از سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اشاره کرد که در سرای علمی- فرهنگی نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد. در این نشست جواد کلاته‌عربی و سجاد محقق از نویسندگان فعال حوزه ادبیات دفاع‌مقدس به ایراد سخن پرداختند. 

جواد کلاته‌عربی گفت: اهمیت حضور در سوریه از لحاظ سیاسی و نظامی باید تبیین شود و اتفاقاتی که در جنگ سوریه افتاد مهم‌ترین رخداد طی ۱۰ سال اخیر در منطقه غرب آسیا بود. بهار عربی یک تحول زودگذر بود اما جنگ سوریه مهم‌تر است. وی افزود: کارنامه ۴۰ سال پیش در زمینه ثبت و ضبط وقایع جنگ تحمیلی قابل قبول است. از عملیات فتح‌المبین (زمستان سال ۶۰) راویان، کنار فرماندهان جنگ حضور داشتند که علاوه بر ثبت و ضبط وقایع، لحظه‌نگاری می‌کردند اما در سوریه این اتفاق نیفتاد و در مستندنگاری آن دچار عقبگرد شد. لازم است به یک بخشی از اسناد آن جنگ دسترسی داده شود. کلاته‌عربی اضافه کرد: غیر از انتشارات خط مقدم، اطلاعی ندارم که برای مستندنگاری جنگ سوریه سازمانی تشکیل شده باشد یا دغدغه حضور در منطقه وجود داشته باشد. کتاب‌های مدافعان حرم که در داخل نوشته شده، عمدتاً مربوط به کارهای شخصی و خاطرات آنها در داخل ایران است. سجاد محقق، خبرنگار و نویسنده حوزه جنگ هم در ادامه نشست با بیان اینکه سال گذشته ۲ سفر به سوریه داشتم، گفت: درباره مستندنگاری از موضوعات جنگی همیشه یکی از مسائل، بحث‌های نظامی و امنیتی است اما برخی برای اینکه راحت باشند، مسائل غیرمحرمانه را هم محرمانه جلوه می‌دهند. خبرنگار در خوشبینانه‌ترین حالت در مناطق نظامی شهروند درجه ۳ است و نباید انتظار برخوردی درست داشته باشد. او همیشه به عنوان موجودی سرکش و دردسرساز شناخته می‌شود. مجمع ناشران دفاع‌مقدس نیز نشست «شیوه‌های نوین ترویج و تبلیغ کتاب» را برگزار کرد که با استقبال مخاطبان مواجه شد. 

سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «با کتاب سلامتیم» از بیست‌ویکم تا سی‌ویکم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ در ۲ بخش حضوری در مصلای امام خمینی(ره) و مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود. 

***

مهدی گرگانی: سابقه بیماری‌های روانی در میان رؤسای‌جمهور آمریکا چیز جدیدی نیست و طبق تحقیقات روان‌شناختی که از رؤسای‌جمهور آمریکا به‌عمل آمده، بسیاری از آنها از جمله جان آدامز، فرانکلین روزولت، وودرو ویلسون و... از مشکلات روانی رنج می‌بردند که البته این مشکلات بعدها و حتی دهه‌ها پس از ریاست‌جمهوری آنها افشا شده است. 

با این حال جو بایدن، رئیس‌جمهور کنونی آمریکا نمونه‌ای است که احتمالا دارای بیشترین مشکلات روانی و ذهنی در تاریخ کاخ سفید باشد. گاف‌های متعدد در موقعیت‌های مختلف از جمله فراموش کردن اسامی و نام‌ها، لکنت زبان، دست دادن با هوا و آدم‌های خیالی، اشتباه گرفتن افراد با یکدیگر و حتی گم شدن در محوطه کاخ سفید و... نشان می‌دهد این اختلالات تنها مربوط به کهولت سن نیست و بایدن 80 ساله احتمالا از بیماری‌های روانی و ذهنی رنج می‌برد. 

از همین رو پزشک سابق کاخ سفید و نماینده فعلی مجلس نمایندگان آمریکا سلامت روانی و فکری بایدن را زیر سوال برد و خواستار انجام آزمایش‌های دقیق روی رئیس‌جمهور آمریکا شد. رانی جکسون در یک مصاحبه گفت: بایدن با یک مشکل جدی مواجه است و وضعیت او بدتر خواهد شد. این دیگر یک آبرو‌ریزی نیست. وی گیج است و گم‌شده به نظر می‌رسد. او به ندرت می‌تواند یک جمله پیوسته و کامل بگوید. بایدن باید یک آزمایش جامع انجام دهد و نتیجه آن را منتشر کند. 

علاوه بر این، بیش از 30 نماینده جمهوری‌خواه آمریکایی نیز در نامه‌ای به کاخ سفید تاکید کردند بایدن نشانه‌های کاهش قدرت ذهنی را مبتنی بر تعاریف انجمن آلزایمر آمریکا، بروز داده است و باید برای اثبات سلامت روانش آزمایش دهد. در محافل سیاسی- رسانه‌ای آمریکا حتی درباره احتمال اجرای متمم 25 قانون اساسی و برکناری بایدن به دلیل زوال عقل و واگذاری قدرت به کاملا هریس نیز بحث‌هایی مطرح شد که همچنان کم و بیش ادامه دارد و با هر گاف بایدن پررنگ‌تر می‌شود. 

اما این فقط بایدن نیست که طی سال‌های اخیر به بیماری‌ها و مشکلات روانی متهم شده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا نیز دست کمی از جو بایدن ندارد و وضعیت روانی او از زمان ورود به کاخ سفید، بحث‌های زیادی را برانگیخت. بسیاری از پزشکان و سازمان‌های پزشکی آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، وی را به اختلالات شخصیتی از جمله خودشیفتگی حاد متهم کردند. 

سناتور لیندسی گراهام که بعدها به متحد ترامپ تبدیل شد، قبل از آغاز کارزار انتخاباتی 2016 در مصاحبه‌ای گفته بود: تلاش رسانه‌ها برای نمایاندن چهره واقعی ترامپ، باید یک تلاش بی‌پایان برای شناساندن یک روانپریش خیال‌پرور باشد که اصلا مناسب ریاست‌جمهوری نیست. 

در دوران ریاست‌جمهوری نیز روانشناسان هشدار دادند دونالد ترامپ همه نشانه‌های کلاسیک بیماری روانی خودشیفتگی را دارد. جان دی گارتنر، روانشناس بالینی در همان زمان اعلام کرد ترامپ به ‌طرز خطرناکی بیماری روانی دارد و از نظر رفتاری نمی‌تواند رئیس‌جمهور باشد. 

وی معتقد است ترامپ نشانه‌های خودشیفتگی بدخیم را دارد که بر اساس تعریف ذکرشده در فرهنگ لغت روان‌پزشکی کمپبل، ترکیبی از خودشیفتگی، اختلال شخصیت ضداجتماعی، تجاوزگری و سادیسم است. به اعتقاد بسیاری از متخصصان، همین اختلالات بود که در نهایت منجر به حمله هواداران وی به ساختمان کنگره آمریکا شد؛ فاجعه‌ای که از آن به عنوان یک روز سیاه در تاریخ ایالات متحده نام برده‌اند. 

اکنون بیش از ۶ سال است ایالات متحده- که دارای یکی از بزرگ‌ترین زرادخانه‌های اتمی دنیاست- به دست افرادی رهبری می‌شود که به تایید بسیاری از پزشکان دچار اختلالات فکری و روانی متعدد هستند و بسیاری آنها را دیوانه و روان‌پریش خوانده‌اند. مساله زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم هم جو بایدن و هم دونالد ترامپ بتازگی تایید کرده‌اند قصد دارند در انتخابات ریاست‌جمهوری 2024 دوباره شرکت کنند!

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد آمریکایی‌ها به دلایل متعدد به هیچ وجه خواستار حضور دوباره ترامپ و بایدن در انتخابات نیستند، با این حال سیستم دوحزبی آمریکا و محدودیت‌های موجود بر سر راه افراد مستقل برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی باعث می‌شود احتمالا باز هم شاهد حضور این دو در انتخابات بعدی آمریکا باشیم؛ آینده‌ای مبهم برای آمریکا با ریاست‌‌جمهوری دوباره بایدن یا ترامپ.

حضرت امام خمینی، بزرگ معمار انقلاب اسلامی درباره فتوای تاریخی میرزای شیرازی و نهضت تنباکو فرمودند: «آن مرحوم که در سامره تنباکو را تحریم کرد، برای اینکه ایران را تقریبا در اسارت گرفته بودند به واسطه قرارداد تنباکو، ایشان یک سطر نوشتند که تنباکو حرام است. حتی بستگان خود آن جائر (ناصرالدین‌شاه) و... ترتیب اثر دادند به آن فتوا و قلیان‌ها را شکستند و در بعضی جاها تنباکوهایی که قیمت آن هم زیاد بود در میدان آوردند و آتش زدند و شکست دادند، آن قرارداد لغو شد. قرارداد و یک چنین چیزی و آنها دیدند که یک روحانی پیرمرد در کنج دهی از دهات عراق یک کلمه می‌نویسد و یک ملت قیام می‌کند و قراردادی که مابین شاه جائر و انگلیسی‌ها بوده است، به هم می‌زند و یک قدرت این طوری دارد او».

شهید مدرس درباره‌ جنبش تنباکو چنین بیان می‌دارد: «این واقعه تاریخی، نظام سلطنت را سست و از اقتدار انداخت... استبداد سلطنتی در ایران بدون توجه به واقعه دخانیه، به مشروطیت نمی‌رسید... واقعه دخانیه توپی بود که سحرگاه مردم تیزهوش خفته را بیدار کرد و به طور طبیعی از زلزله شدیدی که متعاقب آن باید به وقوع بپیوندد، باخبرشان نمود».

محمدرضا حکیمی در کتاب «بیدارگران اقالیم قبله» می‌نویسد: «فتوای میرزای شیرازی بزرگ‌ترین ضربه‌ای بود که در قرن نوزدهم بر پیکر استعمار وارد آمد. این قیام در واقع، اتحاد و ایثارگری مردم ایران در حفظ استقلال و هویت اسلامی کشورشان را نشان داد. همچنین در این قیام، مردم بیش از پیش، به قدرت و اهمیت روحانیت پی بردند و بار دیگر، پیوند دیرپای روحانیت اصیل و مردم جلوه‌گر شد».

علامه سیدحسن صدر که خود یکی از مجتهدان بزرگ کاظمین و از شاگردان بزرگ میرزا بوده است، در کتاب خود «تکمله امل الآمل» درباره سیدحسن شیرازی نوشته که او مجدد احکام (اسلامی) بود و تدبیر و اندیشه سیاسی او سیاستمداران را متحیر می‌کرد و علما و سلاطین در امور سیاسی به او رجوع می‌کردند».

سیدمحسن امین از علما و فقهای شیعه در کتاب «اعیان الشیعه» در توصیف شخصیت میرزای شیرازی نوشت: «او یکی از بزرگان و مشاهیر مدرسان در علم اصول و مربی علما بود. از حوزه درس ایشان بیشتر فقهای عصر که شاگرد او بودند، فارغ‌التحصیل شدند. علاوه بر این، ایشان از علمای مجدد اسلام به حساب می‌آید. وی از نبوغ سیاسی ویژه‌ای برخوردار بود».

در حقیقت جنبش تنباکو و فتوای تاریخی میرزای‌ شیرازی، نخستین مقاومت همگانی مردم ایران در برابر سلطه بیگانگان و استبداد شاهی بود که بر حوادث و رویدادهای پس از خود تاثیر بسیار نهاد، چرا که از آن پس ایرانیان دریافتند که پیروزی بر شاه و بیگانگان امری ممکن است و این پیروزی، اقتدار روحانیت و نفوذ مرجعیت شیعه را نمایان کرد. در یکى از مراحل بحرانى تاریخ اسلام که استعمار انگلیس با کسب امتیاز تنباکو مى‌رفت تا کشور اسلامى ایران را در ردیف مستعمرات خود درآورد، عالمى متعهد، مرزبانى آگاه و بیدار و مرجع عالیقدر جهان تشیع میرزاى‌شیرازى بزرگ عمق توطئه را دریافت و با صدور فتواى تحریم تنباکو، بزرگ‌ترین ضربه را بر پیکر دولت استعمارگر انگلیس نواخت و او را در اهداف شوم و شیطانى خود ناکام کرد. 

برخى مورخین از جمله شیخ‌حسن کربلائى، محمدرضا زنجانى و... از سومین سفر شاه به فرنگ و انگیزه واگذارى امتیاز تنباکو سخن گفته‌اند. ما براى روشن‌تر شدن انگیزه واگذارى این امتیاز شمه‌اى از نوشته‌هاى این مورخین را ذکر مى‌کنیم: 

انگلیسى‌ها دراین سفر بیش از پیش در پذیرایى شاه و همراهان کوشیدند. ملکه انگلستان به هر یک از همراهان شاه نشان‌هایى اعطا کرد که هیچ کدام از آنان انتظارش را نداشتند. در این سفر به شاه پیشنهادى از جمله امتیاز توتون و تنباکوى ایران را دادند. وزیر مختار انگلیس در ایران که آن زمان در انگلستان بود و تالبوت، با امین‌السلطان و اعتمادالسلطنه در اخذ این امتیاز گفت‌وگو کردند. امین‌السلطان هم این موضوع را با شاه در میان گذاشت و منافع آن را برشمرد. اضافه کرد پولى که از این امتیاز به دست مى‌آید گنج بادآورده است! 

ناصرالدین شاه که مى‌پنداشت با پولى که از این راه به دست خواهد آمد نه‌تنها هزینه این سفر جبران خواهد شد، بلکه خرج سفر دیگرى نیز تامین خواهد شد، از این رو مصمم شد این امتیاز را به انگلیسى‌ها واگذار کند. علاوه بر این ماژور تالبوت که نقاط ضعف شاه و درباریان را مى‌دانست براى مفتون ساختن وى و همراهان دخترکى 15 ساله را که به قول خود وى بسیار زیبا بود به شنا وادار کرده بود! 

آیا مى‌شود پیشنهاد به این خوبى آن هم از طرف شخصى که دخترش مقبول شاه است رد شود؟

رشوه‌هایى که شاه و درباریان در واگذارى این امتیاز گرفتند بسیار کلان بود.  

 

* اهداف انگلستان

حوادث و وقایع پس از واگذارى این امتیاز به خوبى نشان مى‌دهد این امتیاز یک امتیاز معمولى نبود. هدف انگلستان تنها قرار گرفتن امتیاز خرید و فروش توتون و تنباکوى ایران نبود تا از این رهگذار سود مادى نصیب خویش کند، بلکه هدف او از امتیاز مدخلى است براى نفوذ در جامعه اسلامى ایران و رواج غربزدگى و در نهایت استعمار و استثمار یک ملت. البته با این تفاوت که نیروهاى مهاجم استعمارى در کشورهایى مانند هندوستان به طور مرئى و مستقیم توسط نیروهاى نظامى وارد شده و آن کشور را اشغال کرده است و در ایران به گونه‌اى غیرمستقیم آمده است. در عین حال هدف یکى است. براى تبیین این مطلب لازم است نگاهى داشته باشیم هر چند گذرا به اقداماتى که کمپانى رژى در شروع کار انجام داد.

 

* قلعه نظامى یا احداث محل کمپانى

پس از رسمیت و اعلان امتیاز فوق در آغاز سال 1308 هـ.ق تالبوت که به همراه عده‌اى از فرنگیان به ایران آمده بود در شهرها پراکنده شدند و در هر شهرى عمارتى مستحکم در بهترین نقاط و مشرف بر تمام شهر در اختیار گرفتند. مثلا در تهران باغى در بهترین نقطه شهر و مشرف بر تمام شهر و ارگ سلطنتى به مبلغى هنگفت به عنوان مرکز کمپانى خریدارى کردند. اطراف آن را همچون قلعه نظامى دیوارى بلند و قطور به عرض 4 متر کشیدند و ساختمانى مستحکم و بزرگ همچون مرکز یک قشون مجهز در وسط آن برپا کردند که مایه حیرت و وحشت هر ایرانى شد.

 

* هجوم فرنگیان به ایران

مدتى بسیار اندک پس از ورود تالبوت و همراهان، بیش از 200 هزار فرنگى به عنوان کارگزاران این شرکت به ایران اسلامى هجوم آوردند. (کتاب قرارداد رژى، ص 25) گروه گروه در شهرها و ولایات ایران مستقر شدند. شکل ظاهرى شهر و بازار مسلمین را تغییر دادند. این افراد نه تنها زارعین و سایر سکنه نقاط را تحت سلطه خود درآوردند که حکام ولایات را به امر شاه و تصمیم و فرمان دولت زیر فرمان خود گرفتند. موجى از خارجیان در خیابان‌هاى هر شهر ولایتى به راه افتاد. 

 

* رفتار فرنگیان با مردم ایران

فرنگیان مهاجم به ایران به بهانه کارمندان رژى از همان آغاز با ایرانیان رفتارى استعمارگرانه داشتند. این رفتار بخوبى سوءنیت و افکار پلید آنان را نشان مى‌داد. این فرنگیان چنان به وابستگى خود به کمپانى و پشتیبانى حکومت دلگرم بودند که با توده مردم مسلمان ایران رفتارى زشت و ناهنجار داشتند به طورى که احساسات ملى و مذهبى مردم را جریحه‌دار کردند و چنان گستاخ و مغرور بودند که در برخى مواقع مسلمانان را به مختصر بهانه‌اى کتک مى زدند. 

مرحوم شیخ محمدرضا زنجانى و شیخ حسن کربلایى در این زمینه مى‌نویسند:

در این پایتخت بزرگ اسلام در موضع ایستگاه ماشین حضرت عبدالعظیم محضر جمعى از مسلمانان یک نفر فرنگى... چنان سیلى سختى زد که کلاه از سر مسلمان به چندین قدم آن سو افتاد... به این قناعت نکرد، زبان به هرزه‌گویى باز کرد: حالا برو نزد هر زن فلانى که مى‌خواهى شکایت کن! مسلمان بیچاره هم که مى‌دانست با کدام حریف درافتاده اصلا هیچ نگفت. 

 

* استخدام مسلمانان

استضعاف مالى و فرهنگى بسیارى از مردم آنان را به اجبارى و خدمتگزارى فرنگیان کشانده بود، به گونه‌اى که مایه ذلت و تحقیر مسلمانان به شمار مى‌آمد. افزون بر این چون این جماعت مستخدمان پایه و مایه دینى نداشتند، خیلى زود به رنگ فرنگیان درآمده و همانند آنان به شراب‌‌خوارى، روزه‌خوارى و... تظاهر مى‌کردند و چون وابسته به کمپانى بودند، کسى جرأت امر و نهى آنان را نداشت و اگر احیانا کسى پیدا مى‌شد و با نرمش آنان را نصیحت مى‌کرد، پاسخ یک جمله کوتاه بود: عیسى به دین خود موسى به دین خود.

 

* ترویج فحشا

استفاده از دختران فرنگى جوان براى خرید و فروش، ایجاد کافه‌ها و قمارخانه‌ها، تاسیس مشروب‌فروشى، ایجاد فاحشه‌خانه‌هاى رسمى، دعوت زنان مسلمان به هرزگى و استخدام آنان، ایجاد شبکه نوکران از افراد سست‌عنصر، تاسیس کلیساها و مدارس تدریس انجیل و ترویج مسیحیت به صورت جدى و... اینها همه از نمونه کارهاى کمپانى رژى بود. 

شیخ حسن کربلایى و شیخ محمدرضا زنجانى شرح جامعى از اوضاع آن زمان و موارد فوق داده‌اند که اجمالى از آن را مى‌آوریم:

«دختران فرنگى براى تاراج عقل و دین جوانان مسلمان وارد شدند. زنان بدکاره خارجى نیز همراه آنها به کسب درآمد پرداختند. در هر شهرى مخصوصا تهران چندین فاحشه‌خانه تشکیل گشت. کافه‌هاى قمار و رقص و مشروب رایج شد. مبلغان مسیحى همراه خواهران مقدس و عمله طرب به تبلیغ مسیحیت پرداختند تا مسلمانان را به راه راست دعوت کنند! اینگونه اعمال شدیدا باعث ناراحتى روحانیت و مردم گردید. 

بالجمله آن درجه از انحطاط و ضعفى که اسلام و اسلامیان را در این قرن روى داده و آن طرحى که خارجیان براى استثمار ایران پیش خود ریخته و بدین وضع پیش آمده بود، هر گاه لطف خداوندى تدارک نفرموده بود و چندى بدین وضع تیره بر ایران گذشته بود، هر آینه عنقریب اسمى از ایران و اسلام به جا نمانده و بالمره محو مى‌شد». 

این گزارش نشان مى‌دهد رویاى پیوستن ایران به مستعمرات انگلستان در این دوره به سرعت به دست کمپانى رژى در حال تعبیر بوده است. کمپانى رژى در ایران از همان شیوه‌اى که انگلیسى‌ها در تصرف هند و ایجاد کمپانى شرقى و سپس حضور نظامى به بهانه حفظ امنیت این کمپانى داشتند،‌ استفاده مى‌کردند. در آن زمان مقاله‌ای به قلم یکى از علما نوشته و در میان مردم پخش شد. نویسنده در این مقاله اهداف حقیقى کمپانى رژى را به گونه‌اى مشروح تبیین مى‌کند که به سبب طولانى شدن بحث از آوردن آن معذوریم ولى محققان را به مطالعه آن توصیه مى‌کنیم. 

 

* آغاز جنبش

امتیاز رژى به خاطر ماهیت استعمارى باعث برخورد شدید و ریشه‌دار محافل مذهبى با استعمارگران و ایادى خائن آنان شد و عکس‌العمل‌هایى به دنبال داشت و در نهایت با فتواى مرحوم شیرازى نهضت همگانى و پیروز شد. 

 

* موضع‌گیرى گام‌به‌گام میرزا

از آنجا که میرزاى ‌شیرازى به جهاتى رویارویى با حکومت مرکزى ایران و فروپاشى آن را به مصلحت نمى‌دانست، سعى کرد به گونه‌اى عمل کند که ضمن جلوگیرى از این نوع کارها اقتدار حکومت مرکزى را که تنها حکومت شیعى بود حفظ کند. بر همین اساس در این ماجرا مرحله به مرحله عمل کرد. 

تلگراف‌هاى متقابل شاه و میرزاى‌شیرازى، اعتراض علمای شهرستان‌ها، شورش مردم، وقت‌گذرانى شاه و دربار و همچنین زمینه‌هاى مبرم براى تحریم تنباکو که نشانه‌هاى آن در درخواست‌هاى مکرر علما و مردم به چشم مى‌خورد و در بخشى از کشور به کار گرفته شد و به عنوان سیاست منطقه‌‌اى موفقى تلقى شد، سرانجام میرزا را بر آن داشت حکم به تحریم تنباکو را در عبارتى کوتاه و به شیوه‌اى موثر و محرک صادر کند:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

الیوم استعمال تنباکو و توتون باى نحوکان در حکم محاربه با امام زمان صلوات‌الله و سلامه علیه است. حرره الاقل محمدحسن الحسینى

این فتوا که از چنان مرجعى بزرگ صادر شده بود اهمیت بسیار یافت، زیرا مردم با این حکم به تکلیف شرعى و به وظیفه دینى خود پى بردند و درصدد انجام عمل به تکلیف برآمدند. 

 

* سرعت گسترش

این حکم ظرف مدت کوتاهى در سراسر ایران منتشر شد، چرا که مردم حتى بى‌سوادها انتشار آن را وظیفه شرعى خود مى‌دانستند. 

 

* حوزه نفوذ فتوا

پس از انتشار حکم تحریم همه طبقات مردم مسلمان حتى افراد غیرمسلمان و حتى حرمسراى ناصرالدین شاه از این حکم پیروى کردند:

«این حکم جهان‌مطاع، چنان نفوذى در دل‌ها یافته بود که همه اصناف دارالخلافه با همه آن طبایع مختلف و آرا چنان در کمال تمکین و انقیاد همگى بر سر این نقطه متفق و مجتمع شدند که تا عصر جمعه در تمام ایران از هیچ نقطه و محلى دود چپق و قلیان بلند نمى‌شد. حتى در حرم‌هاى پادشاهى، ادارات دولتى، سراى دیوانیان، قهوه‌خانه‌ها و سربازخانه‌ها نیز بالمره دود دخانیه برداشته شد». 

حکم تحریم، دربار شاه و اندرون و حرمسراى وى را نیز در بر گرفت به نحوى که:

«در آبدارخانه و حرمسراى ناصرالدین شاه تمام خواجه‌ها و غلامان قلیان‌ها و سرقلیان‌ها را شکسته، براى اطلاع شاه در جلو خوابگاه همه را جمع کردند... شاه به اندرون انیس‌الدوله که در واقع ملکه و بى‌اندازه مورد علاقه و توجه ناصرالدین شاه بود وارد شد، در حالى که کلفت‌هاى انیس‌الدوله مشغول پیاده کردن سرقلیان‌هاى نقره و طلاى مرصع بودند و خود انیس‌الدوله ناظر به عمل خدمتکاران بود. شاه از انیس‌الدوله پرسید:

خانم چرا قلیا‌ن‌ها را از هم جدا و جمع مى‌کنند؟

جواب داد: براى آنکه قلیان حرام شده. 

ناصرالدین شاه روى در هم کشیده با تغیر گفت: که حرام کرده؟

انیس‌الدوله هم با همان حال گفت: همان کس که مرا به تو حلال کرد. 

شاه هیچ نگفت و برگشت و براى آنکه مبادا به احترامش لطمه‌اى وارد آید، بعد از آن به هیچ‌یک از نوکران خود دستور نمى‌داد قلیان بیاورند. در تمام دربار قلیان‌ها را جمع کردند» (تحریم تنباکو، نویسنده: تیمورى)

«...از قهوه خانه سلطنتى هم دخانیه برداشته شد. به جایى رسید که یهود و نصارى نیز به متابعت از اسلام دخانیه را در ظاهر متارکه نمودند». (تحریم تنباکو، نویسنده: زنجانى) 

 نفوذ حکم به حدى بود که حتى افراد بى‌قید نسبت به دین هم پیروى از آن حکم را بر خود لازم دانستند. معروف است که عده‌اى از شراب‌خوارها گفته بودند:

«ما شراب را علانیه و برملا مى‌خوریم و از هیچ باکى نداریم ولى چپق را تا آقاى میرزا حلال نکند رو نخواهیم آورد». (قرارداد رژی، ص 70)

 

* پیامدها

نهضت تحریم تنباکو که با ماهیتى ضداستعمارى و انگیزه‌‌هاى اسلامى و به رهبرى روحانیت بویژه میرزاى شیرازى شکل گرفت، به اسلام و مسلمانان حیاتى تازه بخشید. این فتوا پیامدهاى بسیار خوبى به دنبال داشت که اهم آنها به قرار زیر است: 

عزت مسلمانان، شکست استعمار، شکست استبداد، امتزاج دین و سیاست و الگوگیرى (نهضت مشروطه، حرکت ضداستعماری علمای عراق، نهضت مشروطیت و انقلاب اسلامی).

 زنده‌یاد جلال آل‌احمد در این زمینه مى‌نویسد: «وقتى میرزاى بزرگ با یک فتوا به تحریم تنباکو امر مى‌دهد، به اتفاق همه نویسندگان تاریخ مشروطه کمر یک کمپانى خارجى را مى‌شکند (رژى) و در عین حال آبروى روشنفکر زمان خود را مى‌برد (ملکم)». (در خدمت و خیانت روشنفکران، جلال آل‌احمد).

***

کاهش آمار مرگ و میر ناشی از کرونا به بین 3 تا 8 نفر در روزهای اخیر و مقایسه آن با چنین روزهایی در سال گذشته، نشان از ایثار، تلاش و زحمات کادر درمان و کنشگران سپیدپوش عرصه سلامت دارد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، هفته سلامت در حالی به پایان می‌رسد که آمار ابتلا،‌ مرگ و بستری‌های روزانه کرونا به پایین‌ترین رقم در 27 ماه گذشته رسیده است. هر چند به مناسبت این هفته،‌ آیین‌هایی به رسم قدردانی و تجلیل از مدافعان سلامت برگزار شد اما بهترین هدیه و اتفاق برای آنها،‌ تداوم پایبندی عموم مردم به پروتکل‌های بهداشتی است تا بار دیگر شاهد اوج‌گیری این ویروس منحوس نباشیم.

بنا به اعلام مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، در شبانه‌روز منتهی به ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۱ بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی ۳۸۵ بیمار جدید مبتلا به «کووید-19» در کشور شناسایی و ۶۷ نفر از آنها بستری شدند. به این ترتیب مجموع بیماران «کووید-19» در کشور به ۷ میلیون و ۲۲۷ هزار و ۴۲۸ نفر رسید. 

همچنین در طول این 24 ساعت، متاسفانه 8 بیمار «کووید-19» جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۱۴۱ هزار و ۲۰۹ نفر رسید. 

خوشبختانه تاکنون ۷ میلیون و ۱۶ هزار و ۶۷۷ نفر از بیماران بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. 

این در حالی است که ۷۶۳ نفر از بیماران مبتلا به «کووید-19» در بخش‌ مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند. همچنین تاکنون ۵۱ میلیون و ۶۹۵ هزار و ۷۸۵ آزمایش تشخیص «کووید-19» در کشور انجام شده است. 

در حال حاضر هیچ شهرستانی در وضعیت قرمز نیست و 4 شهرستان در وضعیت نارنجی، 319 شهرستان در وضعیت زرد و 125 شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند. 

درباره آخرین آمار رسمی واکسیناسیون نیز اعلام شده است: تاکنون ۶۴ میلیون و ۴۲۵ هزار و ۶۱۰ نفر دوز اول، ۵۷ میلیون و ۶۹۰ هزار و ۹۷۵ نفر دوز دوم و ۲۷ میلیون و ۲۸۹ هزار و ۹۷۶ نفر دوز سوم واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند و مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۱۴۹ میلیون و ۴۰۶ هزار و ۵۶۱ دوز رسیده است. همچنین در شبانه‌روز یادشده ۱۶ هزار و ۲۲ دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده است. 

 

* شهدای سلامت از لشکر خوبانند

فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران از شهادت ۳۰۰ مدافع سلامت از آغاز پاندمی تاکنون خبر داد و بر اهمیت تلاش و ایثار مدافعان سلامت در کاهش آمار کرونا در کشور تاکید کرد. 

علیرضا زالی اظهار کرد: در طول سال‌های اخیر فعالیت‌های جهادگران، تبلور ایثارگرانه‌ای را در مسیر کمک به مردم جامعه رقم ‌زده است. وی با اشاره به حضور مؤثر بسیج اساتید در میدان مقابله با پاندمی عنوان کرد: همه اعضای بسیج از همان روزهای آغازین شیوع کرونا در کنار مردم تهران و بویژه شهروندانی که درگیر تکانه‌های ناشی از ابتلا به کرونا بودند، ایستادند. 

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: به همت مدافعان سلامت و پاسداشت خون مطهر شهدای مدافع سلامت، شرایط مطلوبی در راستای کنترل بحران در کشور حاکم است. 

زالی با اشاره به کاهش تعداد فوتی‌ها در کشور به ۳ نفر در روزهای گذشته اظهار کرد: مقایسه این آمار با چنین روزهایی در سال گذشته و سال ابتدایی همه‌گیری، زحمات همکاران و کنشگران سپیدپوش عرصه سلامت را در کنترل نسبی کرونا بیش از پیش نمایان می‌کند. وی اظهار کرد: به یاری خداوند و با همت رادمردان عرصه سلامت و مشارکت سازنده و عالمانه مردم بویژه در امر واکسیناسیون، دستاورد بزرگی در زمینه کنترل بحران حاصل شده است. زالی با بیان اینکه وجه تسمیه لشکر خوبان در تجلی عناوین و مصادیق شهدا آورده شده است، گفت: جهادگران آسمانی، شهدای مدافع سلامت و شهدای امنیت، حرم و دفاع‌مقدس و تمام افرادی که در کسوت شهید عامل تنومندی درخت سربلند جمهوری اسلامی شدند، لشکر خوبان نام دارند. 

فرمانده ستاد مقابله با کرونا در استان تهران از شهادت ۳۰۰ مدافع سلامت از آغاز پاندمی تاکنون خبر داد و گفت: با تکمیل پوشش واکسیناسیون کادر بهداشت و درمان، این آمار روند نزولی داشته است. البته شهدای مدافع سلامت تجلی‌بخش قله ایثارگری همکاران در سیستم بهداشت و درمان هستند و سایر همکاران نیز در این عرصه به دلیل مواجهه مستقیم با ویروس دچار مشکلات جسمی و روحی و چالش‌های متعدد اجتماعی و خانوادگی شدند. زالی اظهار کرد: شهدای مدافع سلامت گل سرسبد ایثار و جلوه پرشکوه کنار مردم ایستادن، هستند. مدافعان آسمانی سلامت نیز عضوی از این لشکر خوبان محسوب می‌شوند. 

 

* بیماری هنوز تمام نشده است

عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا اظهار داشت: با وجود اینکه خیلی به شرایط‌مان خوشبین و امیدوار هستم ولی حداقل نیاز است که ۲ هفته این حالت آرامش طی شود تا نفس راحتی بکشیم؛ به همین دلیل هنوز زود است که رعایت پروتکل‌ها را کاهش دهیم. 

مجید مختاری با اشاره به شرایط مطلوب فعلی کرونا در کشور به ایسنا گفت: آمار بستری، ابتلا و مرگ‌و‌میر در شرایط کنترل شده است و در روند خوبی از نظر بیماری قرار داریم. مقداری نوسان داریم اما این نوسانات خطرناک و هشداردهنده نیست. برخی می‌خواهند پاندمی را در کشورهای خود پایان‌یافته اعلام کنند که این موضوع غلط است، زیرا کشورها با یکدیگر در ارتباط هستند و اتمام پاندمی در یک کشور نمی‌تواند اتمام پاندمی جهانی باشد. 

وی افزود: اکنون شاهدیم که در چین و برخی کشورهای دیگر تعداد موارد بیماری بسیار زیاد است و به همین دلیل با وجود اینکه خیلی به شرایط‌مان خوشبین و امیدوار هستم ولی حداقل نیاز است که ۲ هفته این حالت آرامش طی شود تا نفس راحتی بکشیم؛ به همین دلیل هنوز زود است که رعایت پروتکل‌ها را کاهش دهیم و دچار عادی‌انگاری در شرایط جامعه شویم. 

 

* رفتار ویروس‌ها غیرقابل پیش‌بینی است

عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا تاکید کرد: رفتار ویروس‌هایی مثل کرونا و آنفلوآنزا غیرقابل پیش‌بینی است. بیش از یکصد سال گذشته وقتی که آنفلوآنزای اروپایی سراسر دنیا را گرفت، بشر دچار همین اشتباه شد و فکر کرد پاندمی تمام شده است؛ در صورتی که پس از آن غافلگیر شد و مرگ‌و‌میر زیادی بعد از پایین آوردن سپرها در مقابل بیماری رخ داد؛ پس نباید این اشتباه تکرار شود. 

مختاری درباره علت عدم بروز موج‌های بیماری پس از تعطیلات نوروز به‌رغم بی‌توجهی به هشدارها نسبت به سفرها و دید و بازدیدهای نوروزی‌ تصریح کرد: چند سویه از اُمیکرون بروز کرده است و این سویه‌های ترکیبی از BA1 و BA2 خوشبختانه با وجود اینکه قدرت سرایت‌ بیشتری دارد اما کشندگی بیشتری ندارد. به نظر می‌رسد روندی که در کشورهای شبیه ایران می‌بینیم، ایجاد ایمنی زیاد در سطح جامعه است؛ یعنی تعداد زیادی از مردم اُمیکرون را بسیار خفیف گرفتند و به نظر می‌رسد ایمنی وسیعی ایجاد شده است. او تاکید کرد: از طرفی فراموش نکنید که واکسیناسیون در ایران یکی از موفقیت‌های بزرگ بوده و ایران جزو کشورهای برتر واکسیناسیون است؛ پس ایجاد ایمنی عمومی به واسطه ابتلای افراد به اُمیکرون و واکسیناسیون را می‌توان علت افزایش نیافتن آمار دانست. 

مختاری درباره احتمال بروز موج هفتم کرونا در کشور، تصریح کرد: پاسخ به این سوال بسیار سخت است. در چین تعداد مبتلایان به طور غیرمترقبه‌ای افزایش یافته است. اگر قرار باشد با سویه جدیدی از کرونا مواجه شویم که توانایی بیشتری داشته باشد، شرایطی بد و غیرقابل پیش‌بینی خواهیم داشت ولی اگر با همین روند پیش رویم و گرفتار سویه‌های ترکیبی نشویم، به احتمال زیاد پیک‌های بعدی وحشتناکی نخواهیم داشت. 

عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا ادامه داد: اکنون سویه‌های دیگری که قرابت زیادی به اُمیکرون دارد در کشورهای دیگری مشاهده شده است. به عنوان مثال در شهر لامبوردی ایتالیا اخیرا تعداد زیادی از این موارد دیده شده و حدود ۳۵ درصد مواردشان از این سویه جدید است ولی این نویدبخش است که این سویه بستری بیمارستانی و بخش آی‌سی‌یو را افزایش نداده است. در سایر کشورها نیز زیر یک درصد از این سویه‌ نسبتا جدید گزارش شده است، پس در حال حاضر ایجاد شرایط هراس‌انگیز درست نیست، زیرا امیدواریم اگر با این روند پیش برویم و واکسیناسیون را با قدرت ادامه دهیم، به احتمال زیاد مشکلی نخواهیم داشت. 

 

گروه اقتصادی: با صادر شدن مجوز برداشت یارانه کمک‌معیشتی، قیمت برخی اقلام هدف ارز ترجیحی در بازار تعدیل شد. مسؤولان اتحادیه و صنوف درگیر با مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها اعلام کرده‌اند هیچ‌گونه مشکلی در عرضه وجود ندارد و رفته‌رفته بازار به تعادل می‌رسد. به گزارش «وطن‌امروز»، از شامگاه چهارشنبه هفته گذشته و همزمان با اعلام این خبر که مشمولان یارانه کمک‌معیشتی می‌توانند مبالغ دریافتی خود را هزینه کنند، قیمت‌ کالاهای هدف ارز ترجیحی نیز تعدیل شد. با آنکه تاکنون به صورت رسمی سقف قیمت‌ها از سوی سازمان حمایت و ستاد تنظیم بازار اعلام نشده اما بررسی‌های میدانی از صنوف مختلف گویای آن است که افزایش قیمت از اواسط روز چهارشنبه اعمال شده است. در این بین روزهای چهارشنبه و پنجشنبه هفته گذشته اختلالاتی در عرضه کالاهایی مانند روغن و مرغ رخ داد که ناشی از تقاضای هیجانی برخی کالاها و سردرگمی مراکز توزیع بود. بر این اساس صبح پنجشنبه قیمت هر کیلو مرغ به 60 هزار تومان، هر شانه تخم‌مرغ به 80 هزار تومان، روغن مایع آفتابگردان 810 گرمی به 63 هزار تومان، شیر نایلونی 900 گرمی (1.5 درصد چربی) به 15 هزار تومان، شیر یک لیتری (1.5 درصد چربی) به 18 هزار تومان، ماست 2.5 کیلویی (1.5 درصد چربی) به 49 هزار و 500 تومان و هر بسته پنیر 400 گرمی (گچی) به 37 هزار و 500 تومان افزایش یافت. البته پیش‌بینی می‌شود دایره افزایش قیمت‌ها معطوف به همین کالاها نباشد و در روزهای آتی شاهد قیمت‌های جدید در دیگر اقلام لبنیاتی و انواع گوشت قرمز نیز باشیم. 

 

* افزایش عرضه مرغ از شنبه

مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی با اشاره به اینکه عرضه مرغ از شنبه افزایش می‌یابد، گفت: کمبودی در حوزه تولید وجود ندارد. حبیب اسدالله‌نژاد درباره افزایش قیمت مرغ و کمبود عرضه آن اظهار داشت: صبح روز پنجشنبه حجم تقاضا برای مرغ بسیار بالا بود. وی با بیان اینکه مرغ از استان‌هایی که تأمین‌کننده مرغ تهران هستند، وارد این استان شده است، افزود: استان‌های تأمین‌کننده به تعهدات خود در زمینه تأمین مرغ تهران عمل کرده‌اند اما هم اینکه تقاضا زیاد بود و بخشی از مرغ‌های عرضه شده به سرعت جذب شد و هم مشخص نیست بخشی از این مرغ‌ها کجا رفته است؟ اسدالله‌نژاد با بیان اینکه قیمت جدید مرغ، اعلام و تصویب شده است، ابراز امیدواری کرد از روز شنبه عرضه این کالا به اندازه کافی باشد و کمبودی در بازار نباشد و مرغ مورد نیاز به طور کامل تأمین شود. وی تصریح کرد: میزان تولید مرغ در کشور به اندازه‌ای است که نیاز را به طور کامل تأمین می‌کند و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد. 

 

* افرادی که یارانه نگرفتند، ۳ ماه فرصت اعلام دارند

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد: هر فردی به هر دلیلی مشمول دریافت یارانه نشده است، ۳ ماه فرصت دارد اعلام کند. حجت‌الله عبدالملکی در توئیتر نوشت: «معیشت و آرامش مردم دغدغه اصلی رئیس‌جمهور است؛ دشمن می‌خواهد حالا که قرار است یارانه‌ها، مردمی و عادلانه توزیع شود با انتشار شایعه، آرامش شما را برهم بزند؛ مردم عزیز هر فردی به هر دلیلی مشمول دریافت نشده، ۳ ماه فرصت اعلام دارد؛ یارانه، برای شما و مبلغ آن محفوظ است».

 

* افزایش قیمت نان سنتی صحت ندارد

وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها یک اصلاح اقتصادی بزرگ به نفع مردم است، گفت: افزایش قیمت نان سنتی صحت ندارد و آرد با نرخ ثابت بین نانوایی‌های سنتی با قیمت قبل توزیع می‌شود. سیدجواد ساداتی‌نژاد در جریان بازدید از یک کارخانه تولید روغن نباتی در جمع خبرنگاران اظهار داشت: طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها یک اصلاح اقتصادی بزرگ به نفع مردم است که در کشور شروع شده و هدف آن هدفمند کردن یارانه‌هاست. وی ادامه داد: در این طرح یارانه‌ها حذف نمی‌شود و فقط تخصیص یارانه‌ها از روی کالا به مردم منتقل می‌شود و عدالت توزیع را برقرار می‌کند. وزیر جهاد کشاورزی با یادآوری اینکه میزان مصرف دهک‌های مختلف در شرایط معمولی متفاوت است، گفت: در این طرح دریافت عادلانه‌ای را خواهند داشت و میزانی که برای دریافت جبرانی در نظر گرفته شده، بعضا از مقدار هزینه تحمیل شده در دهک‌های پایین‌تر بیشتر است. ساداتی‌نژاد یادآور شد: این طرح یک کار بسیار بزرگ است و باید در سال‌های گذشته که تفاوت نرخ ارز کمتر بود انجام می‌شد. در هر صورت دولت سیزدهم این کار را که یک کار بسیار بزرگ در اقتصاد ایران است، مدنظر قرار داد و با دستور رئیس‌جمهور اجرایی شد. 

 

* کمبودی در حوزه اقلام و کالاهای اساسی وجود ندارد 

معاون اول رئیس‌جمهور عصر دیروز با حضور در شهرستان رباط‌کریم از مجتمع انبارهای کالاهای اساسی و سیلوی ۱۲۰ هزار تنی شهید مدرس شرکت بازرگانی دولتی ایران بازدید کرد. محمد مخبر در این بازدید که با حضور وزیر جهاد کشاورزی و استاندار تهران انجام شد، با توضیحات مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی در جریان ذخیره و وضعیت انبارهای گندم و برنج و همچنین ذخیره‌سازی روغن مورد نیاز مردم توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران قرار گرفت. معاون اول رئیس‌جمهور در این بازدید با اشاره به تلاش‌های وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت در راستای ذخیره‌سازی و تکمیل ظرفیت انبارهای کالاهای اساسی در سراسر کشور تاکید کرد: هیچ‌گونه کمبودی در حوزه اقلام و کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم وجود ندارد. همچنین مخبر در حاشیه این بازدید در جمع خبرنگاران گفت: وضعیت کالاهای اساسی در منطقه و کشورهای جهان با مشکلات اساسی روبه‌رو شده است اما به دلیل پیش‌بینی‌‌ها و تامین مالی مورد نیاز توسط دولت سیزدهم و با تلاش‌های شبانه‌روزی برای خرید کالاهای اساسی مردم، هیچ مشکلی در کشور در زمینه ذخیره‌سازی و انبار این کالاها وجود ندارد و ذخایر بسیار خوبی از کالاهای اساسی و محصولات وابسته به آنها در انبارها موجود است. مخبر تاکید کرد: اجرای طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه جزو الزامات قانونی بود که دولت طبق بودجه و مصوبه مجلس شورای اسلامی ملزم به اجرای آن است. وی تصریح کرد: برای تعیین قیمت‌های ۴ قلم کالای اساسی (لبنیات، مرغ، تخم‌مرغ و روغن) محاسبات دقیقی انجام شد که این محاسبات با توجه به تحلیل‌های اقتصادی روی عوامل تاثیرگذار قیمت‌ها تعیین شد و از طرفی یارانه پرداختی به مردم نیز بر اساس محاسبات افزایش قیمت‌ها پس از اجرای طرح و تاثیر بر سبد زندگی مردم بود. 

 

* بازدید مخبر از سامانه تلفنی رسیدگی به شکایات و سؤالات مردمی

همچنین معاون اول رئیس‌جمهور با حضور در مؤسسه نیکوکاری رعد الغدیر از بخش‌های مختلف سامانه تلفنی ۶۳۶۹ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که در این مرکز به منظور رسیدگی به شکایات و سوالات مردمی در اجرای طرح «مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌‌ها» مستقر است، بازدید کرد. مخبر در این بازدید که با همراهی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام شد، از نزدیک در جریان روند پاسخگویی به درخواست‌ها، شکایات و سوالات مردم درباره جاماندگان دریافت یارانه در طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها و همچنین سوالات پیرامون این طرح قرار گرفت. وی افزود: تقریبا ۷ دهک از جامعه از این طرح منتفع می‌شوند، چرا که بیش از هزینه‌ای که به آنها تحمیل می‌شود، به آنها پرداخت شده است و دولت به دنبال اصلاح شاخص‌های اقتصادی کشور است تا ضمن پایین آوردن نرخ تورم، با پرداخت یارانه‌ها قدرت خرید افزایش یابد. مخبر تصریح کرد: نباید یک نفر یا یک خانواده داشته باشیم که مستحق دریافت یارانه باشد و به دلیل دیوان‌سالاری نتواند یارانه دریافت کند و دولت مصمم است در حداقل زمان ممکن این کار را انجام دهد.

***

    حضور  رئیسی در میدان میوه و تره‌بار  و گوشت و مرغ بهمن (نازی‌آباد)     

رئیس‌جمهور با حضور در میدان بهمن تهران و بازدید از یکی از مراکز بزرگ توزیع مرغ از نزدیک با مردم گفت‌وگو و تاکید کرد: تا من زنده باشم، به هیچ‌وجه اجازه نخواهم داد مردم از طرح عادلانه‌سازی یارانه‌ها آسیب ببینند. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی صبح دیروز با حضور در میدان بهمن، از مرکز بزرگ توزیع مرغ در جنوب تهران بازدید کرد. رئیس‌جمهور همچنین در یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای حضور یافت و ضمن گفت‌وگو با مردم از نزدیک در جریان وضعیت توزیع برخی کالاها و مشکلات مربوط به آن قرار گرفت. در این بازدید سیدجواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی رئیس‌جمهور را همراهی می‌کرد. 

 

* مسؤولان بر توزیع کالا و پیشگیری از هر گونه کمبود یا افزایش قیمت نظارت دقیق داشته باشند

رئیس‌جمهور پس از استماع آخرین گزارش‌ها از نحوه اجرای طرح ملی مردمی‌سازی و عادلانه کردن یارانه‌ها از مسؤولان مربوط خواست به درخواست‌های معترضان عدم دریافت یارانه‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن و به شکل عادلانه و ضابطه‌مند رسیدگی کنند. سیدابراهیم رئیسی پیش از ظهر دیروز در جلسه ستاد تنظیم بازار که با حضور معاون اول، وزرا و مسؤولان دستگاه‌های ذی‌ربط برگزار شد، پس از استماع گزارش دستگاه‌های مختلف، نقش مردم را در همراهی با این طرح ملی ستودنی توصیف و از همراهی آنها با نظام و بی‌توجهی به خواسته‌های معاندان و دشمنان انقلاب قدردانی کرد. رئیس‌جمهور رسیدگی عادلانه و ضابطه‌مند به درخواست‌های معترضان به عدم دریافت یارانه را یکی از مهم‌ترین وظایف دستگاه‌های مسؤول خواند و به مسؤولان مربوط دستور داد هر چه سریع‌تر، جاماندگانی را که استحقاق واقعی دریافت یارانه دارند، شناسایی کنند و یارانه جبرانی برای آنها واریز شود. رئیسی بر ضرورت وجود شاخص‌های عادلانه در تعیین دهک‌ها برای دریافت یا عدم دریافت یارانه‌ها تاکید کرد و گفت: تمام رسالت و هدف اجرای طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها، برقراری عدالت اقتصادی در کشور بوده است، لذا وزارت رفاه، کار و تعاون اجتماعی باید با همکاری سایر دستگاه‌های مربوط با شاخص‌های دقیق، استحقاق افراد را احراز کنند و مراقب باشند در حق کسی اجحاف نشود. رئیس‌جمهور با اشاره به کفایت حجم ذخایر کالاهای اساسی در کشور، به دستگاه‌های متولی دستور داد نسبت به مدیریت بهینه توزیع کالا در اقصی نقاط کشور اقدامات لازم را به عمل آورند تا از هرگونه افزایش قیمت بالاتر از قیمت مصوب جلوگیری شود. 

رئیسی خاطرنشان کرد: وزرای دولت و همچنین رسانه‌ها باید ابعاد مختلف اجرای این طرح را که به برقراری عدالت در توزیع یارانه‌ها و از بین بردن و ریشه‌کن کردن فقر مطلق در کشور منجر می‌شود، بخوبی برای مردم تبیین کنند. 

رئیس‌جمهور از وزیر جهاد کشاورزی خواست با رصد و پایش دقیق بازار نسبت به رفع برخی مشکلات موجود در زمینه کمبودها و نیازهای توزیع اقلام اساسی مورد نیاز مردم بویژه ۴ قلم کالای اساسی یعنی روغن، لبنیات، مرغ و تخم‌مرغ تدابیر لازم اتخاذ شود.

گروه اقتصادی: نمایشگاه نفت امسال که مطابق دوره‌های پیش از شیوع ویروس کرونا، اردیبهشت‌ برگزار می‌شود، صبح دیروز با حضور وزیر نفت و مدیران ارشد صنعت نفت، رئیس و جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران گشایش یافت. 

گفتنی است نمایشگاه امسال با رونق دوباره صنعت نفت شاهد حضور ۴۴ شرکت خارجی از ۱۱ کشور جهان است. 

بیست‌‌و‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی هر روز از ساعت ۹ تا ۱۷ دایر است و بیست‌و‌ششم اردیبهشت‌ماه به کار خود پایان می‌دهد. 

این نمایشگاه که از ۲۳ تا ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود، میزبان ۱۲۰۰ شرکت داخلی و ۴۴ شرکت خارجی یا نمایندگی شرکت‌های خارجی خواهد بود. شرکت‌های حاضر در این دوره از نمایشگاه افزون بر شرکت‌های ایرانی، ملیت‌هایی از ۱۱ کشور جهان شامل ایتالیا، اسپانیا، امارات، کره‌جنوبی، سوییس، آلمان، اوکراین، آفریقای جنوبی و بلژیک خواهند بود؛ همچنین نمایندگان بلندپایه‌ای از شرکت‌های خارجی از این نمایشگاه بازدید می‌کنند. 

از مجموع ۴۴ شرکت خارجی حاضر در نمایشگاه بیست‌و‌ششم نفت، ۱۳ شرکت خارجی، ۱۲ شرکت نمایندگی خارجی و ۱۹ شرکت داخلی ارزی- ریالی هستند. 

 

* گاز باید مبنای جهت‌گیری تجارت انرژی کشور قرار گیرد

رئیس مجلس شورای اسلامی صبح دیروز به منظور حضور در مراسم افتتاحیه بیست‌و‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی وارد محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران شد و پس از افتتاح آن، از سالن‌های نمایشگاه بازدید کرد و از نزدیک در جریان دستاوردها، تولیدات و پروژه‌های در حال اجرای شرکت‌های حاضر در این نمایشگاه قرار گرفت. 

محمدباقر قالیباف با حضور در غرفه شرکت ملی نفت ایران به صورت وبیناری با مسؤولان و کارگران این شرکت در نقاط مختلف کشور ارتباط زنده برقرار کرد و پس از استماع دستاوردها و کارکردهای شرکت‌های تابعه و همچنین دغدغه‌های مطرح شده از اقدامات آنها قدردانی به عمل آورد. محمدباقر قالیباف در آیین گشایش رسمی بیست‌و‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی گفت: در آستانه تنظیم برنامه هفتم هستیم و نیاز به نوشتن و تدوین چندین کتاب نیست باید ۲ تا ۳ پیشران کشور را تعیین کرد و در این مسیر گام برداشت. صنعت نفت ما یکی از پیشران‌های برنامه هفتم توسعه است و می‌تواند ما را در کمترین زمان ممکن به یک تحول بزرگ برساند. 

قالیباف افزود: اعداد و ارقام نشان می‌دهد ما در مجموع دارای بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز جهان هستیم و هم‌اکنون فرصت جهاد تصمیم‌گیری است. 

رئیس مجلس با اشاره به اینکه تجارت انرژی کشور هم‌اکنون مبتنی بر نفت خام است و نه گاز، اظهار داشت: گاز به دلایل مختلف از جمله دور زدن تحریم بسیار مهم است، بنابراین باید جهت‌گیری عوض شود و به ‌دلیل ثبات، گاز مبنای تجارت قرار گیرد. توجه داشته باشید فروش نفت ایران شامل تحریم شد اما گاز دارای چنین محدودیتی نشد و گاز ایران در زمان تحریم به عراق و ترکیه رفت. 

 

* اجرای ۲۵ طرح کلان نفتی با سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیارد دلاری در سال ۱۴۰۱

وزیر نفت دیروز در مراسم آغاز به کار بیست‌و‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی با اشاره به اینکه نمایشگاه صنعت نفت میثاق سالانه فعالان داخلی و خارجی است، افزود: این نمایشگاه یکی از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های نفت جهان است. 

جواد اوجی ادامه داد: ترسیم برنامه صنعت نفت امکان برنامه‌ریزی برای آینده را ایجاد خواهد کرد.  اوجی با اشاره به اینکه شعار نمایشگاه امسال «صنعت نفت دانش‌بنیان؛ تولید ایرانی، صادرات جهانی» است، گفت: در این راستا اولویت‌ها و دیدگاه‌های صنعت نفت ترسیم شده است. وزیر نفت تاکید کرد: نخستین مورد که جزو برنامه‌های اصلی وزارت نفت است، دانش‌بنیان کردن صنعت نفت و توجه به ساخت داخل است که در همه دنیا نیز صنعت نفت جهان محل توسعه بسیاری از فناوری‌های جدید است. 

 

* امضای ۵۰ قرارداد به ارزش 16.7 میلیارد دلار

اوجی ادامه داد: اگر بموقع سرمایه‌گذاری انجام نشود با کسری تراز مصرف و تولید مواجه می‌شویم. 

عضو کابینه دولت سیزدهم افزود: برنامه‌هایی در این زمینه تدوین شده است و در ۹ ماه دولت سیزدهم با بهره‌گیری از توان هلدینگ‌ها، بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ بین‌المللی بالغ ‌بر ۵۰ قرارداد با ارزش 16.7 میلیارد دلار منعقد شد که اولویت این قراردادها توسعه میادین مشترک، جمع‌آوری گازهای همراه، توسعه زنجیره ارزش و... بوده است. 

وزیر نفت تاکید کرد: بر اساس سیاست‌های دولت سیزدهم، ۴۸ طرح کلان و نیمه‌کلان در صنعت نفت با سرمایه‌گذاری ۱۳ میلیارد دلاری را تا پایان سال جاری تکمیل و به بهره‌برداری می‌رسانیم. وی گفت: همچنین تا پایان سال ۲۵ طرح عظیم با سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیارد دلاری آغاز خواهد شد که در زمینه افزایش تولید، تامین امنیت انرژی، ایجاد اشتغال و تکمیل زنجیره ارزش هستند. 

 

* ارائه ۱۶۰ میلیارد دلار فرصت سرمایه‌گذاری در نمایشگاه نفت

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران از ارائه ۱۶۰ میلیارد دلار فرصت سرمایه‌گذاری در بالادست صنعت نفت در بیست‌وششمین نمایشگاه‌ بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی خبر داد. محسن خجسته‌مهر با اشاره به اهمیت برگزاری نمایشگاه بین‌المللی صنعت نفت در ایران گفت: ایران با توان ذاتی که در مالکیت منابع هیدروکربوری دارد و از آنجا که حائز مقام نخست در جهان است، جایگاهی ویژه‌ در برگزاری نمایشگاه بین‌المللی نفت دارد. وی افزود: ایران با داشتن زیرساخت‌های گسترده انتقال و ترانزیت انرژی دسترسی راحتی را به این زیرساخت‌ها فراهم کرده است. امروز در جهان، تأمین انرژی پایدار موضوع مهمی است که همین موضوع از مؤلفه‌های مهم اقتدار اقتصادی جمهوری اسلامی به‌شمار می‌آید. 

خجسته‌مهر با اشاره به شعار سال ۱۴۰۱ (تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین) گفت: این شعار در نمایشگاه امسال مورد توجه قرار گرفت که همین موضوع سبب رونق آن شده است. خجسته‌مهر درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این نمایشگاه گفت: در این نمایشگاه سعی کردیم ۱۶۰ میلیارد دلار پروژه‌های بالادستی در بخش نفت و گاز را به شکل‌های مختلف در معرض مذاکره‌کنندگان قرار دهیم. 

گروه سیاسی: حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، رهبر حکیم انقلاب اسلامی پنجشنبه گذشته در دیدار شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی، امیر قطر و هیات همراه با تأکید بر افزایش همکاری‌های سیاسی و اقتصادی ۲ کشور، راه‌حل مسائل منطقه را گفت‌وگو بدون دخالت عوامل خارجی دانستند و با اشاره به استمرار جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین، گفتند: توقع از جهان عرب ورود صریح به میدان عمل سیاسی در مقابل این جنایت‌های آشکار است. 

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار استحکام و پایداری روابط ایران و قطر را به نفع هر ۲ کشور دانستند و افزودند: سطح کنونی ارتباطات اقتصادی ۲ کشور بسیار پایین است و باید چند برابر شود، همچنین در مسائل سیاسی نیز زمینه برای تبادل‌نظرهای بیشتر وجود دارد که امیدواریم این سفر مبدأ جدیدی برای گسترش همکاری‌ها باشد. 

رهبر انقلاب اسلامی با تأیید سخنان امیر قطر در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی، ظلم چند ده‌ ساله صهیونیست‌های خبیث به مردم فلسطین را واقعیتی تلخ و ضربه‌ای به دنیای اسلام و جهان عرب خواندند و گفتند: در مقابل این جنایت‌ها، توقع جمهوری اسلامی ایران از دنیای عرب ورود صریح به میدان عمل سیاسی است. 

ایشان با اشاره به سخنان امیر قطر درباره حوادث سال گذشته محله شیخ جراح، خاطرنشان کردند: در آن قضیه، حمایت برخی کشورهای عربی از مردم فلسطین حتی به اندازه بعضی اروپایی‌ها هم نبود و هیچ‌گونه موضع‌گیری نکردند که اکنون نیز همین‌گونه عمل می‌کنند. 

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: این رویکرد کشورهای عربی اگر از ترس رژیم صهیونیستی یا از روی طمع به آن است، باید بدانند امروز رژیم اشغالگر نه در شرایطی است که می‌توان به او طمع داشت و نه از او ترسید. 

ایشان راه‌حل مسائل منطقه را به‌ دست کشورهای منطقه و از طریق گفت‌وگو دانستند و افزودند: مسائل سوریه و یمن نیز با گفت‌وگو قابل حل است. البته گفت‌وگو نباید از موضع ضعف باشد، در حالی ‌که طرف‌های مقابل یعنی عمدتا آمریکا و دیگران به قدرت نظامی و مالی متکی هستند. 

رهبر انقلاب با تأکید بر اینکه برای اداره منطقه احتیاجی به دخالت دیگران نیست، گفتند: صهیونیست‌ها هر جا پا می‌گذارند فساد ایجاد می‌کنند و هیچ قدرت و امتیازی نیز نمی‌توانند به کشورها بدهند، بنابراین ما کشورهای منطقه هر چه می‌توانیم باید روابط خود را از طریق همفکری و همکاری تقویت کنیم. ایشان با اشاره به قرارهای تعیین‌شده بین ایران و قطر، تأکید کردند: این قرارها در زمان‌بندی معین و مشخص، عملیاتی شود. 

در این دیدار که آقای رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان نیز حضور داشت، امیر قطر با ابراز خرسندی از دومین سفر خود به ایران، به جایگاه برجسته رهبر انقلاب اسلامی در جهان اسلام اشاره کرد و گفت: جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین ناگوار است و همه باید در برابر حوادث فلسطین ایستادگی کنیم. 

امیر قطر با اظهار تأسف از شهادت یک خبرنگار زن در جنین به دست نظامیان صهیونیست افزود: صهیونیست‌ها با خونسردی تمام این جنایت را انجام دادند. 

شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی همچنین راه‌حل مسائل کشورهای منطقه از جمله سوریه، عراق و یمن را گفت‌وگو دانست و درباره روابط اقتصادی ایران و قطر نیز خاطرنشان کرد: کمیته اقتصادی بین ۲ کشور فعال شده و امیدواریم تا سال آینده همکاری‌های اقتصادی ارتقای قابل توجهی داشته باشد.

***

خیز تهران - دوحه برای گسترش همکاری 

گروه سیاسی: انریکه مورا، معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی به همراه ۲ نفر از همکارانش، در اتفاقی عجیب و بی‌سابقه صبح‌هنگام در مسیر بروکسل پس از بازگشت از تهران در فرودگاه فرانکفورت توسط پلیس آلمان چند ساعت متوقف شدند که می‌توان با صراحت آن را بازداشت نامید. به گزارش «وطن‌امروز»، این بازداشت توهین‌آمیز در شرایطی حادث شد که این دیپلمات ارشد اسپانیایی به ایران آمده بود تا حامل پیام‌های اروپایی‌ها و احتمالا واشنگتن برای بن‌بست‌شکنی از مذاکرات وین باشد؛ مذاکراتی که از 21 اسفند با بی‌ارادگی سیاسی دولت آمریکا با وقفه‌ای طولانی‌مدت مواجه شده است. انریکه مورا که پنجشنبه‌شب پس از رایزنی‌های فشرده با مقامات ایرانی در تهران، ایران را ترک کرد، چند ساعت بعد به همراه همراهان خود در آلمان متوقف شده و گذرنامه و تلفن همراه‌شان ضبط شد. پلیس یا مقامات آلمان هنوز هیچ توضیح خاصی درباره این اتفاق نداده‌اند و فقط یک سخنگوی وزارت کشور آلمان دیروز اعلام کرد پلیس این کشور در رابطه با حادثه پیش آمده برای انریکه مورا، معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی پس از بازگشت از تهران، بیانیه‌ای صادر خواهد کرد. به گزارش رویترز، سخنگوی وزارت کشور آلمان در ادامه به خبرنگاران گفت: چیزهای زیادی می‌توانند دلیل این حادثه باشند، از جمله مسائل مرتبط با پرواز یا مسیر سفر و حادثه پیش آمده ممکن است لزوما به خود شخص ارتباطی نداشته باشد. 

معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی، خود در توئیتی اعلام کرد پلیس آلمان در حالی که در مسیر بروکسل در بازگشت از تهران بوده، مانع ادامه سفر او شده است. دیپلمات اروپایی که هماهنگ‌کننده مذاکرات وین است و برای گفت‌وگو در همین باره به تهران سفر کرده بود، در توئیتی نوشت: پلیس آلمان در فرودگاه فرانکفورت در مسیر بروکسل در حالی که از تهران برمی‌گشتم، مانع ادامه سفر من شد. هیچ توضیحی داده نشد. [متوقف کردن] یک مقام اتحادیه اروپایی در یک ماموریت رسمی با گذرنامه دیپلماتیک اسپانیایی. گذرنامه و گوشی‌هایم را گرفتند. او در ادامه در توئیتی دیگر نوشت: در حالی که منتظرم تا سفرم به بروکسل ادامه یابد، می‌خواهم تاکید کنم که در تهران، لزوم توقف اعدام «احمدرضا جلالی» را مطرح کردم و خواستار آزادی او به دلایل بشردوستانه شدم. معاون «جوزپ بورل» سپس نوشت: اکنون به همراه ۲ همکارم، سفیر اتحادیه اروپایی در سازمان ملل در وین و رئیس گروه ویژه ایران سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپایی آزاد شده‌ایم. ما را جدا از هم نگه داشتند. از ارائه هرگونه توضیح درباره آنچه به نظر نقض کنوانسیون وین است، خودداری کردند. «لورا روزن» خبرنگار آمریکایی در واکنش به این توئیت نوشت: یکی از همکاران مورا در اتحادیه اروپایی این مساله را تایید کرده است. 

«جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی هم بلافاصله روز جمعه بدون آنکه به بازداشت معاون خود اشاره‌ای داشته باشد از ادامه پیدا کردن مذاکرات وین در آینده نزدیک خبر داد. 

بورل که می‌داند اقدام حیرت‌انگیز بازداشت معاون ارشدش چقدر می‌تواند آینده توافق را به خطر اندازد در گفت‌وگوی کوتاهی با خبرنگاران پیش از ورود به جلسه سران گروه ۷، گفت سفر «انریکه مورا» به تهران مثبت بود و مذاکرات با ایران بزودی از سر گرفته می‌شود. به نوشته خبرگزاری فرانسه، وی در این ‌باره توضیح داد: «مذاکرات هسته‌ای با ایران تعلیق شده بود اما سفر هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپایی به ایران اجازه ازسرگیری مذاکرات را داد». این مقام ارشد اروپایی با ابراز امیدواری نسبت به در دسترس بودن حصول توافق بین ایران و طرف‌های غربی در وین، اظهار داشت: «چشم‌انداز رسیدن به یک توافق نهایی وجود دارد». بورل تصریح کرد: «پاسخ ایران، پس از آنکه انریکه مورا این پیام را منتقل کرد که اوضاع نمی‌تواند به همین شکلی که هست ادامه یابد، به اندازه کافی مثبت بود. این مسائل یک‌شبه حل نمی‌شود. فرض کنیم مذاکرات متوقف شده و بعد اوضاع حل می‌شود و این یعنی احتمال دستیابی به توافق نهایی وجود دارد». 

با این وجود بر خلاف خوشبینی بورل اما برخی دیپلمات‌های اروپایی معتقدند موانع دشواری بر سر راه توافق با ایران وجود دارد. در این زمینه «لاورنس نورمن» خبرنگار نشریه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» در پیامی توئیتری به نقل از یک «دیپلمات ارشد اروپایی با دیدگاهی واقع‌بینانه‌تر» از وضعیت توافق با ایران نوشت:‌ «ما همچنان موانع دشواری بر سر راه رسیدن به توافق داریم». این خبرنگار آمریکایی به نقل از دیپلمات ارشد اروپایی افزود: «اما گفت‌وگوی طولانی و صریح با طرف ایرانی نشان داد آنها متعهد هستند». 

با وجود آنکه تحلیل‌های فراوانی از بازداشت انریکه مورا قابل ذکر است از جمله اینکه ممکن است پای رژیم صهیونیستی در میان باشد و صهیونیست‌ها با درک نزدیک شدن طرف‌ها به حصول توافق به واسطه نفوذ بر دستگاه امنیتی آلمان قصد مانع‌تراشی در روند گفت‌وگوها را داشته باشند اما توقیف چند ساعته یکی از دیپلمات‌های ارشد اتحادیه اروپایی اتفاقی نیست که بتوان بسادگی از کنار آن گذر کرد. این اتفاق به طور طبیعی برای کشورمان هم رفتاری اهانت‌آمیز از طرف غرب قلمداد خواهد شد و پیام خوبی برای ایران به عنوان کشور میزبان انریکه مورا محسوب نخواهد شد. این در حالی است که ایران در مقطع کنونی رغبتی به سفر مجدد مورا به تهران نداشت و این سفر به پیشنهاد جوزپ بورل و دیپلمات‌های غربی صورت گرفت اما هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپایی در مذاکرات وین پس از بازگشت از تهران در یکی از کشورهای اروپایی که عضو برجام است بازداشت می‌شود! بورل هفته گذشته به فایننشال تایمز گفت، او از انریکه مورا خواسته است به تهران سفر و با مقامات ایران رایزنی کند اما اذعان کرد ایران «تا حد زیادی» به این مساله «بی‌میل» بوده است. بنابراین بورل به عنوان مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی که این روزها برای نجات توافق تلاش زیادی می‌کند و به دنبال یک راه‌حل میانه است مسؤول مستقیم این افتضاح سیاسی است و باید پاسخگوی آن باشد. از طرف دیگر، بازداشت نماینده اتحادیه اروپایی بیش از هر موضوع دیگری اثبات می‌کند برخلاف تبلیغات اخیر آمریکایی‌ها و شرکای اروپایی که کشورمان را مسؤول وقفه و بن‌بست در مذاکرات معرفی می‌کردند، مخالفان توافق را باید در جای دیگری جز تهران جست‌وجو کرد. 

 

* واکنش اولیانوف به بازداشت مورا

نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین اعتراض خود نسبت به بازداشت معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در فرودگاه فرانکفورت در بازگشت از تهران را ابراز کرد. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین روز جمعه در توئیتی نوشت: اگر با مقامات رده بالای اتحادیه اروپایی این‌چنین رفتار شود، آن وقت عامه مردم باید چه انتظاری داشته باشند؟ بیایید امیدوار باشیم که این تنها سوء‌تفاهمی باشد که دیگر تکرار نمی‌شود. 

***

نیما ارزانی: مرحوم آیت‌الله علی‌اکبر الهیان روز سه‏شنبه سیزدهم بهمن‌ماه 1339 خورشیدی (سال 1380 قمری) بدرود حیات گفت؛ جنازه‏اش به قم حمل شد و مرحوم آیت‌الله‏العظمی بروجردی(ره) بر ایشان نماز گزارد (و گویا این آخرین نماز میت ایشان بود که به‌جا آورد). ایشان در قبرستان «وادی‏السلام خاکفرج قم» در مقبره خانوادگی مرحوم حاج‌علیرضا احمدنژادرامسری، مؤسس بیمارستان خیریه کتالم رامسر به خاک سپرده شد. 

مرحوم آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی(رض) طی مصاحبه‌ای در سال 1392 تاکید کردند با وجود گذشت سال‌ها (حدود 56 سال) از زمان رحلت آقای الهیان، بعد از اینکه قبرستان قم را خراب کردند، پیکر آقای الهیان تنکابنی سالم مشاهده شد. در همین خبر بود که آیت‌الله خلیل منصوری در نقلی فرمودند: «زمستان سال 1392 حسین پورمنصوری در تماسی تلفنی از شایعه کشف جسد سالم آیت‌الله العظمی شیخ علی‌اکبر الهیان سخن گفت و خواهان تحقیق در این باره شد که بنده پس از مراجعه به قبرستان وادی‌السلام در خیابان خاکفرج قم، با محیطی مواجه شدم که شگفتی مرا برانگیخت - به دلیل برخی مسائل امنیتی، اخلاقی و مسائل مربوط به جابه‌جایی در استانداری قم به مسیر این خیابان که دقیقا رو‌‌به‌روی وادی‌السلام واقع است، مسؤولان شهرداری حجرات پیرامون قبرستان را تخریب کرده و با سیمان کردن قبور، اقدام به هم‌سطح‌سازی قبور با زمین‌های پیرامونی آن کردند - هر چه در قبرستان گشتم حجره 123 را نیافتم، زیرا تخریب شده و دیوار بیرونی آن که به سمت خیابان بود، کاملا از میان برداشته شده بود. جست‌وجو کردم ولی کسی را برای پاسخگویی نیافتم. این امر گذشت تا خبر کشف جسد سالم آیت‌الله‌العظمی شیخ علی‌اکبر الهیان را از زبان آیت‌الله خزعلی که از شاگردان و علاقه‌مندان آن بزرگوار هستند، شنیدم و متوجه شدم در زمستان همان سال، در پی تخریب قبرستان، مسؤولان امر، با جسد سالم آیت‌الله شیخ علی‌اکبر الهیان (آن استاد کامل، شاگرد آیت‌الله سیدموسی زرآبادی‌قزوینی و هم حجره‌ای امام خمینی(ره) و دایی آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی تنکابنی)، رو‌به‌رو شده‌اند. پس از این اتفاق، جهت تکریم هرچه بیشتر ایشان، اقدام به جابه‌جایی قبر از سطح یک متری قبرستان به محل سردابی کردند و سپس بقعه و بارگاهی برای آن عارف وارسته و الهی ساختند. 

شیخ محمدتقی نحوی که از شاگردان و ملازمان آقای الهیان بودند در نقلی فرمودند: «اکثر اوقات خدمت آن مرحوم می‏رسیدیم. اما از قول یکی از اخیار تهران که در لحظات آخر حیات آن مرحوم، نزدش حاضر بوده است نقل می‏کند که چند لحظه قبل از وفات، ایشان به من فرمودند: زیر بغلم را بگیرید تا بنشینم. او را نشاندیم، متوجه شدیم آن مرحوم پاها را جمع کرده و مؤدب نشسته و به یک نقطه معینی نگاه می‏کند و لبان خود را تکان می‏دهد [گویا با کسی صحبت می‏کند]، سپس پا را دراز کرد و خوابید و به رحمت ایزدی پیوست؛ در همین حال بوی عطری بسیار عالی به مشام ما رسید».

اخیرا در حوزه علمیه المهدی(عج) رامسر توسط طلبه‌ای فاضل آقای مهران زارع، اپلیکیشن الهیان که نگاهی به خاطرات دوستان و مریدان شیخ علی‌اکبر دارد تهیه شده است. در این مجموعه خاطرات علامه آیت‌الله حاج‌شیخ عبدالحسین عترتی کوشالی‌لاهیجی، محمدعلی معلم دامغانی، دکتر سیدعلی‌اکبر میرحسینی، علامه محمدرضا حکیمی، حاج سیداحمد حاج‌سیدجوادی (مشهور به حاج‌آقا عماد)، آیت‌الله حاج‌شیخ ابوالقاسم مسیح شرقیان، آیت‌الله سیدجلیل آقا زرآبادی‌قزوینی، دکتر سیدعلی موسوی‌گرمارودی، دکتر محمدرضا بندرچی، شیخ محمد اسلامی، آیت‌الله حاج شیخ عبدالقائم شوشتری، استاد کریم فیضی، حاج‌مهدی توکل و حاج‌شیخ محمدعلی خلج، به بیان خاطراتی با مرحوم الهیان می‌پردازند که مطالعه و ملاحظه آن، خالی از لطف نیست. 

اما یکی از شاگردان ویژه آیت‌الله شیخ علی‌اکبر الهیان‌‌تنکابنی، حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ محمدتقی نحوی‌رامسری است. ایشان کتابی درباره استاد خویش به عنوان «سه گفتار» تنظیم و منتشر کرده و در آن خاطرات و حکایاتی از شیخ علی‌اکبر الهیان بیان کرده است. 

محمدتقی نحوی سال 1314 هـ. ش در یک خانواده عالم در رامسر به دنیا آمد. وی پس از تحصیل در مکتب‌خانه‌ها و حوزه‌های علمیه رامسر به مدرسه التفاتیه در قزوین رفت و در آنجا به شاگردی عالمان آن دیار مفتخر شد. سپس به قم مهاجرت کرد و به تحصیلات عالیه خود ادامه داد. 

وی پس از آیت‌الله محمد صادقی‌تهرانی - که نخستین نماز جمعه رامسر را اقامه کرد - و شیخ عبدالرزاق الهیان، از سوی امام خمینی(ره) در تاریخ 29 دی‌ماه سال 1360 خورشیدی به عنوان امام جمعه رامسر منصوب شد. در مدت زمانی که در این منصب بود، افزون بر ساخت حوزه علمیه در رامسر و مدیریت آن، به ساخت و بازسازی مساجد و اماکن مذهبی شهر رامسر پرداخت که یکی از مهم‌ترین آنها بازسازی مسجد آدینه پس از آتش‌سوزی و تخریب آن بود. 

پدر شیخ محمدتقی نحوی معروف به ملاعلی بن عبدالرزاق بن محمدقاسم نحوی است که در رامسر تولد یافت و مقدمات را در مدارس علمیه آن شهرستان فرا گرفت. سپس عازم نجف شد و مدارج عالیه را در آنجا طی کرد و به موطن خود بازگشت. پس از آن در رامسر به تدریس در مدرسه آخوند محله و در جوردیه (جواهرده) به تدریس در مدرسه میدان اشتغال داشت و مردم در اکثر مرافعات خویش، به ایشان مراجعه می‌کردند. ایشان در نهایت احتیاط، حکم را صادر می‌کردند و گاهی در مقابل اینگونه زحمات، هدیه‌ای به او می‌دادند اما وی امتناع کرده و از کشاورزی ارتزاق می‌کرد. 

ملاعلی نحوی حدود سال ۱۳۲۰ هجری قمری در حالی که عازم کربلای معلی بود، در نزدیکی شهر قم وفات کردند و جنازه ایشان به قم حمل و سپس به خاک سپرده شد. وی دارای سه پسر به نام‌های شیخ محمدحسن، آقا محمد و آقا کریم بوده است. شیخ محمدحسن در اوایل جوانی به تحصیل اشتغال داشت و پس از فوت پدر از تحصیل دست کشید. دیگر فرزند ایشان، شیخ محمدتقی نحوی است که در رامسر، امام جمعه و از فضلای آن دیار است. وی اکثر اوقات فراغت خویش را به عبادت می‌گذرانید. هفت سفر، پیاده به زیارت حضرت سیدالشهدا به کربلا مشرف شد که در سفر آخر و در میانه راه وفات کرد. نقل شده است در یکی از سال‌ها، سیل، محلات مجاور رودخانه صفارود (رامسر) را تهدید و خراب می‌کرد. ملاعلی در کنار رودخانه مقداری از تربت حضرت سیدالشهدا را زیر خاک قرار داد و سیل مسیر خود را تغییر داد و ابداً آسیبی به آن محل‌ها نرسید و تاکنون هم لات‌محله که مجاور رودخانه صفارود است، پس از چندین بار گذار سیل از آن مناطق، از خطر مصون مانده است. 

جد محمدتقی هم معروف به ملا عبدالرزاق بن محمدقاسم نحوی حدود ۱۲۱۵ هجری قمری در رامسر متولد شد و در ۸ سالگی شروع به خواندن ادبیات عربی نمود و پس از آن به قزوین عزیمت کرد و نزد علما و حکمای زمان خود به فراگرفتن فقه، اصول، حکمت، ریاضیات و نجوم پرداخت. ۱۸ ربیع الاول ۱۲۴۲ هجری قمری وارد اصفهان شد و در حلقه درس ملاعلی نوری‌مازندرانی و حجت‌الاسلام سیدمحمدباقر شفتی (رشتی) و حاج‌محمدابراهیم کرباسی (معروف به حاجی کرباسی) و دیگر دانشمندان حضور یافت. سپس در حدود ۱۲۵۰ هجری قمری به رامسر بازگشت و به تدریس در مدارس علمیه آخوند محله و تربیت طلاب علوم دینی مشغول شد. وی در حدود سال ۱۲۷۵ هجری قمری بدرود حیات گفت. جامع معقول و منقول و عالِم در ریاضیات و نجوم بوده است. کتب زیادی از فقه، اصول حکمت و عرفان در کتابخانه آقای عبدالوهاب فرید در رامسر متعلق به ایشان موجود است. 

ملا محمدقاسم، جد پدری شیخ محمدتقی نحوی و جدّ بزرگ خاندان نحوی است. ایشان از علما و مدرسین بنام رامسر و حومه و در رامسر ساکن بوده‌اند. اکثر خاندان نحوی نیز هم‌اکنون در رامسر سکونت دارند. 

بنا به نقل بزرگان این خاندان، عده‌ای از فضلا و روحانیون رامسر که در اصفهان با وی معاشرت داشتند از ملا محمدقاسم جهت اقامت در رامسر برای تدریس دعوت کردند. وی اوایل قرن سیزدهم به اتفاق برادرش از اصفهان به رامسر مهاجرت می‌کند. برادرش به شیخ زاهد محله چابکسر رفته و در آن محل مدرسه‌ای تاسیس می‌کند و به تدریس مشغول می‌شود. هم‌اکنون بازماندگان وی در چابکسر (شیخ زاهد محله) به نام خانوادگی سعیدی سکونت دارند. اما ملا محمدقاسم به رامسر آمد و در آخوند‌محله رامسر مدرسه احداث کرد که این مدرسه تا اوایل قرن چهاردهم معمور بوده و فرزندان و نوادگانش آن را اداره می‌کردند ولی به مرور زمان، متروک و مخروبه شد تا اینکه سال ۱۳۸۲ هجری قمری به همت آیت‌الله حاج شیخ علی‌اکبر تسخیری و آیت‌الله شیخ محمدتقی نحوی (نوه وی)، تجدید بنا شد. ملا محمدقاسم 28 محرم ۱۲۴۰ هجری قمری در رامسر وفات کرد. 

شیخ محمدتقی نحوی که شجره خاندان عالم‌خیز ایشان در بالا ذکر شد، لمعه در فقه نیمه استدلالی را نزد شیخ ستوده آموخت. قوانین را نزد آیت‌الله اعتمادی و رسایل شیخ انصاری در اصول فقه را نزد آیت‌الله العظمی شیخ جعفر سبحانی تلمذ کرد. کتاب اشارات ابن‌سینا در فلسفه را در نزد آیت‌الله العظمی جوادی‌آملی خواند و پس از اتمام کفایتین، به درس خارج آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی رفت و افتخار شاگردی ایشان را نیز کسب کرد. وی در عرفان عملی شاگرد ویژه حضرت آیت‌الله شیخ علی‌اکبر الهیان بود و همواره در سفر و حضر از ایشان بهره می‌برد. آقای نحوی در سفرهای معنوی از سفرهای چهارگانه، در کنار آقای الهیان به سیر آفاق و انفس می‌پرداخت. شیخ علی‌اکبر الهیان پیوسته در سفرهای خویش به جواهرده رامسر و زرآباد الموت قزوین، شیخ محمدتقی نحوی را همراه و همدم خویش می‌کرد. شیخ محمدتقی نحوی از جمله کسانی بود که به امام خمینی ارادت می‌ورزید و در انقلاب، نقش مفید و سازنده‌ای ایفا کرد. همچنین ایشان در زمره کسانی بود که در حمایت از امام خمینی(ره) پس از تبعید به ترکیه حمایت و نامه سرگشاده عالمان و فاضلان را توقیع و امضا کرد. در این نامه سرگشاده که از طرف علما، فضلا و محصلان حوزه علمیه قم به حضرت امام(ره) توقیع شد، چنین آمده است: «بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم؛ محضر مقدس بزرگ مرجع عالم تشیع حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی متع‌الله المسلمین بطول بقائه؛ هر چند انتقال حضرتعالی از ترکیه به عتبات عالیات از جهتی مایه خرسندی است ولی ادامه تبعید آن مرجع عالیقدر که به خاطر دفاع از قرآن و حقوق ملت اسلام و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور اسلامی ایران صورت گرفته است، بسی موجب تاثر و تنفر عموم ملت ایران است. ملت شریف مسلمان ایران و حوزه علمیه قم که از منویات مقدس آن قائد عظیم‌الشأن پیروی می‌کنند و برای تأمین و اجرای آن، از هیچ‌گونه فداکاری دریغ ندارند، انتظار دارند بزودی موانع برطرف شود تا با مراجعت حضرتعالی به حوزه علمیه قم و با تدابیر خردمندانه و رهبری‌های ارزنده آن زعیم عالی‌قدر، مصالح عالیه اسلام و ایران و حقوق از دست رفته ملت، تامین گردد. أدام‌الله ظلکم علی رؤوس الانام». 

شیخ محمدتقی جزو افراد مورد وثوق امام خمینی(ره) بوده و در احکامی که حضرت امام(ره) برای افراد جهت اخذ وجوهات صادر می‌کردند و در پایگاه امام خمینی موجود است، اینگونه آمده است: مروج الاحکام آقای شیخ محمدتقی نحوی‌رامسری- در قم هستند... ۲۱/ ذی‌الحجه/ ۸۸. معرف: آقای محمدی‌گیلانی و آقای محفوظی از قم. حدود اختیارات: حسبیه، ایصال نصف. 

شیخ محمدتقی نحوی تا پایان عمر در رامسر مشغول تربیت طلاب علوم دینی بود و پس از سال‌ها تلاش خستگی‌ناپذیر و پس از طی یک دوره بیماری، سحرگاه هفتم اردیبهشت 1399 خورشیدی، مصادف با دوم رمضان المبارک 1441 هجری قمری، در ۸۵سالگی دار فانی را وداع گفت و به دیار باقی شتافت. پیکر این استاد اخلاق و استوانه زهد و تقوا، پس از تشییع و نماز در بارگاه کریمه آل‌الله، در کنار مضجع شریف استادش حضرت آیت‌الله العظمی شیخ علی‌اکبر الهیان در قبرستان وادی‌السلام خاکفرج قم به خاک سپرده شد. 

نگارنده در طی 5 سال آشنایی و شاگردی ایشان، بسیاری از خصوصیات و احوالاتی را که دیگران از آیت‌الله الهیان نقل قول می‌کنند، در ایشان دیده بودم و اینگونه احوالات از علما و عرفا برایم قابل درک است. امید است شرح حال اعاظم و افاخم کشورمان برای فهم بهتر نسل‌های آینده از داشته‌های این سرزمین مفید باشد. 

...............................................................................

* با اقتباس از کتاب بزرگان رامسر به قلم محمد سمامی و مجموعه یادداشت‌های آیت‌الله خلیل منصوری